Στόχος η εξάλειψη της ενεργειακής φτώχειας

Της Κωνσταντίας-Αναστασίας Κασάπη*
Το 2019 έχει καταγραφεί πως πάνω από 30 εκατομμύρια Ευρωπαίοι υπέφεραν από ενεργειακή φτώχεια, ενώ το 2021 ο αριθμός αυτός ανήλθε στα 50 εκατ. πολιτών. Η ανθεκτικότητα δεν είναι δεδομένη και απαιτείται εξυπνότερη, ταχύτερη και πιο συστημική προσαρμογή.

Η ενεργειακή μετάβαση θα πρέπει να είναι δίκαιη μετάβαση για όλους. Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα έχει ως στόχο να ωφελήσει όσους είναι ευάλωτοι και πλήττονται από τις επιπτώσεις της μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα. Σημαντική πρωτοβουλία της Ε.Ε. αποτελεί και ο Ευρωπαϊκός Συμβουλευτικός Κόμβος Ενεργειακής Φτώχειας  (ΕU Energy Poverty Advisory Hub – EPAH).

Στην Ελλάδα το πρόβλημα της ενεργειακής φτώχειας ξεκινά πριν την ενεργειακή κρίση. Ήταν η οικονομική κρίση αυτή που οδήγησε τα νοικοκυριά σε αδυναμία πληρωμής των λογαριασμών ρεύματος, σε περιόδους δίχως θέρμανση ή ψύξη, σε διαβίωση υπό ακατάλληλες συνθήκες μούχλας και υγρασίας και κάποιες φορές σε αστεγία. Η οικονομική κρίση μείωσε τα εισοδήματα των πολιτών.

Δεδομένα σχετικής έρευνας παρουσιάζουν πως οι δαπάνες ενέργειας (ψύξη, θέρμανση, ηλεκτροφωτισμός κ.α.) καλύπτουν μεγάλο ποσοστό του προϋπολογισμού των ελληνικών νοικοκυριών. Η υγεία, η κοινωνικότητα και η γενικότερη ποιότητα καθημερινή διαβίωσης καθίστανται ευάλωτες. Δυστυχώς οι πολίτες δεν έχουν τη δυνατότητα να θέσουν την ενεργειακή αναβάθμιση ως πρώτη προτεραιότητα γιατί συχνά δεν διαθέτουν το απαραίτητο κεφάλαιο.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει αρμοδιότητα. Η εξοικονόμηση ενέργειας στα δημοτικά κτίρια και στις δημοτικές οδούς και πλατείες είναι απαραίτητη και εφικτή. Όμως δεν αρκεί. Οι ΟΤΑ μπορούν να δράσουν πιο ουσιαστικά, αν προβούν σε διαδικασία διάγνωσης της ενεργειακής φτώχειας των κατοίκων τους.

Ο Δήμος πρέπει να γνωρίζει την υφιστάμενη κατάσταση στα γεωγραφικά του όρια για να οργανώσει τις ενέργειες του, να συμμετέχει στις σχετικές δράσεις για να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις, να καταγράψει τις ανάγκες του για να διεκδικήσει χρηματοδοτήσεις.

Σχεδιάζοντας εργαλεία για τους Δήμους είναι αναγκαίο να λαμβάνονται υπόψη όχι μόνο τα οικονομικά αλλά και τα τεχνικά και τα κοινωνικά κριτήρια. Οι ευκαιρίες είναι μπροστά αρκεί να υπάρξουν γόνιμες συνεργασίες.

* πρώην Γενική Γραμματέας Δ. Θερμαϊκού, Μέλος Πανελλήνιας
Ένωσης Γενικών Γραμματέων “ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ”