Στουρνάρας: Εφικτή η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας το 2023

Προϋπόθεση για την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από την Ελλάδα μέσα στο 2023 είναι η συνέχιση της συνετής οικονομικής πολιτικής.

Οι πιθανότητες είναι με το με΄ρος της ελληνικής οικονομίας, παρά τις αυξανόμενες αβεβαιότητες του διεθνούς περιβάλλοντος, όπως δήλωσε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας.

Όπως εξηγεί ο κ. Στουρνάρας σε συνέντευξή του την ετήσια έκδοση “Κ Επιχειρείν” της εφημερίδας “Καθημερινή”, λόγω των αβεβαιοτήτων που προκαλεί ο υψηλός πληθωρισμός και η επιδείνωση της οικονομικής δραστηριότητας στην παγκόσμια οικονομία παρατηρείται επιδείνωση των χρηματοπιστωτικών συνθηκών διεθνώς, με συνέπεια, μεταξύ άλλων, να αναμένονται διεθνώς περισσότερες υποβαθμίσεις από ό,τι αναβαθμίσεις για το 2023. Άρα η αναβάθμιση στην επενδυτική κατηγορία δεν θα πρέπει να αναμένεται να έρθει αυτόματα.

Όμως, προσθέτει, η ελληνική οικονομία έχει ήδη επιδείξει σημαντική αντοχή, στις προαναφερθείσες εξελίξεις. Συγκεκριμένα, το 2022 η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας αναμένεται να ξεπεράσει τις αρχικές προσδοκίες και να είναι από τις ισχυρότερες μεταξύ των οικονομιών της ζώνης του ευρώ. Η εξέλιξη αυτή, όπως εξηγεί, βελτιώνει μία σειρά από παραμέτρους που λαμβάνονται υπόψη από τους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης, γεγονός που αναμένεται να φανεί το 2023, λόγω της χρονικής υστέρησης με την οποία ενσωματώνονται οι ποσοτικές παράμετροι στα υποδείγματα των οίκων αξιολόγησης. Αντίστοιχα, το 2023, ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας αναμένεται να είναι υψηλότερος του μέσου όρου των οικονομιών της ζώνης του ευρώ. Επίσης, το χρέος, ως ποσοστό του ΑΕΠ, αναμένεται να μειωθεί σημαντικά, φτάνοντας στο 169% το 2022 και στο 159% το 2023. Ταυτόχρονα, η σημαντική βελτίωση της ποιότητας των χαρτοφυλακίων των τραπεζών συμβάλλει θετικά, καθώς αναμένεται ότι το 2023 η χρηματοδότηση από τις τράπεζες θα ενισχύσει περαιτέρω την ευρωστία της ελληνικής οικονομίας.

Ο κ. Στουρνάρας σημειώνει ότι σύμφωνα με τις αναλύσεις της Τράπεζας της Ελλάδος αλλά και με βάση τα υποδείγματα των οίκων αξιολόγησης, αυτές οι εξελίξεις, δηλαδή η μεγέθυνση του ΑΕΠ και η μείωση του χρέους, δικαιολογούν την αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας κατά μία βαθμίδα εντός του 2023. Προσθέτει ότι, με βάση τις εκθέσεις των οίκων, η επιστροφή σε πρωτογενή πλεονάσματα το 2023, όπως είναι ο στόχος στο προσχέδιο του Προϋπολογισμού, θεωρείται πολύ σημαντική, καθώς θα εκληφθεί ως απόδειξη συνέπειας στην άσκηση συνετής οικονομικής πολιτικής.

Αναφορικά με τις επιπτώσεις της ανόδου των επιτοκίων στην οικονομική μεγέθυνση της χώρας, ο κ. Στουρνάρας σημειώνει ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε ανοδική φάση του οικονομικού της κύκλου, με προβλεπόμενους υψηλούς ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης και θετικό παραγωγικό κενό για τα επόμενα χρόνια. Είναι αξιοσημείωτο ότι η ελληνική οικονομία κατέγραψε ρυθμό ανάπτυξης 8,4% το 2021, αρκετά υψηλότερο από εκείνον της Ευρωζώνης που κατέγραψε 5,3%. Επίσης, το 2022 σύμφωνα με το βασικό σενάριο προβολών της Τράπεζας της Ελλάδος, η ανάπτυξη στην Ελλάδα αναμένεται ότι θα ξεπεράσει το 6%, ενώ στην Ευρωζώνη εκτιμάται ότι θα κυμανθεί γύρω στο 3%.

Για την περίοδο 2023-2024, ωστόσο, όπως τονίζει, οι προβολές για τον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας έχουν αναθεωρηθεί καθοδικά σε σχέση με ό,τι προβλεπόταν τον Σεπτέμβριο, αλλά για λόγους που δεν συνδέονται άμεσα με την άνοδο των επιτοκίων. Πιο συγκεκριμένα, το βασικό σενάριο της Τράπεζας της Ελλάδος προβλέπει αισθητά βραδύτερη ανάπτυξη το 2023, αλλά όχι ύφεση. “Οι βασικοί παράγοντες της επιβράδυνσης της ανάπτυξης στην Ελλάδα συνδέονται με την αναμενόμενη μεγάλη επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας στην υπόλοιπη Ευρωζώνη και την ομαλοποίηση της ιδιωτικής κατανάλωσης στο εσωτερικό, καθώς η δημοσιονομική στήριξη στα νοικοκυριά στον απόηχο της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης αναμένεται σταδιακά να αμβλυνθεί σε μεγάλο βαθμό”, εξηγεί ο κεντρικός τραπεζίτης.

Παραδέχεται ότι μεταξύ των καθοδικών κίνδυνων που περιβάλλουν τις προβλέψεις της Τράπεζας της Ελλάδος για την ανάπτυξη, είναι και αυτός που συνδέεται με επιβολή μεγάλων αυξήσεων επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, εντούτοις σημειώνει ότι η ελληνική οικονομία προστατεύεται σε κάποιο βαθμό από την πιθανή αύξηση των επιτοκίων, αφού μεγάλο μέρος των επενδύσεών της χρηματοδοτείται από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Υπενθυμίζει δε πως η Ελλάδα είναι η χώρα που έλαβε το υψηλότερο ποσό ως ποσοστό του ΑΕΠ ανάμεσα στις χώρες της Ευρωζώνης.

Ερωτηθείς για τις αυξήσεις των επιτοκίων, ο κ. Στουρνάρας τονίζει ότι η ΕΚΤ έχει ήδη δράσει αποφασιστικά, προχωρώντας σε αύξηση των βασικών επιτοκίων κατά 200 μονάδες βάσης σωρευτικά από το καλοκαίρι και μετά, ενώ προσθέτει πως είναι ξεκάθαρο ότι θα ακολουθήσουν περαιτέρω αυξήσεις στο μέλλον.

“Ο προορισμός για εμάς είναι σαφής. Θα πρέπει να φτάσουμε στο επιτόκιο εκείνο που θα διασφαλίσει την έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα. Δεδομένης όμως της υψηλής αβεβαιότητας, των συνεχιζόμενων γεωπολιτικών και μακροοικονομικών διαταραχών, και της μεταβλητότητας στις αγορές, είναι πολύ δύσκολο να προβλέψουμε με ακρίβεια το επίπεδο στο οποίο χρειάζεται να διαμορφωθούν τα επιτόκια. Οι αυξήσεις των επιτοκίων καθορίζονται με βάση την εξέλιξη των προοπτικών για τον πληθωρισμό και την οικονομία, από συνάντηση σε συνάντηση. Κατά τη γνώμη μου, η προσαρμογή των επιτοκίων χρειάζεται να γίνει πιο σταδιακή, λαμβάνοντας υπόψη την επιβράδυνση της ανάπτυξης της οικονομίας στη ζώνη του ευρώ, και με γνώμονα την ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής σε κάθε χώρα της ζώνης του ευρώ”, αναφέρει ο διοικητής της ΤτΕ.

Ερωτηθείς για τον κίνδυνο ενός νέου κύματος κόκκινων δανείων, ο κ. Στουρνάρας τονίζει ότι είναι εξαιρετικά πιθανό το ενδεχόμενο δημιουργίας νέων κόκκινων δανείων, αλλά προσθέτει ότι το μέγεθός τους δεν μπορεί να ποσοτικοποιθεί με ακρίβεια αυτήν τη στιγμή.

Σημειώνει, πάντως, ότι στο βασικό σενάριο της ΤτΕ “θεωρούμε την όποια επίπτωση διαχειρίσιμη, υπό την προϋπόθεση ότι οι τράπεζες θα επεξεργασθούν και θα εφαρμόσουν βιώσιμες λύσεις που θα προσφέρουν διέξοδο σε ευάλωτους δανειολήπτες. Φυσικά, οι λύσεις αυτές πρέπει να ικανοποιούν ειδικότερους εποπτικούς όρους”.

Ο κεντρικός τραπεζίτης υπενθυμίζει ότι η Πολιτεία, τόσο κατά τη διάρκεια της πανδημίας όσο και σήμερα, έχει υιοθετήσει και εφαρμόσει σημαντικά μέτρα στήριξης, ιδίως στα πιο “αδύναμα” στρώματα της κοινωνίας, ενώ αναφέρει ότι οι τράπεζες, από τη μεριά τους, έχουν τα κατάλληλα εργαλεία και οφείλουν να εντοπίσουν εγκαίρως εκείνους τους πιστούχους που αντιμετωπίζουν προσωρινές δυσκολίες και να κάνουν σχετικές ενέργειες όπου χρειάζεται.

Στο πλαίσιο αυτό και με βάση τα έως τώρα δεδομένα, ο κ. Στουρνάρας δεν θεωρεί ότι χρειάζεται νέα συνδρομή της Πολιτείας προς το τραπεζικό σύστημα.