Τα εμβόλια DNA στην μάχη κατά του κορωνοϊού

Μετά τα εμβόλια τεχνολογίας mRNA στην Ινδία εγκρίθηκε η χρήση εμβολίου με τεχνολογία DNA. Ποια είναι η βασική διαφορά του από τα παραδοσιακά σκευάσματα. 

Η Ινδία τον περασμένο μήνα άρχισε να καυχιέται ότι δημιούργησε -και η αρμόδια ρυθμιστική αρχή ενέκρινε- το πρώτο εμβόλιο DNA, με το όνομα ZyCoV-D. Το εμβόλιο αναπτύχθηκε από μια εταιρεία που λέγεται Zydus Cadila και αναμένεται να είναι διαθέσιμο για χρήση ακόμα και τον επόμενο μήνα, δίνοντας ελπίδες στη χώρα που έχει μετρήσει ήδη πάνω από 447.000 θανάτους από την πανδημία.

Τι είναι όμως ένα εμβόλιο DNA και κατά πόσο μπορεί να γίνει το επόμενο εργαλείο στη μάχη κατά του κορωνοϊού; Ένα εμβόλιο DNA είναι μια μορφή εμβολίου-προγραμματισμού (software vaccine), εξηγεί ο καθηγητής του πανεπιστημίου του Τελ Αβιβ Jonathan Gershoni. Με ένα τέτοιο σκεύασμα οι επιστήμονες εμβολιάζουν έναν άνθρωπο με το σχέδιο του ιού –απλά το DNA ή το RNA που αντιστοιχεί στα γονίδια του κώδικα της πρωτεΐνης ακίδας. Η ένεση τους γίνεται με αποδεκτό και αποτελεσματικό τρόπο στο σώμα. Στη συνέχεια τα κύτταρα συνθέτουν την πρωτεΐνη του ιού κάτι που οδηγεί στην παραγωγή αντισωμάτων κατά της ακίδας.

Αυτό έρχεται σε αντίθεση με ένα εμβόλιο υλικού (hardware vaccine) που στην πραγματικότητα περιέχει κομμάτια της πρωτεϊνης του ιού. «Μπορεί να έχεις εμβόλιο υλικού που περιέχει ένα σκοτωμένο ιό, για παράδειγμα, ή ένα εξασθενημένο ιό», εξηγεί ο Gershoni. «Το ανοσοποιητικό σύστημα αναγνωρίζει την παρουσία της πρωτεϊνης του ιού… και αυτό διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα που αντιδρά και δημιουργεί εξαιρετικά εξειδικευμένα αντισώματα που αδρανοποιούν τον ιό».

Όλα τα παραδοσιακά εμβόλια που κάνουν σήμερα τα παιδιά είναι εμβόλια υλικού. Ωστόσο από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, οι επιστήμονες άρχισαν να εξετάζουν την ιδέα ότι μπορεί να υπάρχει χρήση για ενέσεις DNA ή RNA, πρώτον στην προσπάθεια για να αναπτυχθούν γονιδιακές θεραπείες και, πιο πρόσφατα, στην ανάπτυξη αυτού που ο Gershoni αποκαλεί «εμβόλιο προγραμματισμού».