Τα εναλλακτικά νομίσματα και οι “ιστορίες με αγρίους” για… επιστροφή στη δραχμή

Τα Εναλλακτικά Νομίσματα μαζί με τις Ηθικές Τράπεζες αποτελούν καινοτόμα εργαλεία των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων της Αλληλέγγυας, Κοινωνικής και Συνεργατικής Οικονομίας, η οποία ήδη παράγει το 10% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ.

Τις τελευταίες ημέρες κάποιοι σκοπίμως, χάριν της μαύρης προεκλογικής προπαγάνδας της Ν.Δ., άλλοι από άγνοια, αναπαρήγαγαν μια ιστορία με αγρίους προσπαθώντας να ταυτίσουν τα Ιδεατά Κοινωνικά Νομίσματα που ευδοκιμούν σε όλο τον κόσμο και μειώνουν τη φτώχεια και την ανεργία με την… επιστροφή στην δραχμή! Με… νονό μάλιστα τον Ευκλείδη Τσακαλώτο! Αυτό είναι το τρίτο κείμενο. Τα δύο προηγούμενα της τριλογίας, με τίτλο «Αυτό είναι το Τοπικό Εναλλακτικό Νόμισμα της ΕΡΤ που πρώτος έφτιαξε ο Μητσοτάκης» και «Ζω χωρίς χρήματα! Ανταλλακτική οικονομία: Πάνω από τα κέρδη ο άνθρωπος! Νόμισμα απ’ τον τόπο σου» δημοσιεύτηκαν και μπορείτε να τα διαβάσετε στο σάιτ 1Voice.gr.

Χιλιάδες εναλλακτικά νομίσματα κυκλοφορούν σε όλο τον κόσμο, συμπληρωματικά και παράλληλα με τα εθνικά ή υπερεθνικά νομίσματα, δημιουργώντας αυτό που ο συνδημιουργός του ευρώ Μπερνάρντ Λιετέρ, στο βιβλίο του «Το μέλλον του χρήματος», ονόμασε νομισματική ποικιλότητα (diversité monetaire). «Η νομισματική ποικιλότητα είναι απαραίτητη για τη βιωσιμότητα και προσαρμοστικότητα της οικονομίας», υποστηρίζει.

Τα μεγαλύτερα ανταλλακτικά δίκτυα και τα τοπικά εναλλακτικά συμπληρωματικά νομίσματα -με κοινωνικό και οικολογικό αποτύπωμα και στόχο την ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών εντός μικρών τοπικών δικτύων- έχουν χώρες όπως ο Καναδάς, οι ΗΠΑ, η Βραζιλία, η Αυστραλία, η Νότια Αφρική, η Κίνα και φυσικά όλες οι ευρωπαϊκές χώρες. Τα μεγαλύτερα και τεχνολογικά πιο προηγμένα ηλεκτρονικά δίκτυα ανταλλαγών (LETS) λειτουργούν στις αγγλοσαξονικές χώρες.

 

Χαϊντεμαρί Σβέρμερ: Ζει χωρίς χρήματα στη Γερμανία εδώ και 20 χρόνια

 

Τα εναλλακτικά νομίσματα των νέων και των φτωχών είναι μεγαλύτερα από το Bitcoin: Χτίζουν την ευημερία από το Λονδίνο έως την Κένυα. Τα τοπικά εναλλακτικά νομίσματα (Palmarès) κυρίως της βραβευμένης από τον ΟΗΕ Banco Palmas στη Βραζιλία, το Fureai Kippu (Ιαπωνία) το C3 uru (με κρατικές εγγυήσεις στην Ουρουγουάη), όπως και τα κοινωνικά νομίσματα στην Ασία και στην Αφρική με χαρακτηριστικό το doule (εκπαιδευτικό νόμισμα στη Σενεγάλη), η λίρα Brixton, το KoruKenya, το ινδιάνικο Mazacoin της Αμερικής, όλα τους προσπαθούν για την επίτευξη ενός κοινού στόχου: Την ενδυνάμωση των ανθρώπων σε έναν νομισματικά άνισο κόσμο, από κάτω προς τα πάνω.

Στις ΗΠΑ το σύστημα Ithaca Hours όπως και τα 1.500-1.700 δίκτυα (δομές) χρονονομισμάτων δεύτερης γενιάς (time dollar – time bank) αναπτύσονται σενεχώς. Μια μικρή ομάδα προγραμματιστών μέσα από το διαδίκτυο «απαιτώντας αξιοπρέπεια» δημιούργησαν το Mazacoin, το νόμισμα του ινδιάνικου καταυλισμού στο Pine Ridge, στα σύνορα της Νότιας Ντακότα στη Νεμπράσκα «για να επιτύχουν όχι μόνο την οικονομική ανάπτυξη, αλλά και την οικονομική αυτοδιάθεση».

 

Μάργκριτ Κένεντι: Έχει πρωταγωνιστήσει στη δημιουργία εναλλακτικών
συστημάτων ανταλλαγής σε Ινδία, Αργεντινή, Γερμανία και Νέα Ζηλανδία

 

Στον Καναδά οι πασίγνωστοι Accorderies, το Open Money, το Trueque στην Αργεντινή (Red de Trueque Solidario, RTS) κερδίζουν συνεχώς έδαφος. Με αυτό τον τρόπο ανατάχθηκε το κατεστραμμένο Βανκούβερ το 1983, έτσι επιβίωσε η Αργεντινή. Με το Credito, τις λέσχες ανταλλαγών (nodos), προσπαθεί να διώξει τη φτώχεια και την ανεργία και να φέρει την ευημερία.

Στην Ιαπωνία λειτουργεί από το 1973 το αλληλέγγυο, υγειονομικό και ανταλλακτικό νόμισμα Fureai Kippu, το οποίο επιτρέπει στους ανήμπορους ηλικιωμένους συνταξιούχους να έχουν πλήρη περίθαλψη και ανθρώπινη βοήθεια στο σπίτι. Εκείνοι δεν διαθέτουν χρήματα αλλά ένα μεγάλο πουγκί με κοινωνικά νομίσματα Fureai Kippu, τα οποία απέκτησαν με κοινωνική εργασία από τότε που οι ίδιοι πρωτοβγήκαν στη σύνταξη, φροντίζοντας άλλους, ανήμπορους τότε, συνταξιούχους.

 

Ελοΐζα Πριμαβέρα: Έχει ιδρύσει το Δίκτυο Αλληλέγγυας Κοινωνικής
Οικονομίας της Λατινικής Αμερικής

 

Στη Γερμανία κυκλοφορούν περισσότερα από 50 εναλλακτικά ιδεατά νομίσματα που ανοίκουν στην Ένωση Εναλλακτικών Νομισμάτων (δίκτυο Regiogeld) και υποστηρίζονται από κοινωνικές τράπεζες και 86 περιφερειακά ταμεία (Regiongelder) με γνωστότερα το Roland στη Βρέμη, το Chiemgauer (που το διαχειρίζεται συνεταιρισμός, ο οποίος από το 2000 χορηγούσε και μικροπιστώσεις) στη Βαυαρία-Ρόσενχαϊμ και το Berliner στο Βερολίνο, το οποίο είναι αποδεκτό σε έκατοντάδες μαγαζιά με ρούχα για νέους, παμπ, εστιατόρια και μπαράκια.

Η Μεγάλη Βρετανία έχει τεράστια εμπειρία στην πιστοποίηση και μαζική χρησιμοποίηση εναλλακτικών νομισμάτων μέσω των δικτύων LETS (Local Exchange Trading System), όπως βεβαίως και οι άλλες αγγλοσαξονικές χώρες. Το τελευταίας γενιάς Bristolpound, με το οποίο πληρώνεται ο δήμαρχος του Brixton, έχει κάνει θραύση. Η λίρα Brixton είναι επίσημα συνδεδεμένη και υποστηρίζεται από τις λίρες στερλίνες σε μια αναλογία 1:1. «Το Brixton είναι πράγματι ένα άτυπο σπίτι για ένα ακμάζων τοπικό νόμισμα. Τα άλλα τοπικά νομίσματα στο Ηνωμένο Βασίλειο είχαν επιτυχία σε προαστιακές γειτονιές γεμάτες από “χίπις”… Αντίθετα, εδώ και 8 χρόνια η λίρα του Brixton ζει σε μία από τις πιο διαφοροποιημένες και με δυναμική γειτονιές του Ηνωμένου Βασιλείου, στην καρδιά της Μαύρης Βρετανίας, που πλήττεται από την ύφεση», λέει ο Tom Shakhli, γενικός διευθυντής της λίρας Brixton. Ο κύριος λόγος για να χρησιμοποιήσεις τη λίρα Brixton είναι ακριβώς επειδή ενδυναμώνει τις τοπικές επιχειρήσεις και τους εμπόρους στη γειτονιά, το 55% των οποίων αποδέχονται πλέον το νόμισμα.

 

Το νόμισμα στο οποίο πληρώνεται και ο δήμαρχος του Λονδίνου

 

Στη Γαλλία το σημαντικότερο και πιο εύχρηστο εναλλακτικό νόμισμα παραμένει το SEL (Système d’ Echange Local) μαζί με το τριπλό νόμισμα SOL (Αλληλοβοήθειας Υγείας-Πρόνοιας, Ηθικού Ισοδίκαιου Εμπορίου και Ανταλλακτικό- Συνεταιριστικό). Το γαλλικό υφυπουργείο Κοινωνικής Οικονομίας πιστοποιεί, υπό όρους, τοπικά εναλλακτικά νομίσματα, από την εποχή που ήταν πρόεδρος ο Ολάντ.

Στην χώρα των Βάσκων το Eusco (εναλλακτικό νόμισμα με ισοτιμία ένα προς ένα με το ευρώ στα ανταλλακτήρια) ενίσχυσε την απασχόληση και το εμπόριο. Στη Σαρδηνία το τρίτης γενιάς συμπληρωματικό καταναλωτικό νόμισμα Sardex πέτυχε στον τουρισμό και το εμπόριο, οπως και στην Ιταλία τα Libra και Credito. Πολύ πετυχημένο είναι το περιβαλλοντικό Eco-Iris στο Βέλγιο.

 

Μπερνάρντ Λιετέρ: Συμμετείχε στον σχεδιασμό του ευρώ. Είναι ειδικός
στον σχεδιασμό και την εφαρμογή νομισματικών συστημάτων

 

Στην Ελλάδα, την εποχή των μνημονίων, μετά την επιτυχία του ΟΒΟΛΟΥ της Πάτρας και της Τοπικής Εναλλακτικής Μονάδας (ΤΕΜ) του Βόλου, σε δεκάδες πόλεις και γειτονιές κυκλοφόρησαν 49 τοπικά εναλλακτικά νομίσματα, ενώ λειτουργούν 51 τράπεζες χρόνου (οι περισσότερες ανήκουν σε δήμους και χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση).

Υπάρχει πλέον η εμπειρία και το δυναμικό για να δημιουργηθεί μια Ηθική Κοινωνική Τράπεζα στα πρότυπα της Ιταλικής Κοινωνικής Τράπεζας Βanca Popolare Etica, αλλά και των Triodos, GLS, Charity Bank και της βραζιλιάνικης Banco Palmas, η οποία το 2008 πήρε το «Βραβείο Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας» από τον ΟΗΕ.

Η ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών χαρακτήριζε τις αγροτικές κοινωνίες. Ωστόσο το εναλλακτικό νόμισμα-πείραμα του Wörgl στην Αυστρία το 1934 και το WIR (συμπληρωματικό νόμισμα στην Ελβετία από το 1934) απέδειξαν πως μέσα στη χειρότερη κρίση, ένα τοπικό ανταλλακτικό νόμισμα σε έναν μικρό δήμο μπορεί να μηδενίσει την ανεργία και να επιτύχει την τοπική ευημερία.