Τα Κιμπούτς του Ισραήλ με τα μάτια ενός διαφημιστή

Τα Κιμπούτς του Ισραήλ: Το Τελευταίο Οχυρό της Κομμουνιστικής Κοινοκτημοσύνης και το Άδικο Τίμημα της Βίας

Σε έναν κόσμο που φαίνεται να έχει εγκαταλείψει κάθε ελπίδα για ισότητα και κοινή ζωή, τα κιμπούτς του Ισραήλ στάθηκαν σαν φάροι φωτός. Αυτοί οι μικροί, αυτάρκεις κόσμοι αποτελούν το μοναδικό ίσως παράδειγμα κομμουνιστικής κοινοκτημοσύνης που επιβίωσε και πέτυχε. Εδώ, σε ένα σκληρό και αφιλόξενο τοπίο, άνθρωποι από όλες τις γωνιές του κόσμου ήρθαν για να οικοδομήσουν μια κοινωνία βασισμένη στην ισότητα, την αδελφοσύνη και τον συλλογικό μόχθο.

Τα κιμπούτς δεν ήταν απλώς γεωργικές κοινότητες. Ήταν σύμβολα του οράματος για έναν καλύτερο κόσμο, έναν κόσμο όπου η ατομική ιδιοκτησία θα υποχωρούσε μπροστά στο συλλογικό καλό και όπου η αξία του ανθρώπου θα καθοριζόταν από τη συμβολή του στην κοινότητα, και όχι από τα υλικά του πλούτη. Αυτές οι κοινότητες ήταν οι θεματοφύλακες ενός πολιτικού και κοινωνικού οράματος που συνδύαζε τη σοσιαλιστική ιδεολογία με την εβραϊκή παράδοση της αλληλεγγύης και της αυτονομίας.

Αλλά τα κιμπούτς έπαιξαν κι έναν άλλον, ίσως πιο σημαντικό ρόλο. Ήταν οι γέφυρες που συνέδεσαν τον λαό του Ισραήλ με τους Παλαιστινίους. Σε μια γη που μαστιζόταν από σύγκρουση και μίσος, τα κιμπούτς στάθηκαν σταθερά υπέρ της ειρήνης και της συνεργασίας. Αν και βρίσκονταν στα όρια της ισραηλινής κοινωνίας, συχνά αντιμετωπίζοντας την αδιαφορία ή και την εχθρότητα της κυβέρνησης, οι άνθρωποι των κιμπούτς συνέχιζαν να χτίζουν σχέσεις με τους Παλαιστινίους. Αυτές οι σχέσεις δεν ήταν εύκολες. Χτίστηκαν λιθαράκι λιθαράκι, με ατέλειωτες ώρες δουλειάς, εμπιστοσύνης και κοινών προσπαθειών.

Οι αγρότες και οι εργάτες των κιμπούτς έκαναν αυτό που οι ηγεσίες ποτέ δεν κατάφεραν: δημιουργούσαν δεσμούς αληθινούς, ανθρώπινους, που δεν βασίζονταν στην πολιτική ρητορική ή στις στρατηγικές συμφωνίες. Έβλεπαν στους Παλαιστινίους όχι εχθρούς, αλλά φίλους, συμμάχους στον κοινό αγώνα για μια καλύτερη ζωή. Αυτοί οι άνθρωποι δεν ήθελαν να σβήσουν το ένα έθνος για να υπάρξει το άλλο. Ήθελαν να ζήσουν μαζί, να εργαστούν μαζί και να χτίσουν μια κοινή κοινωνία σε αυτή τη διαιρεμένη γη.

Το Τίμημα της Βίας: Το Χάος Πριν από Ένα Χρόνο

Κι όμως, όπως συχνά συμβαίνει, η βία δεν επιτρέπει σε τέτοιες ελπίδες να ανθήσουν για πάντα. Πριν από ένα χρόνο, η βία ήρθε ξανά να καταστρέψει αυτό που είχε χτιστεί με τόσο κόπο. Οι τρομοκρατικές επιθέσεις που έγιναν στόχος τους κιμπούτς, τα χωριά της ειρήνης και της συνεργασίας, ήταν το τελειωτικό χτύπημα σε μια ελπίδα που φαινόταν να αντέχει, ακόμα και στα πιο σκοτεινά χρόνια της σύγκρουσης Ισραήλ-Παλαιστίνης.

Ήταν άδικο. Οι άνθρωποι των κιμπούτς πλήρωσαν το τίμημα για μια βία που δεν ήταν δική τους. Είχαν αφιερώσει τη ζωή τους στο να χτίσουν γέφυρες, μόνο για να δουν αυτές τις γέφυρες να γκρεμίζονται σε μια νύχτα. Η εμπιστοσύνη που είχαν οικοδομήσει με τους Παλαιστινίους -μέσα από χρόνια συνεργασίας και αλληλεγγύης- κατέρρευσε, ίσως για πάντα. Και η ειρήνη, η ελπίδα για μια κοινή ζωή, εξαφανίστηκε με τον ήχο των όπλων και τις κραυγές της βίας.

Αυτοί οι άνθρωποι, που έζησαν για να δημιουργήσουν, έγιναν οι αποδιοπομπαίοι τράγοι σε μια σύγκρουση που τους ξεπερνούσε. Δεν ήταν οι ηγέτες που είχαν επιλέξει τη σύγκρουση. Δεν ήταν εκείνοι που είχαν φέρει τον πόλεμο σε αυτήν τη γη. Αλλά ήταν εκείνοι που πλήρωσαν το τίμημα, εκείνοι που θυσιάστηκαν στο όνομα μιας βίας που δεν επέλεξαν και δεν υποστήριξαν ποτέ.

Ένα Μέλλον Χωρίς Εμπιστοσύνη;

Και τώρα τι μένει; Τι μπορεί να είναι το μέλλον για τα κιμπούτς, για τους ανθρώπους που αφιέρωσαν τη ζωή τους στο να χτίσουν μια κοινωνία που βασίζεται στην ειρήνη και τη συνεργασία; Μπορεί να υπάρξει ποτέ ξανά εμπιστοσύνη; Μπορεί η γέφυρα που χτίστηκε με τόσο κόπο να ξαναχτιστεί;

Ίσως όχι. Ίσως αυτή η εμπιστοσύνη, που χτίστηκε λιθαράκι λιθαράκι, έχει γκρεμιστεί για πάντα. Η βία έχει τον τρόπο της να καταστρέφει όχι μόνο τα κτίρια, αλλά και τις ψυχές των ανθρώπων. Και όταν οι άνθρωποι χάσουν την πίστη τους ο ένας στον άλλο, είναι εξαιρετικά δύσκολο να την ξαναβρούν.

Αλλά αν υπάρχει κάποια ελπίδα, αυτή βρίσκεται στους ίδιους τους ανθρώπους των κιμπούτς. Αυτοί οι άνθρωποι, που αφιέρωσαν τη ζωή τους στην κοινότητα και την αλληλεγγύη, είναι οι τελευταίοι που θα εγκαταλείψουν την ελπίδα για μια καλύτερη ζωή. Ίσως να μην είναι ποτέ ξανά τόσο εύκολο να συνεργαστούν με τους Παλαιστινίους. Ίσως να χρειαστούν δεκαετίες για να ξαναχτιστεί η εμπιστοσύνη που χάθηκε. Αλλά οι άνθρωποι των κιμπούτς έχουν μάθει να ζουν με την υπομονή και την αποφασιστικότητα.

Το Κιμπούτς ως Σύμβολο Ελπίδας και Αντίστασης

Τα κιμπούτς του Ισραήλ ήταν και παραμένουν ένα σύμβολο της ελπίδας για έναν διαφορετικό κόσμο. Έναν κόσμο όπου οι άνθρωποι μπορούν να ζουν μαζί, να εργάζονται μαζί και να δημιουργούν μαζί, χωρίς να χρειάζεται να επιβληθούν ο ένας στον άλλο. Αυτές οι κοινότητες, παρά τις προκλήσεις, παρά τη βία, συνεχίζουν να αντέχουν. Και σε αυτό τον κόσμο της σύγκρουσης και της δυσπιστίας, ίσως είναι το τελευταίο οχυρό της ανθρώπινης αλληλεγγύης.
Ίσως η ειρήνη να είναι ακόμα μακριά. Ίσως οι πληγές που άφησαν οι επιθέσεις πριν από ένα χρόνο να μην κλείσουν ποτέ. Αλλά όσο υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν στην κοινή ζωή, όσο υπάρχουν άνθρωποι που αρνούνται να παραδοθούν στο μίσος, τα κιμπούτς θα συνεχίσουν να είναι μια φλόγα ελπίδας. Μια φλόγα που, όσο μικρή κι αν φαίνεται, θα συνεχίσει να καίει, να θυμίζει σε όλους μας ότι ο κόσμος μπορεί να είναι διαφορετικός, αν το επιλέξουμε.

Άκης Λιαντζουρας Capitol17