Τα παιχνίδια εξουσίας και η τιμωρία από τις αγορές

Ενδεχόμενη πολιτική αστάθεια με αφορμή την επόμενη εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας μπορεί να φέρει πάλι τη χώρα στο χείλος της χρεοκοπίας.

Γράφει ο: Νώντας Χαλδούπης

Από αρκετούς ξένους διαχειριστές κεφαλαίων ακούγεται τον τελευταίο καιρό ότι τα προβλήματα της εγχώριας πολιτικής σκηνής δεν τους απασχολούν ιδιαίτερα: η σημερινή κυβέρνηση ασκεί πολιτική φιλική προς τις αγορές, μετά τον ιστορικό συμβιβασμό με τους Ευρωπαίους δανειστές, ενώ όταν γίνουν εκλογές πιθανότατα θα πάρει τη σκυτάλη το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης για να ασκήσει πολιτική ακόμη πιο φιλική προς τους επενδυτές.

Πράγματι, ο πολιτικός κίνδυνος είναι σήμερα πολύ πιο χαμηλός από τα προηγούμενα χρόνια. Δεν καραδοκούν στη γωνία ισχυρές πολιτικές δυνάμεις, που υπόσχονται πλήρη ανατροπή της περιοριστικής οικονομικής πολιτικής, σύγκρουση με τους δανειστές, ή ακόμη και «κανονιά» στην εξυπηρέτηση του χρέους.

Όλα τα κόμματα που έχουν σήμερα ρόλο στη διαχείριση της εξουσίας, ή θα διεκδικήσουν τέτοιο ρόλο μετά τις προσεχείς εκλογές, αποδέχονται τους βασικούς κανόνες του παιχνιδιού της οικονομικής πολιτικής, όπως αυτοί επιβάλλονται από το διεθνές σύστημα των αγορών, που αποφασίζει ποιους και με ποιο κόστος θα δανείζει.

Δυστυχώς, όμως, οι πολιτικοί μας θα έχουν τα επόμενα χρόνια αρκετές ευκαιρίες να παίξουν παιχνίδια εξουσίας και θα πρέπει να αποδείξουν ότι έχουν διδαχθεί κάτι από τις μεγάλες περιπέτειες των τελευταίων ετών: ότι, δηλαδή, τα παιχνίδια εξουσίας θα πρέπει να παίζονται μόνο στο βαθμό που δεν θα διαταράξουν τη σχέση της χώρας με την αγορά ομολόγων.

Αν υποθέσουμε ότι, μετά τις επόμενες εκλογές, που θα γίνουν το αργότερο το φθινόπωρο του 2019, θα σχηματισθεί μια σταθερή κυβέρνηση, μονοκομματική (δύσκολο…) ή συνεργασίας (το πιθανότερο), το 2020 ακολουθεί ένα μεγάλο πολιτικό τεστ ώριμης συμπεριφοράς για τους πολιτικούς μας, αφού θα πρέπει να συμφωνήσουν για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας.

Αν δεν συμφωνήσουν, θα πρέπει να προκηρυχθούν νέες εκλογές, με το σύστημα της απλής αναλογικής. Μετά τις εκλογές αυτές, το πρώτο κόμμα δεν θα έχει πάρει το μπόνους των 50 εδρών και θα χρειασθούν περίπλοκες διαπραγματεύσεις για το σχηματισμό κυβέρνησης, με πολύ υψηλό βαθμό πολιτικής δυσκολίας για ένα πολιτικό σύστημα που ενστικτωδώς ρέπει στην αντιπαράθεση και αποφεύγει το συμβιβασμό.

Σε άλλες εποχές, όταν η οικονομία βρισκόταν σε σχετικά σταθερή κατάσταση και η φήμη της χώρας στους επενδυτικούς κύκλους δεν είχε αμαυρωθεί από μια οικονομική κατάρρευση και από το «κούρεμα» των κατόχων ομολόγων, οι πολιτικοί μας είχαν περιθώρια ανοχής από τους διεθνείς επενδυτικούς κύκλους για να παίζουν τα παιχνίδια εξουσίας τους.

Τα επόμενα χρόνια, τέτοια ανοχή δεν θα υπάρχει. Η αγορά ομολόγων, όταν θα βρεθεί μπροστά σε κίνδυνο πολιτικής αστάθειας ή ακυβερνησίας, πρώτα θα… πυροβολήσει τους ελληνικούς τίτλους και μετά θα ρωτήσει για να καταλάβει τι ακριβώς συμβαίνει. Ο κίνδυνος να κλείσει η αγορά και να βρεθούμε στο ίδιο σημείο, όπου βρεθήκαμε την άνοιξη του 2010, θα γίνει και πάλι ορατός, αν οι πολιτικοί μας δεν διαχειρισθούν συνετά τις επόμενες συγκρούσεις για τη νομή της εξουσίας.

Η κατάρρευση του 2010, που ήταν σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της ανεπάρκειας του πολιτικού μας συστήματος, δεν προκάλεσε ανεπανόρθωτη καταστροφή, επειδή μετά τον αποκλεισμό της χώρας από τις αγορές βρέθηκε υποστήριξη από τους Ευρωπαίους δανειστές.

Ακόμη και η Ευρώπη, όμως, που έχει δικούς της πολιτικούς λόγους να υποστηρίζει την Ελλάδα για να παραμείνει στην ευρωζώνη, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα υποστηρίξει και πάλι τη χώρα, αν έχει αποκλεισθεί από τις αγορές με ευθύνη των πολιτικών μας. Το πιθανότερο είναι ότι την επόμενη φορά οι Ευρωπαίοι θα τραβήξουν το χαρτί του Grexit.

Ας μην βιασθούν, λοιπόν, οι πολιτικοί μας να πιστέψουν ότι τα δύσκολα πέρασαν, οι πόρτες των αγορών άνοιξαν πάλι και μπορούν να επιστρέψουν σεbusinessasusual, επιδιώκοντας με κάθε τρόπο την κατάληψη της εξουσίας και την καταστροφή των πολιτικών αντιπάλων. Οι αγορές χρειάσθηκαν οκτώ χρόνια για να ανοίξουν την πόρτα στην Ελλάδα, αλλά μπορούν σε οκτώ ώρες να την ξανακλείσουν, αν διαπιστώσουν ότι οι πολιτικοί μας δεν έμαθαν από τα παθήματα του παρελθόντος.