Τα stress tests επιστρέφουν για τις τράπεζες

Στη νέα μεθοδολογία των stress test, τα οποία θα μετρήσουν τις απαιτήσεις για επιπλέον κεφάλαια στις τράπεζες προκειμένου να αντιμετωπιστούν κίνδυνοι που έχουν υποεκτιμηθεί ή δεν καλύπτονται από τα εποπτικά κεφάλαια, αναφέρθηκε εκτενώς στην ομιλία του, χθες, στο Ευρωκοινοβούλιο, ο επικεφαλής του εποπτικού μηχανισμού της ΕΚΤ (SSM), κ. Ανδρέα Ένρια.  

Προειδοποίησε για ανερχόμενους κινδύνους, παρά την πρόβλεψη για υψηλότερη ανάπτυξη από εκείνη πριν από την πανδημία, οι οποίοι θα δοκιμάσουν το ύψος και την ποιότητα των κεφαλαίων των τραπεζών.

Οι κίνδυνοι αυτοί συνδέονται κυρίως με τις μεγάλες διευθετήσεις δανείων και τα δάνεια υψηλού κινδύνου (stage 2), όταν τα πρώτα σημάδια αύξησης των πτωχεύσεων στην Ευρωζώνη εκδηλώθηκαν στο πρώτο τρίμηνο του 2021. Επιπλέον, όπως ανέφερε ο κ. Ένρια, παρατηρούνται κίνδυνοι στις αγορές real estate σε ορισμένες χώρες, ενώ οι προβλέψεις των τραπεζών για τα κόκκινα δάνεια μπορεί να αποδειχθούν αισιόδοξες. Για τους λόγους αυτούς, όπως εξήγησε ο κ. Ένρια, οι επόπτες του SSM θα εστιάσουν στον έλεγχο των συστημάτων πιστωτικών κινδύνων των τραπεζών, αναλύοντας σε βάθος τους κινδύνους σε κλάδους, όπως της εστίασης, των ξενοδοχείων και των εμπορικών ακινήτων.

Στο μικροσκόπιο θα μπουν οι ολοένα αυξανόμενες κινήσεις των τραπεζών για αναζήτηση υψηλότερων αποδόσεων, αναλαμβάνοντας μεγαλύτερο ρίσκο. Επίσης, θα ελεγχθεί ο βαθμός εξάρτησης από μη τραπεζικές χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις και οι επενδύσεις σε αγορές και κλάδους με υψηλότερο ρίσκο. Η περίπτωση της κατάρρευσης του επενδυτικού κεφαλαίου Archegos θα πρέπει να γίνει μάθημα, ενώ η αναζήτηση υψηλότερων αποδόσεων στις αγορές μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλους κινδύνους σε περίπτωση μεταβολής των αποδόσεων, για παράδειγμα, από εκτιμήσεις των αγορών για τις πληθωριστικές πιέσεις.

Η νέα μεθοδολογία

Η νέα μεθοδολογία για τα stress test θα ακολουθήσει δύο στάδια. Στο πρώτο θα μετρηθούν οι επιπτώσεις στα εποπτικά κεφάλαια κάτω από ακραίες και δυσμενείς συνθήκες. Στη συνέχεια, οι επόπτες θα προχωρήσουν σε νέο stress test ανά τράπεζα, λαμβάνοντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, προκειμένου να υπολογιστούν τα επιπλέον κεφάλαια για την κάλυψη κινδύνων που ενδεχομένως έχουν υποεκτιμηθεί. Αυτά τα επιπλέον κεφάλαια αποτελούν τις απαιτήσεις του Πυλώνα 2 και θα εξατομικευτούν ανά τράπεζα με συγκεκριμένη μέθοδο. Σημειώνεται ότι οι απαιτήσεις του Πυλώνα 2 δεν είναι νομικά δεσμευτικές.

Επίσης, σύμφωνα με ανακοινώσεις της ΕΚΤ και της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής (ΕΒΑ), ύστερα από την προετοιμασία και τα “άτυπα” στρες τεστ για τους κινδύνους που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή, το 2022 θα ενσωματωθούν δείκτες και μετρήσεις για τους κινδύνους αυτούς. Υπενθυμίζεται ότι το ποσοστό έκθεσης σε περιβαλλοντικούς κινδύνους των ελληνικών τραπεζών υπολογίστηκε από την ΕΚΤ σε 10%. Το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί σε περιβαλλοντικούς κινδύνους προς το σύνολο της έκθεσης σε δάνεια προς επιχειρήσεις. Πάνω από το 90% των κινδύνων σχετίζονται με πυρκαγιές, άνοδο της θερμοκρασίας, πλημμύρες και σεισμούς.

Διευκολύνσεις

Λόγω της πανδημίας, η ΕΚΤ επέτρεψε στις τράπεζες να χρησιμοποιούν εν μέρει κεφαλαιακά μέσα που δεν είναι αποδεκτά ως κεφάλαιο κοινών μετοχών της κατηγορίας 1 (CET1) για να καλύψουν τις απαιτήσεις του Πυλώνα 2. Η ελαστικότητα αυτή, όπως διαβεβαίωσε ο κ. Ένρια, θα διατηρηθεί και το 2022. Όπως, επίσης, θα δοθεί χρόνος σε όλες τις τράπεζες προκειμένου να αναπληρώσουν εσωτερικά κεφάλαια (τα οποία δεν είναι εποπτικά). Η ΕΚΤ έλαβε αυτά τα μέτρα κεφαλαιακής στήριξης το 2020 με σκοπό να επιτρέψει στις τράπεζες να απορροφήσουν ζημίες και να στηρίξουν την οικονομία παρέχοντας πιστώσεις στα νοικοκυριά, τις μικρές επιχειρήσεις και τις μεγάλες εταιρείες.

Τα θετικά στοιχεία

Σύμφωνα με τον επικεφαλής του SSM, η ανάπτυξη στην Ευρωζώνη θα ξεπεράσει το 2021 τα επίπεδα της πανδημίας, ενώ εποπτικά κεφάλαια CET 1 θα διαμορφωθούν, κατά το δυσμενέστερο σενάριο, κοντά στο 10%, δηλαδή πάνω από τα ελάχιστα όρια. Επίσης, τα κόκκινα δάνεια θα συνεχίσουν τη μείωσή τους και το 2022. Αυτά είναι μερικά από τα θετικά στοιχεία που έλαβε η ΕΚΤ και δεν επέκτεινε χρονικά, πέραν του Σεπτεμβρίου, τον περιορισμό για τις πληρωμές μερισμάτων που έχουν επίπτωση στα κεφάλαια.

Απαιτήσεις Πυλώνα 2

Αν και αρκετά τεχνικό, με τη βοήθεια έμπειρων στελεχών και με βάση τα αποτελέσματα των stress test του 2021 δίνεται ένα παράδειγμα. Οι επόπτες ακολουθούν μεθοδολογία δύο σταδίων:

Κατά το πρώτο στάδιο κατατάσσουν τις τράπεζες σε μία από τις τέσσερις κατηγορίες ανάλογα με τη μείωση των δεικτών κεφαλαιακής επάρκειας που σημειώνεται στην άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων. Κάθε κατηγορία διαθέτει αντίστοιχο εύρος για τις κατευθύνσεις P2G το οποίο επικαλύπτει την αμέσως προηγούμενη ή επόμενη κατηγορία προς αποφυγή ακραίων επιδράσεων (cliff effects).

Κατά το δεύτερο στάδιο οι επόπτες καθορίζουν τις τελικές κατευθύνσεις P2G για κάθε τράπεζα εντός του εύρους της κατηγορίας, ή κατ’ εξαίρεση πέραν αυτού, λαμβάνοντας υπόψη τη συγκεκριμένη κατάσταση κάθε τράπεζας, όπως το προφίλ κινδύνου της και το έτος κατά το οποίο ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας έφτασε στο κατώτερο επίπεδο στη διάρκεια της άσκησης προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων. Έτσι διασφαλίζεται ότι η διαδικασία εξακολουθεί να αφορά κάθε τράπεζα ξεχωριστά και εκδίδονται λογικές κατευθύνσεις P2G για τράπεζες με πολύ μεγάλη μείωση του δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας.

Παράδειγμα

Αν μια τράπεζα, της οποίας ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας υποχωρεί κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες, τότε αυτή θα ενταχθεί στην τρίτη κατηγορία και επομένως θα της ζητηθούν P2G που δεν θα υπερβαίνουν το 2,75%. Η νέα μεθοδολογία καταργεί επίσης τα κατώτατα όρια που εφαρμόζονταν στους προηγούμενους ελέγχους.