Τι κερδίζει και τι χάνει η Ελλάδα από τον νέο προϋπολογισμό της Ε.Ε.

Ο Γιούνκερ το είπε και το έκανε. Τα λεφτά θα είναι περισσότερα, οι προτεραιότητες διαφορετικές, όμως η δυσκίνητη και άκαμπτη Ε.Ε. θα είναι δύσκολο να αποδεχτεί αλλαγές. Δεν είναι τυχαίο ότι η συζήτηση για τον νέο επταετή προϋπολογισμό της Ε.Ε. χαρακτηρίζεται από τώρα ως μια από τις δυσκολότερες και εκρηκτικότερες διαπραγματεύσεις που έχουν λάβει χώρα στους κόλπους της ενωμένης Ευρώπης.

Το σχέδιο του προϋπολογισμού για το διάστημα 2021-2027, που κατατέθηκε χθες από τον πρόεδρο της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, στην Ευρωβουλή, πυροδότησε άμεσα ποικίλες και κυρίως όχι θετικές αντιδράσεις. Ο λόγος είναι απλός. Μιλάμε για τον πρώτο κοινοτικό προϋπολογισμό στην «ουρά» μιας βαθιάς οικονομικής κρίσης που δεν άφησε κανέναν αλώβητο, εντείνοντας παράλληλα τις διαχωριστικές γραμμές μεταξύ του πλούσιου βορρά και του φτωχότερου νότου. Και συνάμα μιλάμε για έναν προϋπολογισμό που θα «τρέξει» σε μια Ένωση, που θα έχει χάσει, πλέον, ένα σημαντικό και πλούσιο μέλος της, το Ηνωμένο Βασίλειο, κάτι που μεταφράζεται σε μια «τρύπα» της τάξεως των 10 δισ. ευρώ ετησίως, που προφανώς θα πρέπει να καλύψουν οι υπόλοιποι.

Από το 1,03% στο 1,11% του ΑΕΠ

Ο τρέχων προϋπολογισμός της Ε.Ε για την επταετία 2014-2020 ανέρχεται στα 155 δισ. ευρώ ετησίως και το 2013 που συμφωνήθηκε αντιστοιχούσε στο 1,03% του τότε ΑΕΠ της Ένωσης. Κόντρα στις πιέσεις, ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, επέμεινε στην πρόθεση του να αυξήσει τα κονδύλια σε μια προσπάθεια να τονώσει την ταλαιπωρημένη ευρωπαϊκή οικονομία. Έτσι, το σχέδιο του νέου προϋπολογισμού καλεί τα κράτη μέλη να βάλουν βαθύτερα το χέρι στην τσέπη, ανεβάζοντας το συνολικό νούμερο για την περίοδο 2021-2027 στα 1,136 τρισ. δολάρια, ποσό που αναλογεί στο 1,11% επί του ΑΕΠ της Ένωσης των «27».

Βέβαια, το μέγεθος της αύξησης περιορίστηκε, κοντά στο κατώτερο όριο που είχε θέσει ο Γιούνκερ, κάτι που σημαίνει ότι η «γκρίνια» που είχε ακούσει, εκ των προτέρων, έπιασε τόπο. Όμως, η αύξηση παραμένει αύξηση και δεν είναι διόλου αμελητέα σε επίπεδο ΑΕΠ.

Το σημείο αυτό θα αποτελέσει το πρώτο πεδίο διαμάχης, καθώς υπάρχουν συγκεκριμένα κράτη, όπως η Ολλανδία, η Σουηδία και η Φινλανδία που έχουν ήδη δηλώσει ότι δεν θέλουν ούτε ένα σεντ αύξησης. Όμως, χωρίς και την Βρετανία στο συμβούλιο –που ήταν ανέκαθεν οπαδός μιας σφιχτής πολιτικής- αποτελούν σαφώς τη μειοψηφία. Επιπλέον, οι δύο χώρες που συνεισφέρουν τα περισσότερα χρήματα στον προϋπολογισμό, ήτοι η Γαλλία και η Γερμανία, δεν έχουν αρνηθεί να δώσουν… κάτιτις παραπάνω, με μόνη διαφορά ότι θέλουν οι αυξήσεις να δρομολογηθούν εκεί που τους συμφέρει.

Στο σημείο αυτό εντοπίζεται το δεύτερο μέτωπο της αντιπαράθεσης. Διότι η πρόταση της Κομισιόν περιλαμβάνει μεν αυξήσεις, αλλά περιλαμβάνει και περικοπές, αλλάζοντας συνολικά τις προτεραιότητες της Ένωσης. Ανάμεσα στους χαμένους είναι η γεωργία, ήτοι η Κοινή Αγροτική Πολιτική και τα προγράμματα συνοχής, που προτείνεται να περικοπούν κατά 5% και 7% αντιστοίχως. Στοιχεία που ήδη προκάλεσαν μεγάλες αντιδράσεις, ακόμη και από σημαντικές χώρες όπως η Γαλλία (με το ισχυρό αγροτικό της λόμπι), ειδικά σε σχέση με την αναδιάρθρωση της ΚΑΠ.

Κέρδη και απώλειες για την Ελλάδα

Η Ελλάδα περιλαμβάνεται στις χώρες, που λαμβάνουν σημαντικά κονδύλια τόσο από τα προγράμματα Συνοχής όσο και από την ΚΑΠ. Όμως, θα κερδίσει από την πρόθεση της Κομισιόν να ρίξει φρέσκο χρήμα για τη μετανάστευση και την προστασία των συνόρων (γύρω στα 35 δισ. ευρώ), όπως και για τους τομείς ασφάλειας και άμυνας (άλλα 27 δισ. ευρώ).

Ειδικά ο πενταπλασιασμός(!) των κονδυλίων για τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών και την αύξηση του προσωπικού φρούρησης των συνόρων και ακτοφυλακής από τους 1.000 στους 10.000(!) άνδρες αφορά άμεσα Ελλάδα και Ιταλία. Μάλιστα, ειδικά για την ενσωμάτωση των προσφύγων στην ευρωπαϊκή κοινωνία υπάρχει μνεία για διαφορετικά κονδύλια από τα πακέτα περιφερειακής στήριξης.

Επίσης, οι φτωχότερες χώρες θα ωφεληθούν σημαντικά από την πρόσβαση σε ένα νέο, γενναίο πακέτο επενδύσεων σταθεροποίησης ύψους 30 δισ. ευρώ.

Ρήτρα… Δικαιοσύνης

Στα επιμέρους σημεία διαμάχης στεκόμαστε και στην ιδιαίτερα τολμηρή πρόθεση της Κομισιόν να βάλει… χέρι στους απείθαρχους, εγκαινιάζοντας ρήτρα που θα της επιτρέπει να κόβει τα κοινοτικά κονδύλια σε κράτη μέλη που κρίνεται ότι τίθεται σε κίνδυνο η δημοκρατία και η έννομος τάξη από παρεμβάσεις στη Δικαιοσύνη. Το ποιον έχει υπόψη του η Κομισιόν, δεν χρειάζεται πολύ σκέψη, με τη ρήτρα να θεωρείται ότι φωτογραφίζει την Ουγγαρία και την Πολωνία. Η αντίδραση των τελευταίων ήταν δε, εντονότατη και προμηνύει γερό… καυγά στα ευρωπαϊκά φόρουμ τους επόμενους μήνες.

Πραγματικά, με την κατάθεση των προτάσεων της Κομισιόν, τη σκυτάλη παίρνει τώρα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στα πλαίσια των οποίων θα τρέξουν οι διαπραγματεύσεις για το τελικό κείμενο. Σκοπός είναι η επίτευξη συμφωνίας πριν τις ευρωεκλογές του 2019, όμως οι αναλυτές εντοπίζουν τόσα και σοβαρά σημεία αντιπαράθεσης, που είναι αμφίβολο ότι ο χρονικός στόχος θα επιτευχθεί.