Την 1η θέση στην ευρωζώνη έχει η Ελλάδα στους έμμεσους φόρους

Την 7η θέση στην ευρωζώνη καταλαμβάνει η Ελλάδα ως προς το συνολικό ύψος των φορολογικών και ασφαλιστικών επιβαρύνσεων που επιβάλλει στους πολίτες της σύμφωνα με στοιχεία έκθεσης του ΟΟΣΑ για το έτος 2016, τα οποία επεξεργάστηκε το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής.

Σύμφωνα με τα επιμέρους στοιχεία που καταγράφει το Γραφείο Προϋπολογισμού, η χώρα μας είναι 14η στην «ευρωζώνη» όσον αφορά το ύψος των φορολογικών επιβαρύνσεων στα εισοδήματα των φυσικών προσώπων, 12η ως προς τις επιβαρύνσεις των πολιτών με ασφαλιστικές εισφορές, 10η ως προς το ύψος των φορολογικών επιβαρύνσεων στα κέρδη των εταιριών, 1η στο ύψος των φορολογικών επιβαρύνσεων επί της κατανάλωσης και της παραγωγής αγαθών (μέσω ΦΠΑ και Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης) και 5η στη φορολογική επιβάρυνση της ακίνητης περιουσίας!

Τα στοιχεία προκύπτουν από την έκθεση του ΟΟΣΑ «Tax Policy Reforms 2018», η οποία περιγράφει τις τάσεις και τις μεταρρυθμίσεις που έλαβαν χώρα στον τομέα της φορολογίας στις 35 χώρες του ΟΟΣΑ. Τα φορολογικά έσοδα, συμπεριλαμβανομένων και των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης, ως ποσοστό του ΑΕΠ παρουσιάζουν σημαντική διαφοροποίηση μεταξύ των χωρών τόσο σε επίπεδο ΟΟΣΑ, όσο και σε επίπεδο Ευρωζώνης.

Σε επίπεδο Ευρωζώνης, ο μέσος όρος εσόδων από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές ως ποσοστό του ΑΕΠ για το 2016 διαμορφώνεται στο 37,3%. Στις πρώτες θέσεις βρίσκονται η Γαλλία (45,3%), το Βέλγιο (44,2%) και η Φινλανδία (44,1%) ενώ στις τελευταίες θέσεις η Ιρλανδία (23%), η Λετονία (30,2%) και η Σλοβακία (32,7%). Η Ελλάδα με 38,6% βρίσκεται στην έβδομη υψηλότερη θέση από τις 16 χώρες της Ευρωζώνης που συμμετέχουν στον ΟΟΣΑ, δηλαδή λίγο πιο πάνω από τη μεσαία θέση της κατάταξης. Σημειώνεται πάντως ότι από τις χώρες της Ευρωζώνης δεν περιλαμβάνονται η Κύπρος και η Μάλτα που δεν είναι μέλη του ΟΟΣΑ, καθώς και η Λιθουανία, η οποία έγινε πρόσφατα μέλος του ΟΟΣΑ (5/7/2018) και δεν υπάρχουν ακόμα διαθέσιμα στοιχεία.

Εξετάζοντας την εξέλιξη των φορολογικών εσόδων ως ποσοστό του ΑΕΠ στις χώρες του ΟΟΣΑ διαπιστώνεται ότι παρουσίασαν αύξηση το 2016 για έβδομη συνεχή χρονιά, καθώς το 2009 είχαν αγγίξει το χαμηλότερο τους επίπεδο με μέσο όρο 32,3%. Αντίστοιχη είναι η τάση και σε επίπεδο Ευρωζώνης, καθώς αύξηση φορολογικών εσόδων πραγματοποιήθηκε το 2016 σε 10 από τις 16 χώρες που συμμετέχουν και στον ΟΟΣΑ.

Συγκρίνοντας την περίοδο πριν την οικονομική κρίση με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία και συγκεκριμένα τα έτη 2007 και 2016 στις χώρες της Ευρωζώνης διαπιστώνεται ότι τα φορολογικά έσοδα σαν ποσοστό του ΑΕΠ αυξήθηκαν σε 13 από τις 16 χώρες, ενώ το ύψος της αύξησης κατά μέσο όρο άγγιξε τις 1,6 ποσοστιαίες μονάδες.

H Ελλάδα παρουσίασε τη μεγαλύτερη αύξηση των εσόδων προς ΑΕΠ στην Ευρωζώνη κατά την περίοδο 2007-2016 (κατά 7,4 ποσοστιαίες μονάδες) σαν συνέπεια των μέτρων που εφαρμόστηκαν στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής. Στον αντίποδα, η Ιρλανδία παρουσίασε τη μεγαλύτερη μείωση του ποσοστού αυτού (επίσης κατά 7,4 ποσοστιαίες μονάδες), γεγονός που οφείλεται στην σημαντική αύξηση του ΑΕΠ της χώρας το 2015. Ο μέσος όρος είναι 1,6%

Σύμφωνα με την Έκθεση, η αύξηση των φορολογικών εσόδων οφείλεται αφενός στην εφαρμογή μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης κατά τη διάρκεια των ετών μετά την οικονομική κρίση και αφετέρου σε οικονομικές διακυμάνσεις στο επίπεδο των επενδύσεων, της απασχόλησης και της αγοραπωλησίας προϊόντων που επηρέασαν τη φορολογική βάση και κατά συνέπεια και το ύψος των φορολογικών εσόδων.

Φορολογικά έσοδα ανά είδος φόρου

Εκτός από το ύψος των φορολογικών εσόδων, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η σύνθεσή τους. Σε 18 χώρες με βασικότερες τη Δανία, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία ο φόρος εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων αποτελεί την κύρια πηγή φορολογικών εσόδων. Σε 9 χώρες το μεγαλύτερο μερίδιο φορολογικών εσόδων προέρχεται από τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, ενώ στις υπόλοιπες 11 χώρες, στις οποίες ανήκει και η Ελλάδα, τα φορολογικά έσοδα συγκεντρώνονται κυρίως από τους φόρους που συνδέονται με την κατανάλωση.

Κατά μέσο όρο στις χώρες του ΟΟΣΑ οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων και ο ΦΠΑ διαμορφώνουν το μεγαλύτερο μέρος των φορολογικών εσόδων. Αντίθετα, ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων και ιδιοκτησίας ακινήτων αποτελούν μικρότερης σημασίας πηγή εσόδων.

Σε επίπεδο χωρών της Ευρωζώνης τις πρώτες θέσεις της κατάταξης των φόρων εισοδήματος φυσικών προσώπων καταλαμβάνουν η Φινλανδία (13%), το Βέλγιο (12,3%) και η Ιταλία (11,1%), ενώ η Ελλάδα βρίσκεται στην δέκατη τέταρτη θέση, με τα έσοδά της από το συγκεκριμένο είδος φόρου στο 5,5% αρκετά χαμηλότερα από το μέσο όρο της Ευρωζώνης, ο οποίος αγγίζει το 8%.

Σε σχέση με τα έσοδα από τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης η Γαλλία και η Αυστρία συγκεντρώνουν τα υψηλότερα έσοδα ως ποσοστό του ΑΕΠ (16,7% και 14,9% αντίστοιχα), ενώ η Ελλάδα βρίσκεται στη 12η σε σχέση με τις 16 χώρες της Ευρωζώνης, με τα έσοδα από εισφορές κοινωνικής ασφάλισης να ανέρχονται για το 2016 στο 11% του ΑΕΠ, κάτω από το μέσο όρο της Ευρωζώνης (12,2%).

Στους φόρους εισοδήματος νομικών προσώπων, την πρώτη θέση σε επίπεδο Ευρωζώνης καταλαμβάνει το Λουξεμβούργο (4,5%) και ακολουθούν η Σλοβακία (3,8%) και το Βέλγιο (3,4%), ενώ η Ελλάδα βρίσκεται στη δέκατη θέση με 2,2%, οριακά κάτω από το μέσο όρο της Ευρωζώνης (2,6%).

Σε σχέση με τους φόρους σε αγαθά και υπηρεσίες (ΦΠΑ, Ειδικοί φόροι κατανάλωσης, δασμοί) η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση σε επίπεδο Ευρωζώνης με 15,8%, ενώ ακολουθούν η Εσθονία (14,9%) και η Σλοβενία (14,6%). Στις τελευταίες θέσεις της κατάταξης βρίσκονται η Ιρλανδία (7,5%) και το Λουξεμβούργο (9,1%). Ο μέσος όρος στην Ευρωζώνη είναι 11,9%.

Τέλος, στα έσοδα από φόρους στην περιουσία (ιδιοκτησία, μεταβίβαση, χρηματοοικονομικές συναλλαγές) στην πρώτη θέση της Ευρωζώνης βρίσκεται η Γαλλία με 4,1% και ακολουθούν το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο με 3,5%. Στις τελευταίες θέσεις βρίσκονται Εσθονία (0,3%), Σλοβακία (0,4%) και Αυστρία και Σλοβενία (0,6%). Η Ελλάδα καταλαμβάνει την πέμπτη θέση με 2,6%, στο ίδιο ύψος με την Ισπανία και πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης (1,8%).

Συμπερασματικά, η Ελλάδα βρίσκεται κοντά στο μέσο της κατάταξης μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης αναφορικά με τα έσοδα από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές σαν ποσοστό του ΑΕΠ. Σε κάποιες κατηγορίες εσόδων, όπως το εισόδημα φυσικών προσώπων και οι ασφαλιστικές εισφορές η χώρα μας είναι στις χαμηλές θέσεις της κατάταξης, ενώ στους φόρους σε αγαθά και υπηρεσίες βρίσκεται στην πρώτη θέση.