Το διαφημιστικό «μυστικό» της Novartis και η απειλή για τη δημόσια υγεία
Πριν λίγες μέρες, με πληρωμένη καταχώρηση στον Τύπο, η Novartis ανέφερε ότι δεν κάνει κανένα σχόλιο για τις «φήμες και τις κατηγορίες που αναπαράγονται στα ΜΜΕ» και ότι συνεργάζεται με τις ελληνικές και τις αμερικανικές αρχές, διεξάγοντας τη δική της εσωτερική έρευνα, για να «κατανοήσει» σε βάθος τα δεδομένα της υπόθεσης. Πράγματι η υπόθεση αυτή πρέπει να κατανοηθεί σε βάθος, όχι μόνο από την Novartis και τις άλλες επιχειρήσεις στο χώρο του φαρμάκου, αλλά από όλους μας.
Γράφει ο: Ζήσης Ψάλλας
Ήταν γνωστό ότι η Novartis είχε ένα μεγάλο επικοινωνιακό budget, ίσως το μεγαλύτερο στον κλάδο της. Και ήταν φανερό ότι δεν γινόταν ορθολογική χρήση του. Σε κάποια μέσα ενημέρωσης έβλεπε κανείς μεγάλη παρουσία της εταιρίας, χωρίς αυτό να δικαιολογείται από την απήχηση που είχαν αυτά τα έντυπα ή οι ιστοσελίδες. Θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι τα στελέχη της εταιρίας δεν ήξεραν καλά τη δουλειά τους, αλλά, πώς μια τόσο μεγάλη εταιρία «αποτυγχάνει» έτσι εύκολα; Oι «φήμες», που ήρθαν στο φως από την έρευνα του FBI,δίνουν μια καλή εξήγηση σ’ αυτό.
Ένα μεγάλο μέρος του επικοινωνιακού budget είχε στην πραγματικότητα άλλο σκοπό: Να κατευθυνθούν τα λεφτά σε γιατρούς. Οι φαρμακευτικές εταιρίες έχουν μια ιδιαιτερότητα που δεν υπάρχει σε κανέναν άλλον κλάδο: Ο μεγάλος όγκος των προϊόντων τους φτάνει στον καταναλωτή μετά από την έγκριση ειδικών επιστημόνων, των γιατρών. Για να προωθήσουν, λοιπό,ν τα προϊόντα τους στοχεύουν στους γιατρούς, οι οποίοι βέβαια δεν είναι όλοι… άγιοι και κάποιοι θέλουν, για να πεισθούν ότι ένα φάρμακο αξίζει να συνταγογραφηθεί, ένα οικονομικό κίνητρο. Οι εταιρίες απαγορεύεται να έχουν άμεσες δοσοληψίες με γιατρούς, αλλά ευτυχώς υπάρχουν τα τμήματα επικοινωνίας.
Μαθαίνουμε, λοιπόν, από τις «φήμες» του FBI ότι συγκεκριμένα ιατρικά έντυπα και ιστοσελίδες, που δεν είχαν ιδιαίτερα υψηλή κυκλοφορία/επισκεψιμότητα, ήταν γεμάτα από καταχωρήσεις της Novartis. Το έξοδο, όμως, δεν ήταν πραγματικό, γιατί κάποιο χέρι, το επέστρεφε στην εταιρία. Και αφού είχε εγγραφεί λογιστικά, μπορούσε, πλέον, να χρησιμοποιηθεί ως «κίνητρο», είτε προς γιατρούς είτε προς οποιονδήποτε άλλον.
Αυτά εξηγούνται στις «επιλεκτικές διαρροές» της έρευνας του FBI, στο σημείο που αναφέρεται ως «Σχέδιο 4. Απευθείας πληρωμή των γιατρών». Μαθαίνουμε, επιπλέον, πως υπήρχε και συμμετοχή της θυγατρικής Sandoz, μέσω της οποίας η Novartiς αναδιάρθρωσε το σύστημα ξεπλύματος, επειδή φοβόταν ότι η παλιότερη μέθοδος μπορούσε να γίνει αντιληπτή. Τα έγγραφα του FBI αναφέρουν ότι το ξέπλυμα γινόταν μέσω υπερτιμολογημένων καταχωρήσεων σε μια εβδομαδιαία εφημερίδα που λεγόταν «Διάγνωση» και ότι τα ποσά ήταν προσαυξημένα 6 φορές σε σχέση με την αγοραία αξία τους, ενώ η διαφορά πήγαινε σε γιατρούς.
Η υπόθεση αυτή δεν αφορά μόνο το νόμιμο και το ηθικό. Όταν μια εταιρία κάνει οποιεσδήποτε δαπάνες «προώθησης», αυτές επιβαρύνουν πάντα τον καταναλωτή, μέσω αύξησης της τιμής του προϊόντος. Επιπλέον, γιατί άραγε ένα φάρμακο που είναι πραγματικά καλό να χρειάζεται «επιδότηση» γιατρού για να προωθηθεί; Αν κανείς υποθέσει, για παράδειγμα, ότι τα φάρμακα που χρειάζεται να προωθηθούν με αυτόν τον τρόπο, έχουν ενδεχομένως περισσότερες παρενέργειες από τα ομόλογά τους, τίθεται ένα μεγάλο θέμα δημόσιας υγείας. Το κύριο ζήτημα, λοιπόν, δεν είναι ότι κάποιοι «τα πήραν», αλλά ότι αυτό μπορεί να έβλαψε την υγεία πολλών χιλιάδων ανθρώπων. Κι επειδή όλοι μας είμαστε, εν δυνάμει, ασθενείς και λήπτες φαρμάκων, πρέπει πράγματι η υπόθεση αυτή να «κατανοηθεί» σε βάθος από όλους μας.
