Το Pine Gap και η Ουκρανία

Της Σωτηρίας Πάνου*
Το Pine Gap είναι μια σειρά που προβλήθηκε το 2018 στο Netflix, το οποίο είναι συμπαραγωγός μαζί με το αυστραλιανό τηλεοπτικό δίκτυο ABC. Η σειρά αφορά τις μυστικές εγκαταστάσεις στο Pine Gap, στην κεντρική Αυστραλία, στις οποίες, σύμφωνα με το σενάριο, Αμερικανοί και Αυστραλοί συνεργάζονται για να αντιμετωπίσουν μια τρομοκρατική απειλή.

Η σειρά αναδεικνύει την ισλαμική τρομοκρατία και ειδικότερα, αυτή που σχετίζεται με το Ισλαμικό Κράτος, ως την κυριότερη απειλή για τις ΗΠΑ, σύμφωνα με την τότε στρατηγική κατεύθυνση της Ουάσιγκτον.

Στα πλαίσια της μυθοπλασίας, μια τρομοκρατική ενέργεια αποδίδεται στην Σαντινάτα, ένα παρακλάδι του Ισλαμικού Κράτους. Το αφήγημα από αμερικανικής πλευράς είναι το γνωστό: οι ΗΠΑ είναι ο βασικός πυλώνας στήριξης μιας ελεύθερης κοινωνίας. Οι ΗΠΑ λειτουργούν αλτρουιστικά με γνώμονα την υπεράσπιση της ελευθερίας των πολιτών σε παγκόσμια κλίμακα. Η ισχυρή παρουσία των ΗΠΑ στην Ασία ─εννοείται και στην Ευρώπη─ είναι ο λόγος που η περιοχή απολαμβάνει τις τελευταίες δεκαετίες συνθήκες ειρήνης. Όποιος δεν αποδέχεται αυτή τη λογική μπορεί να διαμορφώσει συνθήκες κατάλυσης της ειρήνης.

Στην εξέλιξη της σειράς, αποδεικνύεται ότι πίσω από την τρομοκρατική επίθεση δεν βρίσκονται ισλαμιστές, αλλά η ίδια η Κίνα. Η εμφάνιση στο προσκήνιο ενός τόσο ισχυρού αντιπάλου, φέρνει στο προσκήνιο ενδοσυμμαχικές διαφωνίες για τη δυνατότητα αντιμετώπισής του.

Η λογική του ασθενέστερου συμμάχου, της Αυστραλίας βασίζεται στη στρατιωτική αντιμετώπιση της απειλής, ενώ η λογική του ισχυρότερου συμμάχου, των ΗΠΑ, στις δυνατότητες αναπαραγωγής της κυριαρχίας στην περιοχή. Ο στόχος είναι οι χώρες της περιοχής να εξακολουθήσουν να αποδέχονται την αμερικανική κυριαρχία για να διασφαλίζεται η επίτευξη της ειρήνης.

Η σειρά κάνει σαφές αυτό που ασπάζεται ένα μεγάλο μέρος της παγκόσμιας κοινής γνώμης: οι ΗΠΑ ήταν η πιο ισχυρή χώρα του κόσμου τον 20ό αιώνα και ίσως στις αρχές του 21ου αιώνα, αλλά πλέον η κυριαρχία της αμφισβητείται από την άνοδο της Κίνας. Προβάλλεται το εύλογο ερώτημα για τις δυνατότητες των ΗΠΑ να κερδίζουν πολέμους, μέσα από την υπενθύμιση των πολέμων του Βιετνάμ, του Αφγανιστάν -τότε δεν υπήρχε η αποχώρηση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ από το Αφγανιστάν- του Ιράκ κ.λπ.

Ωστόσο, όλα αυτά είναι μόνο προβληματισμοί, οι οποίοι μπορεί να είναι φυσιολογικοί στα πλάισια μιας συμμαχίας. Η Αυστραλία μπορεί να μην ανήκει στο ΝΑΤΟ, αλλά αποτελεί βασικό πυλώνα του οικοδομήματος της Δύσης.

Είναι άγνωστο το αν η σειρά θα συνεχιστεί. Αλλά ακόμα και αν αυτό δεν συμβεί, τα βασικά μηνύματα της έχουν περάσει.

Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ PINE GAP

Η Αυστραλία είναι μέλος της συμμαχίας ανταλλαγής πληροφοριών Πέντε Μάτια, η οποία περιλαμβάνει επίσης τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά και τη Νέα Ζηλανδία.

Η παρουσία της εγκατάστασης Pine Gap στην Αυστραλία έχει κατά καιρούς προκαλέσει διαμάχες. Από έγγραφα της NSA που διέρρευσε ο Έντουαρντ Σνόουντεν, φάνηκε ότι η εγκατάσταση «διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην υποστήριξη τόσο των δραστηριοτήτων πληροφοριών όσο και των στρατιωτικών επιχειρήσεων».

Το ABC ανέφερε το 2017 ότι η εγκατάσταση -επίσημα γνωστή ως Joint Defense Facility Pine Gap- παρείχε λεπτομερείς πληροφορίες γεωεντοπισμού στον αμερικανικό στρατό. Αυτό ώθησε ορισμένους αναλυτές να υποστηρίξουν τον πιθανό ρόλο της εγκατάστασης στην υποστήριξη των θανατηφόρων επιθέσεων με drones, των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή.

Η Αυστραλία βρίσκεται σε μια μάλλον ασυνήθιστη κατάσταση, όπου ο κύριος εμπορικός της εταίρος, η Κίνα, βρίσκεται σε σοβαρό ανταγωνισμό με τον κύριο σύμμαχό της, στο πεδίο της άμυνας και των πληροφοριών, τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Και δεν υπάρχει μόνο το Pine Gap. Υπάρχει η δύναμη Marine Rotation Force των ΗΠΑ, η οποία σταθμεύει στο Ντάρβιν και αριθμεί περίπου 2.500 άτομα προσωπικό. Τέλος, υπάρχει και η Συμφωνία AUKUS με τις ΗΠΑ και τη Βρετανία, η οποία θα επιτρέψει στην Αυστραλία να αποκτήσει τουλάχιστον οκτώ πυρηνικά υποβρύχια τα επόμενα χρόνια.

Ο ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑ

Η πτώση του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια της Ουκρανίας, του μεγαλύτερου στην Ευρώπη, στα χέρια των ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων έχει αναζωπυρώσει τις συζητήσεις για την ατομική ενέργεια.

Σε κάθε περίπτωση, το φάσμα του νέου Τσέρνομπιλ επέστρεψε στην Ευρώπη. Αλλά ο έλεγχος αυτού του πυρηνικού σταθμού αντιπροσωπεύει σημαντικό μοχλό πίεσης για τον ουκρανικό πληθυσμό από τις ρωσικές δυνάμεις: αυτό το εργοστάσιο, στην πραγματικότητα, εγγυάται το 20% των ενεργειακών αναγκών της χώρας και προμηθεύει ενέργεια σε τέσσερα εκατομμύρια σπίτια. Αυτοί οι αριθμοί είναι αρκετοί για να αναδείξουν τη στρατηγική σημασία του εργοστασίου.

Τα πυρηνικά είναι ένα από τα θέματα στα οποία επικεντρώνονται οι προσπάθειες των στρατηγικών αναλυτών της Δύσης. Και οι πληροφορίες έρχονται από την Αυστραλία, από το Pine Gap. Η βάση παίζει καθοριστικό ρόλο στη συλλογή πληροφοριών μέσω δορυφόρων από την Ουκρανία και τις γειτονικές περιοχές. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με τον σταθμό του Menwith Hill, στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το Pine Gap συλλέγει πληροφορίες από δύο πηγές: από οποιοδήποτε συσκευή επικοινωνίας (τηλέφωνα, ραντάρ κ.α.) και από θερμικές εικόνες. Οι δορυφόροι που συνδέονται με το Pine Gap καλύπτουν τον Ειρηνικό, την Κίνα και την Ιαπωνία, αλλά και τη Ρωσία και την Ουκρανία.

Δεδομένου ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν διέταξε πρόσφατα να τεθούν σε «ειδική» επιφυλακή οι «δυνάμεις αποτροπής», συμπεριλαμβανομένων των πυρηνικών όπλων της Ρωσίας, το δίκτυο στο Pine Gap θα παρακολουθεί όλες τις πυρηνικές εγκαταστάσεις παράλληλα με τις ρωσικές επικοινωνίες. Οι δορυφόροι υπέρυθρων αισθητήρων παρέχουν στις ΗΠΑ πολύτιμα δεδομένα σχετικά με δορυφορικά συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης. Αυτό θα δώσει στις ΗΠΑ τη διαβεβαίωση καταρχάς ότι η Μόσχα δεν εκτοξεύει αυτούς τους πυρηνικούς πυραύλους, αλλά και πιο σχετικά με τον πόλεμο, την παρακολούθηση των θέσεων αυτών των πυραύλων.

Ίσως μια δεύτερη περίοδος στη σειρά Pine Gap να περιλάβει και αυτές τις νέες εξελίξεις. Θα είναι πιο συναρπαστική.

 

*Δημοσιεύθηκε στo geoeurope, ιστότοπο που δημιουργήθηκε από επιστήμονες και ειδικούς που έχουν ασχοληθεί με τη γεωπολιτική της Ευρώπης και έχουν διαπιστώσει συγκεκριμένα κενά στη ροή των πληροφοριών που διαμορφώνουν τις γεωπολιτικές συζητήσεις στην ήπειρό μας.