Το πρόσωπο της γερμανικής διαπλοκής: Χέρι-χέρι καρτέλ και Βερολίνο
Αυτό που συμβαίνει τις τελευταίες ημέρες στη Γερμανία, αναφορικά με την διασύνδεση της πολιτικής σκηνής (και ειδικότερα των δύο κομμάτων εξουσίας) με το καρτέλ αυτοκινήτου, παρουσιάζει τεράστιο σημειολογικό ενδιαφέρον.
Όχι, βεβαίως, πως πέσαμε από τα σύννεφα. Και ως έλληνες, μάλλον το ευχαριστηθήκαμε, απολαμβάνοντας με μια χαιρέκακη διάθεση τον διασυρμό των «υπεράνω» και «αδιάφθορων» γερμανών πολιτικών, που ακόμη και τώρα ψάχνουν αφορμή για να μας κουνήσουν το δάχτυλο για το κάθε φάουλ του ελληνικού κρατικού μηχανισμού. Όμως, τίποτε δεν θα έχει σημασία, αν το θέμα κουκουλωθεί και ξεφουσκώσει, είτε επειδή οι ίδιοι οι γερμανοί θα επιλέξουν βολικά να βάλουν το κεφάλι κάτω από το έδαφος, είτε επειδή οι (ανεξάρτητοι;) ευρωπαϊκοί θεσμοί, εξίσου βολικά, επιλέξουν να κρατήσουν χαμηλό προφίλ παραπέμποντας την υπόθεση σε μακροσκελείς έρευνες που σταδιακά θα ξεχαστούν και θα βαλτώσουν ή άντε στην καλύτερη περίπτωση να επιβάλουν και μερικά τσουχτερά πρόστιμα, έτσι για το θεαθήναι.
Με το κεφάλι κάτω από το έδαφος
Ο μέσος Γερμανός γνώριζε ανέκαθεν τους άρρηκτους δεσμούς που ένωναν τα κόμματα εξουσίας με τις γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες, τον τρόπο που αλληλο-υποστηρίζονταν πρακτικά, πολιτικά και οικονομικά. Μέλη του λόμπι κατέληγαν συχνά σε κυβερνητικές και υπουργικές θέσεις, ενώ αντιστοίχως πρώην υπουργοί και αξιωματούχοι έβρισκαν συχνά μια… θεσούλα στον κλάδο. Και δεν είχε καν σημασία αν προέρχονταν από τους Χριστιανοδημοκράτες ή τους Σοσιαλδημοκράτες. Στη δε, Κάτω Σαξονία ειδικά, το status quo ήταν ακόμη πιο σαφές και ξεκαθαρισμένο, δεδομένου της μετοχικής συμμετοχής του κρατιδίου (20%) στη Volkswagen, χάρη στο οποίο ο τοπικός πρωθυπουργός είναι ex officio μέλος του εποπτικού συμβουλίου της εταιρίας. Μάλιστα, ένας από αυτούς στο παρελθόν ξεχώρισε και (με την στήριξη του λόμπι) κατέληξε να κάνει λαμπρή καριέρα στην κεντρική πολιτική σκηνή: το όνομα αυτού, Γκέρχαρντ Σρέντερ.
Υπό την έννοια αυτή η τελευταία αποκάλυψη πως ο νυν πρωθυπουργός του κρατιδίου, Στέφαν Βέιλ έστελνε τις ομιλίες του, που αφορούσαν το dieselgate, προς… έγκριση στην VW, όχι μόνο δεν προκαλεί εντύπωση, αλλά μάλλον φαντάζει ως… πταίσμα. Η VW (και οι υπόλοιπες αδελφές της) ήλεγχαν και ελέγχουν Καγκελάριους, σε έναν τοπικό πρωθυπουργό θα κολλήσουν; Και αυτό ήταν κοινό μυστικό στο γερμανικό κοινό, που αντιμετώπιζε το όλο θέμα ως εθνική υπόθεση, αποδεχόμενο σιωπηλά την ανάγκη υποστήριξης του στρατηγικού κλάδου αυτοκινήτου, που αναλογεί σχεδόν στο ένα τέταρτο του ΑΕΠ και απασχολεί κάτι λιγότερο από ένα εκατομμύριο εργαζομένους.
Γιατί «ξύπνησαν» τώρα;
Αυτό που δεν ήξερε και ενόχλησε τον μέσο Γερμανό αρκετά, ώστε λίγες εβδομάδες πριν τις εκλογές, το Βερολίνο να «συγκινηθεί» και να αρχίσει –υποτίθεται- να ασχολείται πιο σοβαρά με το θέμα ήταν οι πληροφορίες που έφερε στο φως η δημοσιογραφική έρευνα, που την ύπαρξη καρτέλ ανάμεσα στις πέντε αδελφές. Επί δεκαετίες, οι εταιρίες είχαν οργανώσει εκατοντάδες συναντήσεις στις οποίες συμφωνούσαν μεταξύ τους σε κοινή γραμμή ακόμη και σε τεχνικά ζητήματα των οχημάτων, με τρόπο που προφανώς εξανέμιζε τον υγιή ανταγωνισμό και άφηνε χαμένο τον καταναλωτή. Συνειδητοποιώντας ότι το καρτέλ λειτούργησε εναντίον του, συνειδητοποιώντας ότι οι ανακλήσεις οχημάτων αφορούν, πλέον, και την γερμανική αγορά, ο μέσος Γερμανός άρχισε να… τσινάει. Όμως, και πάλι τίποτε δεν θα αλλάξει, αν η όλη συζήτηση επικεντρωθεί μόνο στην επιφάνεια, με τον ίδιο τρόπο που η περίφημη Σύνοδος για το Ντίζελ, την περασμένη εβδομάδα, έβγαλε μια απόφαση που για τους γνωρίζοντες τεχνικά θέματα φαντάζει αστεία και επιφανειακή.
Η γερμανική κυβέρνηση που υποτίθεται ότι «στρίμωξε» τους CEO και διαφήμισε ότι τους πίεσε να αναλάβουν δράση για τη μείωση των εκπομπών των αερίων, απέσπασε τη δέσμευση τους για την αναβάθμιση του software στα ντιζελοκίνητα οχήματα και έτερες (γενικά και αόριστα) πράσινες επενδύσεις. Όμως, ειδικοί έσπευσαν να επισημάνουν ότι η αναβάθμιση του software, όχι μόνο δεν είναι επαρκής λύση, αλλά ουσιαστικά είναι και μια σχετικά φτηνή λύση για τον κλάδο, που απέφυγε με επιτυχημένο τρόπο τα δύσκολα: ήτοι να δεσμευτεί σε αλλαγές στο hardware, ήτοι δηλαδή στις ίδιες τις μηχανές των οχημάτων, κάτι που θα σήμαινε υπέρογκο οικονομικό κόστος και επενδύσεις σε νέα τεχνολογία.
Και οι Βρυξέλλες… πέρα βρέχει
Και εδώ φτάνουμε στο σοβαρότερο ερώτημα. Τι στο καλό κάνουν οι Βρυξέλλες; Διότι καλές οι επιτροπές έρευνας της Γερμανίας, που υποτίθεται ότι λειτουργούν ανεξάρτητα, αλλά άντε να μας πείσουν ότι μπορούν να δράσουν πέρα από τα μακριά πλοκάμια της εγχώριας διαπλοκής. Η Κομισιόν εμφανίζεται ήδη να ερευνά τόσο τo σκάνδαλο του dieselgate όσο και τις καταγγελίες για ύπαρξη καρτέλ. Ακούσατε, ωστόσο, έναν θεσμικό παράγοντα των Βρυξελλών, τον κύριο Γιούνκερ ή έστω τον εκπρόσωπο του, να βγει και να καταδικάσει δημοσίως το καρτέλ αυτοκινήτου ή να σχολιάσει τη διασύνδεση του με τις γερμανικές κυβερνήσεις; Άκρα του τάφου σιωπή… Ευτυχώς, δηλαδή, που ξαναθυμήθηκαν τον Γεωργίου και βρήκαν προσωρινά την μιλιά τους…