Το Τορίνο αγωνίζεται να αποτρέψει την παρακμή
Το Τορίνο, η πόλη του ιταλικού βορρά όπου βρίσκεται το παλαιότερο εργοστάσιο αυτοκινήτων της Ευρώπης, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της βιομηχανικής παρακμής που αντιμετωπίζουν πολλά μέρη της Γηραιάς Ηπείρου, καθώς οι αυτοκινητοβιομηχανίες της αγωνίζονται να τα βγάλουν πέρα έχοντας ν’ αντιμετωπίσουν το αυξημένο κόστος της «πράσινης» μετάβασης, τη χαμηλή ζήτηση και τον ανταγωνισμό από την Κίνα.
Το Τορίνο βρίσκεται στους πρόποδες των Άλπεων, στη βορειοδυτική Ιταλία και είναι το μέρος όπου η Fiat -σήμερα μέλος του ομίλου Stellantis- ιδρύθηκε από την οικογένεια Ανιέλι πριν από 125 χρόνια. Τώρα, η φημισμένη πόλη, άλλοτε σύμβολο της βιομηχανικής Ιταλίας, παλεύει με την παρακμή, μια πραγματικότητα που αντικατοπτρίζεται με τον πλέον δραματικό τρόπο στην κατάσταση του ιστορικού εργοστασίου Μιραφιόρι.
Το εργοστάσιο κατασκευάζει το ηλεκτρικό αυτοκίνητο πόλης Fiat 500 και δύο σπορ αυτοκίνητα Maserati, αλλά, λόγω της χαμηλής ζήτησης, η παραγωγή έχει ανασταλεί για μεγάλα διαστήματα του έτους και 2.800 εργαζόμενοι βρίσκονται σε αναγκαστική άδεια με μειωμένους μισθούς.
«Το Μιραφιόρι έχει ήδη κλείσει. Απλώς ανοίγει ξανά μερικές φορές», λέει ο Giacomo Zulianello, εργάτης στο εργοστάσιο και στέλεχος του συνδικάτου FIOM Cgil, που είναι μεταξύ των απολυμένων μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου.
Για να επιβιώσει, η Fiat αναγκάσθηκε ν’ αφήσει να εξασθενίσει η ιταλική της ταυτότητα καθώς ανέλαβε, και στη συνέχεια συγχωνεύθηκε, με την Chrysler το 2014, δημιουργώντας τη Fiat Chrysler Automobiles και ενώθηκε με τον όμιλο PSA για να σχηματίσει τη Stellantis το 2021.
Εν τω μεταξύ, το Τορίνο έχασε τέσσερα από τα εργοστάσια αυτοκινήτων του τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, ξεκινώντας με το Λινγκότο, το 1982 -διάσημο για την πίστα δοκιμών στον τελευταίο όροφο του κτηρίου, η οποία εμφανίζεται στην κλασική ταινία της δεκαετίας του 1960, «The Italian Job»- και τελείωσε πέρυσι με το Γκρουλιάσκο.
Το Μιραφιόρι ήταν κάποτε το σύμβολο της δύναμης της Fiat. Στις καλές εποχές απασχολούσε περίπου 60.000 άτομα και παρήγαγε έως και 1 εκατομμύριο αυτοκίνητα ετησίως, συμπεριλαμβανομένου του ιστορικού Fiat 500, τη δεκαετία του 1960. Σήμερα, έχει συρρικνωθεί σε μια σκιά του πρώην εαυτού του.
Η λέξη «ταμπού»
«Υπάρχει μια λέξη ταμπού εδώ στο Τορίνο, η οποία είναι “παρακμή”. Μπορούμε να την ονομάσουμε όπως θέλουμε, αλλά πρόκειται ένα αρκετά αδιαμφισβήτητο γεγονός», λέει ο Luca Davico, αστικός κοινωνιολόγος στο Πολυτεχνείο του Τορίνο.
Η πόλη προσπάθησε να «επανεφεύρει» τον εαυτό της ως τουριστικό προορισμό, διαφημίζοντας το κομψό της κέντρο, τα κορυφαία μουσεία και το φαγητό και την εγγύτητα με τις Άλπεις, καθώς και έναν κόμβο γνώσης, με περισσότερα από δώδεκα πανεπιστήμια και ακαδημίες. Φιλοξενεί επίσης μια ακμάζουσα αεροδιαστημική βιομηχανία και τη Γιουβέντους, την πιο επιτυχημένη ποδοσφαιρική ομάδα της Ιταλίας. Ωστόσο, πάντα η πόλη ήταν συνώνυμο της αυτοκινητοβιομηχανίας, γι’ αυτό και οι εξελίξεις γύρω από τη Fiat έχουν βαρύνει πολύ την ατμόσφαιρα.
«Fiat; Τι είναι αυτό;»
Αντικατοπτρίζοντας τις προκλήσεις σε ολόκληρο τον κλάδο του αυτοκινήτου -που επηρεάζουν επίσης τον ηγέτη της ευρωπαϊκής αγοράς, Volkswagen Group- η ιταλική παραγωγή της Stellantis πρόκειται να πέσει κάτω από τα 500.000 οχήματα φέτος, το χαμηλότερο νούμερο από το 1958, σύμφωνα με την ομοσπονδία εργαζομένων FIM Cisl.
Το Μιραφιόρι είναι, πλέον, το τελευταίο εργοστάσιο αυτοκινήτων στο Τορίνο, με το εργατικό δυναμικό του να είναι κυρίως αδρανές και να πλησιάζει στη σύνταξη. Ο μέσος όρος ηλικίας τους είναι 57-58 χρονών, λένε τα συνδικάτα, ενώ οι νεότερες γενιές δεν έλκονται πλέον από τον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Η Michela Sanfilippo, εργάτρια στο εργοστάσιο, το βίωσε αυτό όταν πήγε να κάνει ένα τατουάζ. «Ο τύπος που μου έκανε τατουάζ ήταν πολύ μικρός και όταν με ρώτησε πού δουλεύω και του είπα “Stellantis, πρώην Fiat”, μου απάντησε “Τι είναι αυτό; Τι βγάζει;”, ήταν πολύ ενοχλητικό», λέει. Ο Francesco Zirpoli, καθηγητής διαχείρισης στο πανεπιστήμιο Ca’ Foscari της Βενετίας και επιστημονικός διευθυντής του Κέντρου Αυτοκινήτου και Καινοτομίας Κινητικότητας, λέει ότι η ιταλική παραγωγή αυτοκινήτων έχει υποχωρήσει λόγω του γεγονότος ότι, η Stellantis «τσιγκουνεύεται» τις επενδύσεις σε νέα μοντέλα, ειδικά για τα ιταλικά εργοστάσιά της.
Η στροφή από τη Fiat στη Stellantis σημαίνει ότι, το Τορίνο δεν είναι πλέον ο κύριος κόμβος για την παραγωγή και την ανάπτυξη προϊόντων, προσθέτει ο Zirpoli. Τα τελευταία Fiat, Alfa και Lancia είναι σχεδιασμένα στην Ιταλία, αλλά χρησιμοποιούν κυρίως κινητήρες και πλατφόρμες γαλλικής προέλευσης και παράγονται στο εξωτερικό.
Είναι χαρακτηριστικό αυτό που είχε πει πρόσφατα ο διευθύνων σύμβουλος της Stellantis, Carlos Tavares. Η κατασκευή της Alfa Romeo Junior στην Ιταλία, αντί στην Πολωνία όπου παράγεται, θα είχε προσθέσει 10.000 ευρώ στη λιανική τιμή της.
Το μέλλον είναι… αλλού
Το Μιραφιόρι, γνωστό ως η «πόλη μέσα στην πόλη», είναι ένα τεράστιο συγκρότημα που απλώνεται σε περισσότερα από 2 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα. Αλλά τώρα, όταν ο Zulianello πηγαίνει στη δουλειά, στο 15λεπτο περπάτημά του με τα πόδια από την πύλη του εργοστασίου στη γραμμή συναρμολόγησης, αυτό που αντικρίζει είναι εικόνες εγκατάλειψης.
Οι απολυμένοι εργαζόμενοι αμείβονται μόνο περίπου 1.100 ευρώ το μήνα καθαρά, όταν ο κανονικός μηνιαίος μισθός τους είναι περίπου 1.600 ευρώ. Τα συνδικάτα λένε ότι, πολλοί από αυτούς δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα.
«Έχουμε περάσει άσχημες περιόδους», λέει ο Davide Manago, υπάλληλος της FIM Cisl και εργάτης στο Μιραφιόρι, στο οποίο εργάζεται και η σύζυγός του. Και οι δύο έλαβαν άδεια πολλές φορές, αλλά ευτυχώς ποτέ ταυτόχρονα.
Η Stellantis, πάντως, επιμένει ότι το Μιραφιόρι έχει μέλλον. Το εργοστάσιο κατασκευάζει κιβώτια ταχυτήτων για ηλεκτρικά και υβριδικά οχήματα, φιλοξενεί ένα κέντρο ανακύκλωσης ανταλλακτικών αυτοκινήτων και ένα εργαστήριο τεχνολογίας μπαταριών και θα ξεκινήσει την παραγωγή μιας νέας υβριδικής έκδοσης του Fiat 500, στο τέλος του 2025.
Το Τορίνο θα μπορούσε επίσης να επωφεληθεί, εάν η κυβέρνηση μπορέσει να προσελκύσει μια άλλη αυτοκινητοβιομηχανία στην Ιταλία, τερματίζοντας το καθεστώς της Stellantis ως του μοναδικού μεγάλου εθνικού παραγωγού αυτοκινήτων. Συνομιλίες βρίσκονται σε εξέλιξη με τις κινεζικές Dongfeng και Chery.
Πηγή: Εφημερίδα One Voice