Τσίπρας: Η προσφυγική κρίση δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά αν θυσιάσουμε τις αξίες μας

Την ανάγκη μιας παγκόσμιας, συνεκτικής, συλλογικής απάντησης για τη διαχείριση της μετανάστευσης υπογράμμισε ο Αλέξης Τσίπρας μιλώντας στην 4η Στρογγυλή Τράπεζα της Συνόδου Κορυφής του ΟΗΕ με θέμα «Παγκόσμια στρατηγική για τον επιμερισμό της ευθύνης για τους πρόσφυγες και τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου».

Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στον “αιφνιδιασμό” και στην έλλειψη προετοιμασίας πολλών χωρών – ιδίως στην Ευρώπη – απέναντι στο προσφυγικό / μεταναστευτικό κύμα, σημειώνοντας ότι οι αυξήσεις στις ροές των μεταναστών “προκάλεσαν ανησυχία – αν όχι φόβο – σε κοινωνίες που έχουν ήδη βιώσει τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης”. Ακόμη, σημείωσε πως “η άμεση αυτή ξενοφοβική αντίδραση λειτούργησε, πολύ συχνά, ως κέλευσμα να θυσιαστεί το διεθνές δίκαιο και να επαναπροωθούνται πρόσφυγες”.

Ολόκληρη η ομιλία του Πρωθυπουργού στην 4η Στρογγυλή Τράπεζα της Συνόδου Κορυφής του ΟΗΕ:

«Παγκόσμια στρατηγική για τον επιμερισμό της ευθύνης για τους πρόσφυγες και τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου»

Θα ήθελα να χαιρετίσω τη σημερινή συζήτηση. Πιστεύω ότι πρόκειται μία πολύ σημαντική ευκαιρία να συζητήσουμε περαιτέρω για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών μεγάλης κλίμακας.

Πολλές χώρες κατά τα τελευταία δύο χρόνια – και ειδικά στην Ευρώπη – βρέθηκαν απροετοίμαστες μπροστά στον μεγάλο αριθμό ανθρώπων που προσπαθούν να ξεφύγουν από τη φτώχεια, τις συγκρούσεις και τον πόλεμο. Είναι κατανοητό ότι οι αιφνίδιες αυτές αυξήσεις στις ροές των μεταναστών, προκάλεσαν ανησυχία – αν όχι φόβο – σε κοινωνίες που έχουν ήδη βιώσει τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης.

Ωστόσο, η άμεση αυτή ξενοφοβική αντίδραση λειτούργησε, πολύ συχνά, ως κέλευσμα να θυσιαστεί το διεθνές δίκαιο και να επαναπροωθούνται πρόσφυγες, ακόμα και διακινδυνεύοντας τις ζωές τους στη θάλασσα. Πολύ συχνά, ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου θεωρήθηκε πολυτέλεια και όχι αναπόσπαστο μέρος της ολοκληρωμένης και αποτελεσματικής διαχείρισης της μετανάστευσης. Πολλές φορές, ο επιμερισμός της ευθύνης για τους ανθρώπους που επιχειρούν να ξεφύγουν από τον πόλεμο και τις διώξεις, απορρίφθηκε ως ευθύνη που βαραίνει μόνο τα κράτη πρώτης γραμμής.

Ωστόσο, πρέπει να πούμε, σήμερα, εδώ στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών, ότι ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου στη διαχείριση της μετανάστευσης, και ο επιμερισμός της ευθύνης για τους πρόσφυγες, δεν είναι πολυτέλεια. Ούτε ότι αυτό αποτελεί ευθύνη μόνο των χωρών πρώτης γραμμής και όσων χωρών βρίσκονται δίπλα σε εστίες συγκρούσεων.

Βιώνουμε μια παγκόσμια και περιφερειακή κρίση και μόνο με απαντήσεις σε αυτό το επίπεδο μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε. Η κρίση αυτή δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, αν θυσιάσουμε τις αξίες μας και αν κάθε χώρα ωθεί την πίεση στην επόμενη.

Φυσικά, υπάρχουν πολλές προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Πρέπει να βρούμε τρόπους για την καλύτερη προστασία των συνόρων μας, μέσω της αστυνομικής συνεργασίας και της καταπολέμησης της εμπορίας ανθρώπων. Προς αυτή την κατεύθυνση, θα συσταθεί σύντομα από την ΕΕ η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή. Πρέπει να αυξηθεί η διεθνής συνεργασία, προκειμένου να εξασφαλιστεί η επιστροφή των ανθρώπων, των οποίων οι αιτήσεις ασύλου έχουν απορριφθεί. Να σταματήσουν οι παράτυπες και επικίνδυνες διαδρομές και να αντικατασταθούν με νόμιμες οδούς μετανάστευσης.

Αλλά κανένα από αυτά τα μέτρα μπορεί να σταθεί από μόνο του. Χρειαζόμαστε μια παγκόσμια, συνεκτική, συλλογική απάντηση για τη διαχείριση της μετανάστευσης με υποστήριξη, φυσικά, σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Στην Ευρώπη εργαζόμαστε ήδη προς αυτή την κατεύθυνση στο πλαίσιο της Συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας και στη βάση άλλων περιφερειακών δράσεων.

Αλλά χρειάζεται να αναπτύξουμε μια ευρύτερη παγκόσμια στρατηγική, ώστε:

να αυξηθεί η οικονομική ενίσχυση και η ενίσχυση με προσωπικό, προς τις χώρες που φιλοξενούν πρόσφυγες,

να επιταχυνθεί η διαδικασία επιστροφής ανθρώπων που δεν χρίζουν διεθνούς προστασίας, καθώς και η επανεγκατάσταση και μετεγκατάσταση των προσφύγων,

να αυξηθούν οι διπλωματικές πρωτοβουλίες και η χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της μετανάστευσης,

να αυξηθεί η αστυνόμευση των συνόρων και η συνεργασία των ακτοφυλακών για την εξάλειψη των δικτύων εμπορίας ανθρώπων.

Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα για τη μετανάστευση, δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με ξεπερασμένα εργαλεία, εθνικά, περιφερειακά ή ακόμη και παγκόσμια. Πρέπει να βρούμε έναν νέο, αποτελεσματικό τρόπο για να συνεργαστούμε σε παγκόσμιο επίπεδο, με βάση τις αξίες μας.

Ελπίζω στη σημερινή μας συζήτηση να εργαστούμε προς αυτή την κατεύθυνση.