Τύμπανα (εμπορικού) πολέμου στις αγορές
Το σημερινό sell off στις αγορές της Ασίας και της Ευρώπης (συμπεριλαμβανομένης προφανώς και της Αθήνας) ήταν λογικό και αναμενόμενο μετά την χθεσινοβραδινή βουτιά της Wall Street, που άνοιξε το τρίτο τρίμηνο με σημαντική πτώση σε όλους τους επιμέρους δείκτες. Οπότε το ενδιαφέρον ήδη επικεντρώνεται στο σημερινό άνοιγμα της αμερικανικής αγοράς, με την ελπίδα ότι η κατάσταση θα σταθεροποιηθεί.
Βέβαια, το πρόβλημα είναι πολύ βαθύτερο, ώστε οι διεθνείς αγορές να εφησυχάσουν. Η χθεσινή βουτιά στη Wall Street, αν και εντυπωσιακή, δεν ήταν περιστασιακή. Τα μέχρι τώρα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι όλοι οι επιμέρους δείκτες της αμερικανικής αγοράς έχουν «γυρίσει» σε αρνητικά πρόσημα από τις αρχές της χρονιάς, με τον Dow να έχει χάσει συνολικά σχεδόν πέντε ποσοστιαίες μονάδες, ο S&P 500 λίγο πάνω από τέσσερις μονάδες και ο Nasdaq να έχει μεν μικρότερες απώλειες (σχεδόν μισή μονάδα), αλλά να έχει δεχτεί ισχυρότατες πιέσεις κυρίως τις τελευταίες δύο εβδομάδες, ειδικά με αφορμή την υπόθεση του Facebook.
Η αιτιολογία ότι η αγορά έχει μπει σε μια φάση διόρθωσης μετά τα σημαντικά κέρδη της περσινής χρονιάς είναι, μάλλον, επιφανειακή. Η ουσία είναι ότι οι χρηματιστηριακοί δείκτες «οσμίζονται» πολύ σωστά το πραγματικό κλίμα που επικρατεί στις αγορές και όχι μόνο στις αγορές, όπου η ανησυχία και ο προβληματισμός περισσεύει, διόλου άδικα, με αφορμή την απειλή ενός διεθνούς εμπορικού πολέμου. Ειδικά δε, από τη στιγμή που στην ουσία δεν μπορούμε πια να μιλάμε απλά για μια απειλή, από τη στιγμή που τα μέτρα και τα αντιμέτρα στο εμπορικό πεδίο ήδη πέφτουν… βροχή.
Οι ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ άνοιξαν το χορό και δυστυχώς κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα που θα μας οδηγήσουν. Η Κίνα απάντησε προχθές στις ΗΠΑ με την επιβολή των πρώτων κόντρα δασμών, όμως είναι σαφές ότι τα πράγματα δεν θα μείνουν εκεί, ούτε μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας ούτε μεταξύ ΗΠΑ και… όλου του υπόλοιπου κόσμου, δεδομένου ότι ο κύριος Τραμπ συνεχίζει να μοιράζει απειλές προς πάσα κατεύθυνση.
Η Ευρώπη, για παράδειγμα, μπορεί να εξαιρέθηκε –κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή- από το πρώτο πακέτο των αμερικανικών δασμών στα προϊόντα χάλυβα και αλουμινίου, όμως στην πραγματικότητα το μόνο που κέρδισε σε πρώτη φάση είναι χρόνο. Οι αμερικανοί έχουν καλέσει τους ευρωπαίους σε διαπραγματεύσεις και ο Λευκός Οίκος περιμένει τις προτάσεις τους μέσα στις επόμενες εβδομάδες, οπότε δεν αποκλείεται πριν το καλοκαίρι να αναθεωρήσει επί τα χείρω τις αποφάσεις του.
Το ίδιο ισχύει και για τις γειτονικές προς τις ΗΠΑ χώρες όπως το Μεξικό, που επίσης εξαιρέθηκαν προσωρινά από το πρώτο πακέτο των δασμών. Ο κύριος Τραμπ έχει ξεκαθαρίσει ότι απαιτεί αλλαγές και αναθεώρηση της NAFTA, ήτοι της Συμφωνίας Ελευθέρου Εμπορίου Βορείου Αμερικής, που μέχρι τώρα οι έτερες χώρες ήταν απρόθυμες να αποδεχτούν και η απειλή του δεν είναι καν συγκαλυμμένη. Η τιμωρητική διάθεση του Λευκού Οίκου στο εμπορικό πεδίο συνδέεται εμμέσως με τις διαπραγματεύσεις για τη NAFTA, ενώ εσχάτως έβαλε στο τραπέζι και επιπρόσθετες απαιτήσεις. Για παράδειγμα σε σχέση με το Μεξικό, στη συζήτηση προστέθηκε και το περίφημο τείχος για την φραγή των μεταναστευτικών ροών.
Βεβαίως, ο νόμος του δυνατού ανέκαθεν κυριαρχούσε στο διεθνές διπλωματικό και οικονομικό πεδίο. Όμως, η ωμή εκβιαστική και τιμωρητική διάθεση του Λευκού Οίκου με έναν λίαν αλαζονικό Ντόναλντ Τραμπ στο τιμόνι, ο οποίος αρνείται να κρατήσει τα προσχήματα ή να υπακούσει στις νόρμες της διπλωματίας είναι μια σοκαριστική εξέλιξη για διεθνείς κυβερνήσεις και αγορές. Και βέβαια ειδικά χώρες όπως η Κίνα έχοντας πλήρη επίγνωση της δύναμης τους δεν πρόκειται να αφεθούν να… τρώνε ξύλο χωρίς να ενεργοποιήσουν τα δικά τους όπλα. Οπότε η κατάσταση που σταδιακά δημιουργείται σαφώς εμπνέει ανησυχία και πρέπει να εμπνέει ανησυχία.
