Οι αστερίσκοι και τα ερωτηματικά της γαλλογερμανικής συμφωνίας

Στους… δορυφόρους κάθε πλευράς μεταφέρεται το παζάρι γύρω από το περίφημο Ταμείο Ανάκαμψης, με το γαλλογερμανικό πλάνο να αποτελεί σαφώς μια βάση διαπραγμάτευσης αλλά όχι απαραιτήτως ένα δεσμευτικό πλαίσιο για τους «27».

Ήδη οι συνήθεις «λαγοί» του Βερολίνου, Ολλανδοί, Αυστριακοί, Δανοί και Σουηδοί έσπευσαν να καταθέσουν από νωρίς τις ενστάσεις τους δημιουργώντας εύλογα ερωτηματικά για το κατά πόσο η πιο ευέλικτη στάση της Άνγκελα Μέρκελ στη διαδικτυακή συνάντηση της με τον Εμανουέλ Μακρόν ήταν ειλικρινής ή προσχηματική.

Θυμίζουμε πως οι ηγέτες Γερμανίας και Γαλλίας συμφώνησαν μεταξύ τους πως το υπό διαμόρφωση Ταμείο θα ενισχυθεί με 500 δισ. ευρώ, τα οποία θα αντληθούν με κοινή έκδοση χρέους από την Κομισιόν και πως τα χρήματα θα μοιραστούν υπό τη μορφή επιχορηγήσεων και όχι δανείων, άρα δίχως όρους και μνημόνια.

Δεδομένου πως το σχήμα αυτό συνιστά υποχώρηση της μέχρι τώρα σκληρής στάσης του Βερολίνου είναι εύλογο πως υπάρχουν κάποια ψήγματα καχυποψίας.

Το καλό σενάριο είναι πως η Καγκελαρία είδε επιτέλους το… φως, μετά την συσσωρεύση των αρνητικών οικονομικών στοιχείων από όλη την Ευρώπη που επιβεβαιώνουν την κρισιμότητα της κατάστασης, αλλά και τον αναβρασμό που επικρατεί στο νότο και δη, σε Ιταλία και Ισπανία. Ειδικά στις τελευταίες το πολιτικό σκηνικό είναι ευάλωτο και οι κυβερνήσεις τους ασταθείς.

Ενδεχομένως επίσης σημαντικό ρόλο να έπαιξε και η πίεση του Μακρόν, δεδομένου πως η Γαλλία, σύμφωνα με τα στοιχεία, έχει δεχτεί το ισχυρότερο πλήγμα σε επίπεδο ύφεσης και ο ίδιος είναι αρκετά στριμωγμένος. Μάλιστα σήμερα το κόμμα του έχασε τη δεδηλωμένη στη Βουλή, καθώς επτά κυβερνητικοί βουλευτές ανεξαρτητοποιήθηκαν δημιουργώντας νέα δική τους ομάδα.  

Ένας ακόμη παράγοντας που ενδεχομένως να επηρέασε την Μέρκελ προσωπικά είναι ο καυγάς που μαίνεται στο εσωτερικό της Γερμανίας, αλλά και στο ίδιο της το κόμμα, με αφορμή τον ρυθμό άρσης των περιοριστικών μέτρων. Δεδομένου πως η Καγκελάριος έχει συγκρουστεί με τους τοπικούς πρωθυπουργούς που ζητούν επιτάχυνση του ρυθμού, ίσως να αντανακλά και το μήνυμα της προς τα γεράκια για το ποιος κρατά το τιμόνι της χώρας.

Υπάρχει, ωστόσο, και το κακό σενάριο, το οποίο «κουμπώνει» με το σκηνικό που ζήσαμε στα τελευταία θυελλώδη Eurogroup, όπου αυτός που έκανε τον καυγά για τα κορονοομόλογα και το περιεχόμενο των μέτρων στήριξης ήταν η Ολλανδία και οι έτεροι σκληροπυρηνικοί του συμβουλίου.  

Παρά το γεγονός ότι θεωρητικά ο γαλλογερμανικός άξονας ηγείται της Ευρώπης, το σχέδιο Μέρκελ-Μακρόν δεν θα γίνει ευρωπαϊκό σχέδιο παρά μόνο εφόσον συζητηθεί και εγκριθεί από τους «27». Αυτό σημαίνει ότι στην… πορεία μπορεί και να τροποποιηθεί και να αποδομηθεί, αν αυτό απαιτήσουν κάποιες από τις χώρες-μέλη προκειμένου να δώσουν το πράσινο φως.

Θα μπορούσε, άραγε, η στάση της κυρίας Μέρκελ να αποδίδεται στο γεγονός πως περιμένει ή θεωρεί πως η διαπραγμάτευση που έχει ανοίξει υπό την αιγίδα της Κομισιόν θα φέρει τροποποιήσεις; Η απάντηση προφανώς θα φανεί σύντομα.

Πάντως, η σημερινή δήλωση του Αυστριακού Σεμπάστιαν Κουρτς πως ο ίδιος και έτερες κυβερνήσεις (Ολλανδίας, Δανίας, Σουηδίας) είναι διατεθειμένες να δεχτούν ένα Ταμείο που θα δίνει μόνο δάνεια σημαίνει ότι το θέμα σαφώς δεν έχει κλείσει και πως τα όποια πανηγύρια κάποιων για το γαλλογερμανικό σχέδιο μπορεί να είναι πρόωρα!  

Δανειοδοτήσεις αντί επιχορηγήσεων σημαίνει ότι η ροή των κονδυλίων θα συνοδεύεται από δημοσιονομικούς όρους και κανονισμούς, καθώς τα γεράκια φοβούνται ότι οι… ασύδοτοι του νότου θα κατασπαταλήσουν τα χρήματα και άρα θέλουν να μπορούν να τους ελέγξουν. Προφανώς οι κυβερνήσεις του Νότου ακούνε… μνημόνιο και βγάζουν… φλύκταινες!

Πρόκειται για τον ίδιο ακριβώς καυγά που έγινε στο Eurogroup για το θέμα των πιστωτικών γραμμών του ΕΜΣ, με την τελική φόρμουλα που συμφωνήθηκε για την απευλευθέρωση κονδυλίων από τον Μηχανισμό να μην περιλαμβάνει μεν μνημόνια, όμως μόνο εφόσον τα συγκεκριμένα χρήματα δρομολογηθούν αποκλειστικά για την αντιμετώπιση της πανδημίας και της υγειονομικής κρίσης. Ένα σχήμα που αφήνει… γκρίζες ζώνες!

Δεν είναι τυχαίο ότι για παράδειγμα στην Ιταλία υπάρχει πολύ σοβαρός πολιτικός καυγάς, ακόμη και στο εσωτερικό του κυβερνητικού συνασπισμού, για το αν η χώρα θα πρέπει να ζητήσει χρήματα από τον ΕΜΣ. Οι Πεντάστεροι, για παράδειγμα, επιμένουν να λένε κατηγορηματικά «όχι» στα κονδύλια του Μηχανισμού θεωρώντας ότι στην πορεία μπορεί να «δεσμεύσουν» τη χώρα σε κάποιου είδους έλεγχο. Και ενδεχομένως να μην έχουν άδικο!