Χαλάρωση δημοσιονομικών κανόνων και στο βάθος πιθανή ενεργοποίηση του ΕΜΣ

Σημαντική ανάσα για τις κυβερνήσεις της Ευρώπης και δη, τις πιο ταλαιπωρημένες οικονομικά χώρες του νότου συνιστά η απόφαση της Κομισιόν να αναστείλει για πρώτη φορά τους κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας. Ωστόσο, το πολύ σημαντικό αυτό μέτρο δεν γλιτώνει τους ευρωπαϊκούς θεσμούς από την σκληρή κριτική που έχουν δεχτεί για την αργή αντίδραση τους στην αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας.

Πραγματικά, μόλις στο Eurogroup της Δευτέρας το θέμα συζητήθηκε εκτενώς, αλλά το μόνο στο οποίο κατέληξαν οι υπουργοί είναι να δεχτούν αόριστα την χαλάρωση των κανόνων με ευελιξία στον έλεγχο τους από την πλευρά της Κομισιόν, αλλά δίχως αναστολή της εφαρμογής του Συμφώνου Σταθερότητας.

Το τελευταίο εξακολουθεί να ισχύει καθώς αναστολή ή τροποποίηση του Συμφώνου θα απαιτούσε τη νομική έγκριση των εθνικών κοινοβουλίων, όπως έγινε και με την επικύρωση του. Όμως, αυτό που μπορούσε να κάνει η Κομισιόν και επιτέλους αποφάσισε να κάνει, έστω και με χαρακτηριστική καθυστέρηση, ήταν να ενεργοποιήσει τη λεγόμενη «ρήτρα διαφυγής» που σημαίνει πρακτικά πως τα κράτη μέλη δε δεσμεύονται από τους δημοσιονομικούς στόχους και μπορούν να δαπανήσουν όσα κονδύλια κρίνουν σωστό για να αντιμετωπίσουν σε εθνικό επίπεδο τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας του κορονοϊού.

Σημειωτέον ότι για την επικύρωση της απόφασης απαιτείται και πάλι έγκριση από τους υπουργούς της Ένωσης (Ecofin), κάτι που αναμένεται να γίνει σε νέα τηλεδιάσκεψη την ερχόμενη Δευτέρα. Θεωρείται δε, βέβαιο ότι παρά τις παρασκηνιακές ενστάσεις το μέτρο θα προχωρήσει εν μέσω της λαίλαπας που πλήττει τις αγορές και τις ασφυκτικές πιέσεις των χωρών του νότου και κυρίως της πλέον βαλλόμενης Ιταλίας.

Στο επικείμενο Ecofin δεν αποκλείεται να τεθεί και πάλι σε συζήτηση το έτερο ακανθώδες θέμα που αφορά την ενεργοποίηση του ΕΜΣ και τη χρήση του τεράστιου μαξιλαριού των τουλάχιστον 400 δισ. ευρώ που διαθέτει. Ορισμένες χώρες, όπως η Γερμανία, έχουν εκφράσει επιφυλάξεις για την άμεση ενεργοποίηση του ισχυρότερου Ταμείου διάσωσης που διαθέτει η Ε.Ε., εκτιμώντας ότι πρέπει να υπάρχει καλύτερη εικόνα για τις συνολικές συνέπειες της πανδημίας και η χρήση των κονδυλίων του ΕΜΣ να αποτελεί το… ύστατο χαρτί για τη στήριξη της ευρωοικονομίας. Όμως, έτερες κυβερνήσεις, με πρώτη και κυριότερη την Ιταλία, πιέζουν για την «εδώ και τώρα» ενεργοποίηση της εργαλειοθήκης του Μηχανισμού.