Υπέρμετρη αύξηση φόρων κατά 65,3% για τους αυτοαπασχολούμενους

Υπέρμετρα αυξημένα ποσά φόρων καλούνται φέτος να πληρώσουν περίπου 400.000 αυτοαπασχολούμενοι λόγω της φορολόγησής τους με το νέο επαχθές σύστημα των αντικειμενικών κριτηρίων ή τεκμηρίων φορολόγησης, το οποίο καθιέρωσε η κυβέρνηση με το ν. 5073/2023.

Σύμφωνα με στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων από την εκκαθάριση των φετινών φορολογικών δηλώσεων, η μέση φορολογική επιβάρυνση των αυτοαπασχολουμένων που υπάγονται στις διατάξεις για τα αντικειμενικά κριτήρια φορολόγησης, συμπεριλαμβανομένου του τέλους επιτηδεύματος (το οποίο μειώθηκε κατά 50%, από 650 σε 325 ευρώ) ανήλθε σε 2.058 ευρώ (1.733 ευρώ φόρος εισοδήματος + 325 ευρώ τέλος επιτηδεύματος) για 401.078 φορολογούμενους που δήλωσαν ποσά χαμηλότερα των τεκμαρτών και σε 3.748 ευρώ (3.423 ευρώ + 325 ευρώ) για τους υπόλοιπους 311.577 που δήλωσαν ποσά εισοδημάτων υψηλότερα των τεκμαρτών.

Σε σύγκριση με πέρυσι, ο μέσος φόρος των 401.078 αυτοαπασχολουμένων που φορολογήθηκαν με βάση τα αντικειμενικά κριτήρια αυξήθηκε κατά 813 ευρώ ή κατά 65,3%, καθώς πέρυσι, που δεν ίσχυαν τα αντικειμενικά κριτήρια, η μέση επιβάρυνσή τους ανερχόταν σε 1.245 ευρώ (595 ευρώ φόρος εισοδήματος + 650 ευρώ τέλος επιτηδεύματος). Για τους 311.557 που δήλωσαν υψηλότερα ποσά από τα τεκμαρτά η μέση φορολογική επιβάρυνση αυξήθηκε μόλις κατά 147 ευρώ ή κατά 4,08%, από τα 3.601 στα 3.748 ευρώ.

Η επιβολή των αντικειμενικών κριτηρίων ανέβασε τους αυτοαπασχολούμενους στη 2η θέση από πλευράς ύψους μέσου εισοδήματος, ενώ οριακά πιο κάτω βρίσκονται οι συνταξιούχοι. Στην πρώτη θέση εξακολουθούν να βρίσκονται οι μισθωτοί. Το συνολικό ποσό που εισέπραξε επιπλέον το δημόσιο από τον νέο τρόπο φορολόγησης το 2024, σε σχέση με το 2023, ανέρχεται σε περίπου 440 εκατ. ευρώ.

Πιο αναλυτικά, από την εκκαθάριση των φετινών δηλώσεων προκύπτει αύξηση στα φορολογητέα εισοδήματα τόσο των μισθωτών και των συνταξιούχων, όσο και των αυτοαπασχολουμένων. Ωστόσο, οι αυτοαπασχολούμενοι των οποίων τα φορολογητέα εισοδήματα προσδιορίστηκαν τεκμαρτώς, με βάση τα αντικειμενικά κριτήρια, επειδή τα δηλωθέντα ήταν χαμηλότερα των τεκμαρτών, δήλωσαν φέτος λιγότερα εισοδήματα σε σύγκριση με πέρυσι, ενώ όσοι δήλωσαν εισοδήματα υψηλότερα από τα τεκμαρτά, που τους προσδιόρισαν τα αντικειμενικά κριτήρια εμφανίζονται με αυξημένα εισοδήματα και σε σύγκριση με πέρυσι.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία από την εκκαθάριση των φετινών φορολογικών δηλώσεων:

 Οι αυτοαπασχολούμενοι που εμπίπτουν στα αντικειμενικά κριτήρια δήλωσαν μέσο ετήσιο εισόδημα 3.215 ευρώ (268 ευρώ τον μήνα).

 Οι αυτοαπασχολούμενοι που δεν εμπίπτουν στα αντικειμενικά κριτήρια δήλωσαν μέσο ετήσιο εισόδημα 15.013 ευρώ (1.251 ευρώ τον μήνα).

 Για τους μισθωτούς, το μέσο δηλωθέν εισόδημα ανήλθε σε 16.470 ευρώ, για τους αυτοαπασχολούμενους σε 13.901 ευρώ και για τους συνταξιούχους σε 13.333 ευρώ.
Όσον αφορά τη μέση φορολογική επιβάρυνση:

* Όλοι οι αυτοαπασχολούμενοι συνολικά με μέσο φόρο εισοδήματος 2.472 ευρώ ξεπερνούν τους μισθωτούς, για τους οποίους ο μέσος φόρος ανέρχεται σε 1.816 ευρώ.

* Ο μέσος φόρος για τους αυτοαπασχολούμενους που δήλωσαν εισοδήματα χαμηλότερα των τεκμαρτών ανέρχεται σε 1.733 ευρώ

* Ο μέσος φόρος για τους αυτοαπασχολούμενους που δήλωσαν εισοδήματα υψηλότερα των τεκμαρτών ανέρχεται σε 3.423 ευρώ.

* Η μέση συνολική επιβάρυνση, συμπεριλαμβανομένου του τέλους επιτηδεύματος (το οποίο έχει μειωθεί κατά 50%), ανέρχεται σε 1.733 ευρώ συν 325 ευρώ (τέλος επιτηδεύματος), δηλαδή 2.058 ευρώ για τους αυτοαπασχολούμενους που το φορολογητέο εισόδημά τους προσδιορίστηκε με βάση αντικειμενικά κριτήρια σε επίπεδο υψηλότερο του δηλωθέντος, και σε 3.748 ευρώ (3.423 ευρώ + 325 ευρώ) για όσους δήλωσαν εισοδήματα υψηλότερα των τεκμαρτών.

* Σε σύγκριση με το 2023, ο μέσος φόρος των αυτοαπασχολουμένων που φορολογήθηκαν με τα αντικειμενικά κριτήρια (που δήλωσαν ποσά εισοδήματος χαμηλότερα των τεκμαρτών) αυξήθηκε κατά 813 ευρώ ή κατά 65,3% φέτος.

* Ο επιπλέον φόρος που καλούνται να πληρώσουν σε σύγκριση με το 2023 οι αυτοαπασχολούμενοι που δήλωσαν εισοδήματα υψηλότερα των τεκμαρτών ανέρχεται σε 147 ευρώ, συνοδευόμενος από συνολική αύξηση εισοδημάτων 277 εκατ. ευρώ.

Ελάχιστοι αμφισβήτησαν το τεκμήριο

Άξιο αναφοράς είναι επίσης το γεγονός ότι εξαιτίας του γεγονότος ότι για όσους αυτοαπασχολούμενους θα αμφισβητούσαν τα τεκμαρτά ποσά εισοδήματος νομοθετήθηκε διαδικασία που προέβλεπε εξονυχιστικό φορολογικό έλεγχο όχι μόνο στις επιχειρήσεις τους αλλά και στην ιδιωτική οικογενειακή ζωή τους και μάλιστα σε βάθος πενταετίας με κίνδυνο ακόμη μεγαλύτερης φορολογικής υπερχρέωσης, ελάχιστοι αυτοαπασχολούμενοι τόλμησαν να προχωρήσουν στην αμφισβήτηση αυτή, ζητώντας φορολογικό έλεγχο. Δεδομένου δε του εκβιαστικού χαρακτήρα αυτής της διαδικασίας αμφισβήτησης που θέσπισε η κυβέρνηση, χιλιάδες αυτοαπασχολούμενοι προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας ζητώντας να κηρυχθούν αντισυνταγματικές οι σχετικές διατάξεις,

Από τα στοιχεία της ΑΑΔΕ προκύπτει συγκεκριμένα ότι πρόθεση αμφισβήτησης των τεκμαρτών ποσών εισοδήματος δήλωσαν 4.357 φυσικά πρόσωπα – αυτοαπασχολούμενοι επί συνόλου 401.072 που εκλήθησαν να πληρώσουν τους υπέρογκους φόρους εισοδήματος που προσδιόρισε το νέο αυτό σύστημα τεκμαρτής φορολόγησης. Δηλαδή λόγω του φόβητρου του εξονυχιστικού φορολογικού ελέγχου, το ποσοστό των αμφισβητιών περιορίστηκε στο 1,08%.

Ωστόσο, από αυτούς, ελάχιστοι ελεύθεροι επαγγελματίες προχώρησαν τελικά σε αίτηση αμφισβήτησης του τεκμαρτού εισοδήματος. Μέσω της ειδικής εφαρμογής για την αμφισβήτηση των τεκμαρτών εισοδημάτων, έχουν γίνει 366 υποβολές αιτήσεων για αντικειμενικούς λόγους και 263 υποβολές με αίτημα διενέργειας ελέγχου.