Υποδομές: Γέφυρες καταρρέουν σε όλη την Ελλάδα

SOS για τις γέφυρες στην Ελλάδα – Γερασμένες, χωρίς συντήρηση,  με ηλικίες και 60 ετών

Πολλές γέφυρες στην Ελλάδα έχουν ξεπεράσει το προσδόκιμο όριο ζωής τους ή παρουσιάζουν σημαντικές ελλείψεις στη συντήρησή τους, όπως καταδεικνύει η μελέτη του 2019 του ερευνητικού ανεξάρτητου οργανισμού διαΝΕΟσις. Οι ειδικοί από τότε είχαν προειδοποιήσει για τους κινδύνους από τις παλιές γέφυρες και είχαν τονίσει την ανάγκη για καλύτερη συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων φορέων. Ωστόσο, πέντε χρόνια μετά, οι γέφυρες συνεχίζουν να καταρρέουν, ειδικά σε περιόδους έντονης κακοκαιρίας. Παραδείγματα τέτοιων καταρρεύσεων είναι η «Κρεμαστή γέφυρα» στα Τέμπη, η «γέφυρα του Αργύρη» στο Μουζάκι, καθώς και άλλες γέφυρες σε περιοχές όπως η Καρδίτσα, τα Φάρσαλα, η Μαγνησία, η Λάρισα, τα Τρίκαλα, η Κρήτη, η Πάτρα και πρόσφατα η Ρόδος.

 «Σε μία έρευνα που είχε πραγματοποιήσει ο Σύλλογος μας μαζί με τη διαΝΕΟσις, το 2019, είχαμε εκτιμήσει ότι υπάρχουν περίπου 6.000 γέφυρες σημαντικού ανοίγματος στην Ελλάδα, εκ των οποίων οι 3.000 ανήκουν στο παλαιό εθνικό και επαρχιακό δίκτυο, ενώ οι υπόλοιπες 3.000 βρίσκονται στα έργα παραχώρησης και παρακολουθούνται από τους αναδόχους. Στην ίδια έρευνα, είχαμε υπογραμμίσει την ανάγκη να γίνουν συγκεκριμένες ενέργειες για τη διαχείριση αυτών των υποδομών. Ειδικότερα, είχαμε τονίσει την ανάγκη για καταγραφή όλων των γεφυρών, τη συνεχιζόμενη παρακολούθηση των πιο κρίσιμων και την ενίσχυση κάποιων ώστε να εξασφαλιστεί η ασφάλεια και η λειτουργικότητά τους», δηλώνει στην One Voice ο Πρόεδρος του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Ελλάδος, Πολιτικός Μηχανικός με ειδίκευση στις γέφυρες Δρ Βασίλειος Μπαρδάκης.

Σύμφωνα με την έρευνα της διαΝΕΟσις, ο συνολικός αριθμός γεφυρών στην Ελλάδα εκτιμάται σε 17.000, ενώ οι γέφυρες σημαντικού ανοίγματος αποτελούν ένα μέρος αυτών. Παρά την ένταξη 500 γεφυρών σε προγράμματα τον τελευταίο χρόνο, ο αριθμός αυτός παραμένει μικρός σε σχέση με τις υπόλοιπες πάνω από 2.500 γέφυρες σημαντικού ανοίγματος που χρειάζονται αξιολόγηση και συντήρηση.

 «Από τότε έχουν γίνει κάποια βήματα. Τα πιο σημαντικά έργα είναι του ΤΕΕ τα οποία χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης. Πρόκειται για τα προγράμματα των «Έξυπνων Γεφυρών» και των «Έξυπνων Γεφυρών των Περιφερειών» που αφορούν στην καταγραφή αλλά και στην ανάπτυξη έξυπνων υποδομών για τη παρακολούθηση της δομικής απόκρισης των γεφυρών. Οι δράσεις αναφέρονται σε 500 γέφυρες (250 το πρώτο πρόγραμμα και  260 το δεύτερο) οδικών και σιδηροδρομικών γεφυρών.  Τα έργα αυτά έχουν ξεκινήσει και με την υλοποίηση τους θα μπορούμε να παρακολουθούμε 500 γέφυρες» σύμφωνα με τον κ. Βασίλειος Μπαρδάκης.

Την ίδια ώρα ανενεργή παραμένει η πλατφόρμα για το Εθνικό Μητρώο Γεφυρών καθώς δεν έχει ακόμα ξεκινήσει η καταχώριση των στοιχείων τους από τους αρμόδιους φορείς. «Από το ΤΕΕ έχει υλοποιηθεί το πληροφοριακό σύστημα για το  Εθνικό Μητρώο Υποδομών  και πρέπει να ξεκινήσει η καταγραφή των γεφυρών. Υπάρχουν δηλαδή οι πλατφόρμες που αφορούν τις γέφυρες, και πρέπει να ξεκινήσουν συστηματικές καταχωρίσεις των στοιχείων τους». και συνεχίζει «είναι ανάγκη να υπάρξει μια διάταξη που να υποχρεώνει τους αρμόδιους φορείς να προχωρήσουν στην καταγραφή των γεφυρών. Επιπλέον, πρέπει να δημιουργηθεί και ένα σύστημα χρηματοδότησης των έργων συντήρησης με βάση τα αντικειμενικά κριτήρια που θα προκύψουν από την πλατφόρμα αυτή (όπως έχει προταθεί και από το ΤΕΕ)».

Η συντήρηση ενός έργου απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή. Δυστυχώς στην Ελλάδα πολλά έργα έμειναν για χρόνια χωρίς συντηρήσεις. «Στο παρελθόν, δεν υπήρχε η κουλτούρα της συντήρησης των έργων μας, και όχι μόνο των γεφυρών. Υπήρχε η αίσθηση ότι κατασκευάζουμε κάτι και το αφήνουμε στην τύχη του, χωρίς να ασχολούμαστε με τη διαρκή φροντίδα του. Όμως, τα έργα πρέπει να συντηρούνται τακτικά για να εξασφαλίσουμε τη μακροχρόνια ασφάλεια και λειτουργικότητά τους. Στους κανονισμούς υπήρχαν και παλαιότερα οι σχετικές διατάξεις που καθόριζαν τη συχνότητα επιθεώρησης/συντήρησης: τα κτήρια πρέπει να επιθεωρούνται κάθε 10 χρόνια, οι οδικές γέφυρες κάθε 5 χρόνια και οι σιδηροδρομικές γέφυρες κάθε 3 χρόνια. Ωστόσο, δεν υπήρχε η απαραίτητη παρακολούθηση και έλεγχος, ούτε η κουλτούρα που να ενθαρρύνει τη συστηματική επιθεώρηση και συντήρησή τους» μας αποκαλύπτει ο πρόεδρος του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Ελλάδας.

Είναι γεγονός πάντως πως οι περισσότερες παλιές γέφυρες στην Ελλάδα κατασκευάστηκαν τις δεκαετίες του 1960, 1970 και σε κάποιες περιπτώσεις το 1980.  Επίσης ότι για όσες έχουν κατασκευαστεί πριν το 1993 δεν υπάρχει επαρκής αντισεισμικός σχεδιασμός, ούτε πρόβλεψη για αύξηση του όγκου φορτίων εξαιτίας της κυκλοφοριακής κίνησης.