Aυτό είναι το δεύτερο κείμενο μου στην τριλογία με κωδικό: Τοπικά Εναλλακτικά Νομίσματα. Το αφιέρωμα αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ το … 2011.

Ακολούθησε το βιβλίο μου με τίτλο ΅”ΜΠΟΡΩ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΕΥΡΩ” (εκδόσεις ΙΑΝΟΣ), το δισέλιδο μου στην καθημερινή εφημερίδα “6 μέρες” (εκδόσεις ΠΟΝΤΙΚΙ) καθώς και εκατοντάδες κείμενα στο πόρταλ enallaktikos.gr.

Όπερ σημαίνει ότι τα Τοπικά Εναλλάκτικά Νομίσματα δεν τα … ανακάλυψε κανένας Τσακαλώτος όπως λέει η ΝΔ και τα ΜΜΕ της μαύρης προπαγάνδας για να κλέψουν την ψήφο του φοβισμένου ηλιθείου, δεν έχουν καμιά σχέση με την … επιστροφή στην δραχμή, ούτε με την ΔΗΜΗΤΡΑ του Βαρουφάκη, ούτε με τον Δράκουλα των Καρπαθίων. Τοπικά Εναλλακτικά Νομίσματα υπάρχουν στις ΗΠΑ, στον Καναδά, στην Ασία, την Αφρική, την Ιαπωνία, κυρίως στην Αγγλία, και φυσικά έχουν θεσμοθετηθεί σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες στα πλαίσια της Κοινωνικής Οικονομίας η οποία παράγει ήδη το 10% του Ευρωπαικού ΑΕΠ. Ηλίθιε!

Το πρώτο κείμενο της τριλογίας δημοσιεύτηκε την Πέμπτη στην 1voice.gr με τίτλο: “Ιδού το Τοπικό Εναλλλακτικό Νόμισμά του Μητσοτάκη στην ΕΡΤ”. Μπορείτε να το διαβάσετε ΕΔΩ!

Το τρίτο κείμενο θα δημοσιευτεί στην τελευταία σελίδα της Κυριακάτικης έκδοσης της VOICE με όλα τα στοιχεία και φωτογραφίες των Τοπικών Εναλλακτικών Νομισμάτων που κυκλοφορούν σε όλο τον κόσμο.

Λεφτά υπάρχουν!

Πάμε μαέστρο….

Ζω και χωρίς λεφτά! Ανταλλακτική οικονομία: Πάνω απ’ τα κέρδη ο άνθρωπος!

Για να ξεπεράσει αυτή την κρίση ο «καπιταλισμός του καζίνου» είναι υποχρεωμένος να καταστρέψει μέρος του κεφαλαίου και της εργασίας κηρύσσοντας τον πόλεμο στην κοινωνία. «Η ποσότητα επί την ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος». Η ποσότητα μειώνεται και το χρήμα που κυκλοφορεί δεν αλλάζει γρήγορα χέρια.

Αυτό δημιουργεί κυκλοφορικό πρόβλημα και απειλεί με θρομβώσεις και εγκεφαλικό το σύστημα το οικονομικό. Μπορούν οι άνθρωποι και οι κοινωνίες να επιβιώσουν χωρίς λεφτά; Η εμπειρία της Λατινικής Αμερικής και κυρίως της Αργεντινής απαντά σ’ αυτό το ερώτημα θετικά. «Μπορώ και χωρίς ευρώ»! Με την αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία του ισογείου. Με το ισοδίκαιο ανταλλακτικό εμπόριο. Με τα τοπικά και εθνικά δίκτυα ανταλλαγών. Με την επανατοπικοποίηση των διατροφικών συναλλαγών, τη γεωργία της εγγύτητας και τις αγορές απευθείας διάθεσης. Με τα εναλλακτικά-ιδεατά κοινωνικά νομίσματα που δημιουργούν μια νομισματική ποικιλότητα (diversite monetaire). Με τα δίκτυα αλληλοβοηθητικής ασφάλειας υγείας και τα ταμεία αλληλεγγύης. Με τα ανταλλάξιμα χρονομερίδια της εργασίας και το κοινωνικό χρήμα. Με διευρυνόμενα δίκτυα ανταλλαγών σε όλα: στα σπίτια, στα εξοχικά, στο πάρκινγκ, στις μετακινήσεις, στα εμπορεύματα, στις υπηρεσίες, στις διακοπές. Με τη δημιουργία κοινωνικών – ηθικών τραπεζών και χρονοτραπεζών. Με την εφευρετικότητα της νέας οικονομίας των αναγκών. Καλώς ήρθατε στη μετά ευρώ εποχή: «Εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί»!

Ως κοινωνική ή αλληλέγγυα οικονομία θα μπορούσαμε να ορίσουμε το χώρο που βρίσκεται ανάμεσα στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα της οικονομίας και αναπτύσσει δραστηριότητες με κοινωνικούς σκοπούς και στόχους. Πρόκειται για πολυμορφικές κινήσεις και εναλλακτικά δίκτυα, τα οποία άλλοτε αποκτούν θεσμική μορφή (θεσμοθετούνται) και άλλοτε παραμένουν εξωθεσμικά και άτυπα. Πρόκειται για την οικονομία των αναγκών. Ή όπως την ονομάτισε η Ανιές Χέλερ, «οικονομία των ριζικών αναγκών».

Οι φορείς της κοινωνικής οικονομίας δραστηριοποιούνται με μοναδικό μέλημα την εξυπηρέτηση των μελών τους και το συλλογικό όφελος. Χαρακτηρίζονται από τις ισότιμες-δημοκρατικές διαδικασίες στη λήψη των αποφάσεων και έχουν προτεραιότητα τις ανάγκες των ανθρώπων και την απασχόληση. Υπάρχει, βεβαίως, διένεξη για το αν η αλληλέγγυα οικονομία της βάσης ταυτίζεται με την κοινωνική οικονομία της αγοράς. Αφού σε πολλές περιπτώσεις τα όρια ανάμεσα στον εθελοντισμό και την κερδοφορία δεν είναι διάφανα…
Ωστόσο υπολογίζεται ότι το 10% των εργαζομένων στην Ευρώπη απασχολούνται σήμερα σε διάφορους κλάδους της κοινωνικής οικονομίας. Περίπου 40 εκατομμύρια Γάλλοι και 60 εκατομμύρια Γερμανοί είναι μέλη τέτοιων συνεταιρισμών, σωματείων, συλλόγων, δικτύων και αλληλοβοηθητικών ταμείων που συναποτελούν την κοινωνική οικονομία. Η Social Economy Europe (www.social economy.eu.org) είναι το πανευρωπαϊκό σχήμα που συγκεντρώνει κάτω από την ομπρέλα του πολλές από αυτές τις εναλλακτικές οργανώσεις και δραστηριότητες. Σχεδόν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες υπάρχει νομικό και θεσμικό πλαίσιο για την κοινωνική οικονομία. Στην Ελλάδα, αν όλα πάνε καλά, η διαβούλευση θα αρχίσει σε λίγο καιρό, (βλέπε www.enet.gr «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», 6 Μαρτίου 2011, σχετικό αφιέρωμα του Σπύρου Φρεμεντίτη).

Ισοδίκαιο ηθικό εμπόριο

Η κοινωνική αλληλέγγυα «οικονομία του ισογείου» κατάφερε να δημιουργήσει παράλληλες ουτοπικές πραγματικότητες και οάσεις μέσα στο σύστημα αφήνοντας τις πραγματικές ουτοπίες στη δικαιοδοσία των επαναστάσεων.

Οι φτωχοί άνθρωποι σ’ όλο τον κόσμο για να μπορέσουν να επιβιώσουν μέσα στον τυφώνα του νεοφιλελευθερισμού και της κρίσης δημιούργησαν εκτεταμένα δίκτυα ανταλλαγών προϊόντων και υπηρεσιών που στηρίζονταν στο ισοδίκαιο ηθικό εμπόριο στην τοποφαγική γεωργία της εγγύτητας και επινόησαν τα δικά τους ιδεατά-εναλλακτικά νομίσματα. Στη Λατινική Αμερική, και κυρίως στην Αργεντινή έχουν τη μεγαλύτερη εμπειρία.
Το ισοδίκαιο ηθικό εμπόριο ήταν κομμάτι της κουλτούρας των πολιτικών κινημάτων αμφισβήτησης στις δεκαετίες του ’60 και του ’70 και στη συνέχεια, μετά το ’80, του καταναλωτικού κινήματος. Στόχος του, οι δικαιότερες εμπορικές συμφωνίες με τις αναπτυσσόμενες χώρες, η ενίσχυση των περιθωριοποιημένων παραγωγών, οι καλύτερες συνθήκες εργασίας, οι επενδύσεις στις τοπικές κοινωνίες και ο σεβασμός στο περιβάλλον, στη βιοποικιλότητα και στα ανθρώπινα δικαιώματα.

Γεωργία της εγγύτητας και αγορές απευθείας διάθεσης τροφής

Στη Γαλλία υπάρχουν περισσότερες από 500 ενώσεις (ΑΜΑΡ) όπου περίπου 1.000 παραγωγοί φέρνουν βιολογικά προϊόντα, μέσω εναλλακτικών δικτύων, απευθείας στη γειτονιά, με σχεδόν μηδενικό κόστος συναλλαγής, καλύπτοντας ήδη 70 χιλιάδες καταναλωτές. Το πιο γνωστό ΑΜΑΡ στο Παρίσι είναι το «Αλληλέγγυο Κολοκύθι». Τα προϊόντα του στοιχίζουν 20% λιγότερο απ’ ό,τι στις λαϊκές αγορές. Η γεωργία της εγγύτητας και τα κινήματα των τοποφάγων αναπτύσσονται ταχύτατα σ’ όλη την Ευρώπη. Η Βρετανία, ας πούμε, στο πλαίσιο του κινήματος «Πόλεις σε μετάβαση» και στην Ισπανία με πιο χαρακτηριστικό το «Xarxa de consum solidari» της Βαρκελώνης. Στόχος τους, η δίκαιη τιμή μέσω της επανατοπικοποίησης των διατροφικών συναλλαγών. Οποιος δεν έχει να πληρώσει τα προϊόντα μπορεί να παρέχει ανταλλακτική εργασία στην παραγωγή και στη διανομή.

Ανταλλακτικά δίκτυα – LETS

Μέσα απ’ αυτά επιβίωσε το κατεστραμμένο Βανκούβερ το 1983. Υπάρχουν παντού: στον Καναδά, στις ΗΠΑ, στη Λατινική Αμερική, στην Αυστραλία, στην Κίνα, στην Ινδία. Στην Ευρώπη τα πιο γνωστά δίκτυα ανταλλαγών είναι τα LETS, τα οποία λειτουργούν κατά βάση σε συνοικίες, γειτονιές και χωριά των αγγλοσαξονικών χωρών. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα τοπικά δίκτυα είναι μέρος ενός μεγαλύτερου δικτύου που απλώνεται σε ολόκληρη τη χώρα και παρέχει τη δυνατότητα σε όλους τους πολίτες-μέλη να συναλλάσσονται μεταξύ τους. Ολα τα μέλη έχουν πρόσβαση στον κατάλογο των προσφερόμενων ή ζητούμενων προϊόντων-υπηρεσιών και καθένας επιλέγει τι χρειάζεται και τι θα προσφέρει. Στην πλειονότητα των συστημάτων αυτών οι τιμές καθορίζονται συλλογικά. Σε άλλα ανταλλακτικά συστήματα χρησιμοποιούνται συμβολικές μονάδες-νομίσματα, ώστε να καθορίζονται οι τιμές, και σε άλλα «εργατοώρες» με βάση τις οποίες καθορίζεται η αξία του προϊόντος.

Οι συναλλαγές γίνονται κυρίως ηλεκτρονικά, καταγράφονται σε συγκεκριμένο πρόγραμμα και κάθε μέλος μπορεί ακόμη και με ένα τηλεφώνημα να αναφέρει τη συναλλαγή που πραγματοποίησε. Στα πιο προχωρημένα ανταλλακτικά δίκτυα στη Μεγάλη Βρετανία, όπου υπάρχουν περισσότερα από 300 LETS, τα μέλη καταγράφουν απευθείας τις συναλλαγές τους στο Διαδίκτυο με τη χρήση κωδικών. Τα «έξοδα διαχείρισης» και το λειτουργικό κόστος του συστήματος, όπως οι τηλεφωνικοί λογαριασμοί, καλύπτονται από τις ετήσιες εισφορές των μελών ή και από ποσοστιαίες χρεώσεις επί της αξίας των συναλλαγών.
Στην Ελβετία, μάλιστα, υπάρχει και το Wirtschaftsring (Επιχειρηματικός κύκλος), που είναι στην ουσία ένα πιστωτικό ίδρυμα μέσω του οποίου οι επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες της χώρας προβαίνουν σε πολυμερές ανταλλακτικό εμπόριο.

Χρονοτράπεζες

Οι τράπεζες χρόνου είναι ένα δίκτυο ανταλλαγής προϊόντων και υπηρεσιών που στηρίζεται από το δικό του εσωτερικό «νόμισμα-χρόνο» ή «νόμισμα-εργασία». Κάθε μέλος της χρονοτράπεζας μπαίνει στο ηλεκτρονικό δίκτυο και δηλώνει το είδος της υπηρεσίας που έχει τη δυνατότητα να προσφέρει και το χρόνο που μπορεί να απασχοληθεί.
Κάθε ώρα εργασίας «αμείβεται» το ίδιο. Η νταντά αμείβεται όσο και ο γιατρός. Μία ώρα μαθήματος Ισπανικών εξισώνεται με μία ώρα φροντίδας των παιδιών. Θες να χωρίσεις με τον άντρα σου αλλά δεν μπορείς να πληρώσεις τον δικηγόρο; Κανένα πρόβλημα! Αυτός σου βγάζει το διαζύγιο και εσύ του καθαρίζεις για ένα μήνα το σπίτι. Δηλαδή, στους λογαριασμούς του κάθε μέλους καταγράφονται οι ώρες που εργάστηκε και επομένως οι ώρες που του αναλογούν προκειμένου να λάβει κάποιο προϊόν ή υπηρεσία από ένα άλλο μέλος.
Οι τράπεζες χρόνου αξιοποιούν τους εθελοντές και βοηθάνε να στηριχθούν οικογένειες με οικονομικά προβλήματα. Ενεργές τράπεζες χρόνου λειτουργούν σήμερα σε περισσότερες από 26 χώρες, μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, η Μεγάλη Βρετανία, οι χώρες της Λατινικής Αμερικής, η Ιταλία αλλά και η Ελλάδα.

Ηθικοί τραπεζίτες…

Εκτός από τις τράπεζες που ενδιαφέρονται μόνο για το κέρδος, υπάρχουν και οι λεγόμενες «ηθικές τράπεζες», που έχουν διαμορφώσει ένα κοινωνικό, περιβαλλοντικό προφίλ και υποστηρίζουν ότι επενδύουν με όρους κοινωνικής ευθύνης. Ολες οι τράπεζες ενδιαφέρονται να φιλοτεχνήσουν ανάλογο προφίλ. Από τις πιο γνωστές αυτού του χώρου είναι οι Triodos και GLS. Η GLS υποστηρίζει πολιτισμικές, κοινωνικές και οικολογικές πρωτοβουλίες. Δίνει χαμηλότοκα δάνεια σε αυτοδιοικούμενα σχολεία, θεραπευτήρια, βιολογικές καλλιέργειες, σε κοινόβια και ανέργους. Η Triodos στηρίζει τους πελάτες που παίρνουν πρωτοβουλίες για τον πολιτισμό, το περιβάλλον και τον άνθρωπο. Στους στόχους της αναφέρεται η προσπάθεια διασφάλισης της ποιότητας ζωής, γι’ αυτό χρηματοδοτεί μόνο όσους κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση. Από την άλλη υπάρχει και η Charity Bank, η οποία χρηματοδοτεί κι εκείνους που οι συμβατικές τράπεζες δεν τολμούν, λόγω υψηλού ρίσκου.

Διεθνή δίκτυα ανταλλαγών

Υπάρχουν πάρα πολλά. Ενα από τα πιο γνωστά είναι το site www.foodieexchange. ning.com , στο οποίο food bloggers από όλο τον κόσμο ανταλλάσσουν μεταξύ τους πακέτα με διατροφικά προϊόντα από τις χώρες τους. Το κάθε πακέτο πρέπει να έχει αξία το λιγότερο 10 δολάρια ή 10 ευρώ και να μην είναι πάνω από 500 γραμμάρια, αλλιώς υπάρχει έξτρα χρέωση.

Τράπεζα χρόνου του δικτύου γυναικών Ευρώπης (www.enow.gr)

Η τράπεζα χρόνου στη χώρα μας λειτουργεί από το 2005 με πρωτοβουλία του Δικτύου Γυναικών Ευρώπης, που βρίσκεται στη Δάφνη. Τα άτομα νιώθουν καλύτερα με την αίσθηση πως έχουν κάτι ανταλλάξιμο με αξία, δηλαδή το χρόνο τους. Η εργασία όλων στην τράπεζα αξιολογείται ποιοτικά και αυτό λειτουργεί ως ανταμοιβή αλλά και ως κίνητρο αναβάθμισης προσόντων. Σ’ αυτήν συμμετέχουν άνεργοι, μετανάστες, πρόσφυγες, μονογονεϊκές οικογένειες, συνταξιούχοι, φοιτητές κ.ά.

Ανταλλαγές πάρκινγκ www.parkaro.gr

Βρες τζάμπα πάρκινγκ παντού! Ανταλλάσσοντας το δικό σου πάρκινγκ τις ώρες που δεν το χρησιμοποιείς με κάποιον άλλον που συμμετέχει στην ίδια βάση δεδομένων. Μπες στο www.parkaro.gr και θα βρεις από το κινητό σου κάθε στιγμή μια θέση κενή για να παρκάρεις δωρεάν εκεί που θέλεις.

Μάθημα στο ΤΕΙ Μεσολογγίου και διδακτορικές διατριβές

Επίσημο μάθημα στο Α’ εξάμηνο του ΤΕΙ Μεσολογγίου είναι η Κοινωνική Οικονομία. Οι καθηγητές του τμήματος Διοίκησης Κοινωνικών και Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων του ΤΕΙ Μεσολογγίου (http://www. dikseo.teimes.gr/), Τάκης Νικολόπουλος (rokmar@ath.forthnet.gr) και Δημήτρης Καπογιάννης (ekap46@otenet.gr) και ο συνεργάτης Παναγιώτης Ζάνης (pzannis @athena-net.gr), οι οποίοι μας βοήθησαν με τις σημειώσεις τους γι’ αυτή την έρευνα, διδάσκουν τους φοιτητές για τη διεθνή εμπειρία στη χρήση εναλλακτικών κοινωνικών νομισμάτων.

Πολλά διδακτορικά γίνονται για την Κοινωνική Οικονομία. «Δίκτυα ανταλλαγής και παράλληλα νομίσματα: Θεωρητικές προσεγγίσεις και το παράδειγμα της Ελλάδας», είναι το θέμα του διδακτορικού της Ειρήνης Σωτηροπούλου, η οποία συνεργάστηκε μαζί μας σ’ αυτή την έρευνα και την ευχαριστούμε, με επιβλέποντα καθηγητή τον Γεώργιο Σταθάκη (stathakis@econ.soc.uoc.gr) στο Τμήμα Οικονομικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ενδιαφέρουσες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο:
http://economics.soc.uoc.gr/html/static_content/econ_phd/GR/Sotiropoulou/scv.html
και στα ιστολόγια:
http://ccresearchgreece.blogspot.com
http://erevnaantallages.blogspot.com

Ανταλλαγές προϊόντων στο Διαδίκτυο

Δεκάδες ιστότοποι για ανταλλαγές προϊόντων και υπηρεσιών στην Ελλάδα βρίσκονται αυτή τη στιγμή υπό κατασκευή. Η αυξανόμενη ένταση της οικονομικής κρίσης έχει στρέψει πολλούς, κυρίως τους νέους, σε διάφορες μορφές ανταλλακτικής οικονομίας.
Λόγω τιμής (http://www.logo-timis.gr)

«Με μεγάλη μου χαρά σάς ανακοινώνω την ίδρυση διαδικτυακού συνδέσμου με σκοπό την αμοιβαία ανταλλαγή προϊόντων και υπηρεσιών χωρίς τη μεσολάβηση χρήματος, υπό την ονομασία “Λόγω Τιμής” (http:// www.logo-timis.gr)» γράφει στο Διαδίκτυο ο δημιουργός της ιστοσελίδας Γιώργος Κολέμπας, ένας μαθηματικός που πλέον ζει στο Πήλιο και ασχολείται με την οικογεωργία.

Sporos.org

Η ομάδα τού sporos.org θέλει να αποδείξει «ότι οι εμπορικές σχέσεις δεν καθορίζονται “εκ φύσεως” από το κέρδος των λίγων· μπορούν να παραμένουν ανθρώπινες ικανοποιώντας πραγματικές ανάγκες». Το εναλλακτικό μοντέλο εμπορίου του «σπόρου» ξεκίνησε μέσω ενός δικτύου αντίστοιχων συλλογικοτήτων στην Ευρώπη και απέκτησε πρόσβαση σε προϊόντα οργανωμένων παραγωγών του παγκόσμιου Νότου που αγωνίζονται να απεξαρτηθούν από τους τοπικούς μεσάζοντες και τις μεγάλες εταιρείες. Καφές από τους συνεταιρισμούς των Ζαπατίστας της περιοχής Τσιάπας του Μεξικού. Κακάο από την κοοπερατίβα El Ceibo της Βολιβίας. Μάτε από το Κίνημα των Χωρίς Γη (MST) της Βραζιλίας. Τσάι από το κίνημα των Adivasi και άλλους παραγωγούς της Ινδίας. Ζάχαρη από συνεταιρισμούς στο Εκουαδόρ.

The Freecycle network (http://www.freecycle.org/group/GR/Greece)

Παγκόσμιο δίκτυο που αριθμεί πάνω από 8 εκατομμύρια μέλη σε όλο τον κόσμο. Ανταλλάσσουν μεταξύ τους αντικείμενα, τα οποία θα κατέληγαν σε χωματερές. Το σκουπίδι του ενός είναι το διαμάντι κάποιου άλλου. Στην Ελλάδα υπάρχουν αρκετοί online κόμβοι που εξυπηρετούν πολλές πόλεις. Το ελληνικό δίκτυο έχει περίπου 10.000 μέλη.

Δώσε – Πάρε (http://dwsepare.ning.com/)

Στην ίδια λογική ανταλλαγής αγαθών και υπηρεσιών κινείται και το «Δώσε – Πάρε» που έχει πάνω από 1.200 μέλη. Θα βρεις από κρέμα για πανάδες μέχρι πλαστικές ραφιέρες. Μπες στο site και θα πάθεις πλάκα!

Κοινωνικά παντοπωλεία

Σε περισσότερες από 20 ελληνικές πόλεις λειτουργούν κοινωνικά παντοπωλεία. Χιλιάδες οικογένειες, άνεργοι και ηλικιωμένοι σιτίζονται απ’ αυτά. Από τα πακέτα που μοιράζονται εκεί με βασικά είδη διατροφής και υγιεινής. Εκεί προσφέρονται αγαθά από ιδιώτες, κοινωνικούς φορείς, ακόμη κι από σουπερμάρκετ και γίνονται κάθε είδους ανταλλαγές.
Δωρεάν διακοπές διαρκείας παντού!

Ταξιδεύω παντού δωρεάν – δουλεύω λίγο! (www.helpx.net)

Ο Rob Prince από την Αγγλία είναι ο γκουρού των ανέξοδων διακοπών διαρκείας, που όπως υποστηρίζει αποτελούν τη μοναδική εναλλακτική λύση στη μισθωτή σκλαβιά. Ο Rob πήγαινε χρόνια στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία σαν τουρίστας, αλλά, επειδή δεν είχε λεφτά, ενίοτε δούλευε σε φάρμες και πληρωνόταν σε είδος. Οι ιδιοκτήτες τον κοίμιζαν, τον τάιζαν και τον χαρτζιλίκωναν. Μ’ αυτό τον τρόπο ταξίδεψε σε ολόκληρη την Αυστραλία και την Ωκεανία με ελάχιστα έξοδα. Μέχρι που το ‘κανε ιδεολογία και μπίζνα… Δημιούργησε το πρόγραμμα ανταλλαγών Help Exchange! Μέσω μιας βάσης δεδομένων ενημερώνει όσους ενδιαφέρονται να κάνουν ανέξοδες διακοπές, δουλεύοντας παράλληλα για εκείνους που θα τους φιλοξενήσουν. Στο site www. helpx.net βρίσκεις το μέρος του κόσμου που σου αρέσει να κάνεις διακοπές και επιλέγεις από μια λίστα πού θα μείνεις και ποιες υπηρεσίες μπορείς να παρέχεις. Ο κατάλογος περιλαμβάνει φάρμες βιολογικής καλλιέργειας, αγροτόσπιτα, ράντσα, πανδοχεία και ιστιοπλοϊκά σκάφη. Η ταρίφα; Συνήθως για δύο ώρες δουλειάς ημερησίως εξασφαλίζεις μόνο διαμονή, στις τέσσερις περιλαμβάνεται και η διατροφή. Αν πιάσεις τις έξι, θα μπορείς να χρησιμοποιείς δωρεάν και το Ιντερνετ και με 8ωρο γυρίζεις πίσω με χαρτζιλίκι.

Δωρεάν διακοπές στο εξωτερικό για πάντα (www.homelink.gr)

Θες να κάνεις δωρεάν διακοπές στο εξωτερικό; Υπάρχουν πολλοί διεθνείς οργανισμοί. Ενας από αυτούς είναι η Homelink International, όπου γίνεσαι μέλος με συνδρομή 100 ευρώ το χρόνο και έχεις τη δυνατότητα να περάσεις τις διακοπές σου σε σπίτι άλλου μέλους στο εξωτερικό, παραχωρώντας το δικό σου σπίτι ή εξοχικό για ανάλογο χρόνο. Μπορείς να ανταλλάξεις ακόμα και το αυτοκίνητό σου, εξοικονομώντας και τα χρήματα που θα δαπανούσες για τις μετακινήσεις σου. Εχεις τη δυνατότητα να μείνεις σε περισσότερα από 50 χώρες σε όλο τον κόσμο. Σ’ αυτές η Homelink έχει περίπου 16.000 μέλη.

Διακοπές σ’ όλο τον κόσμο από τον καναπέ σου!

www.couchsurfing.com
www.hospitalityclub.org
www.globalfreeloaders.com

«Διακοπές σ’ όλο τον κόσμο από τον καναπέ σου»! Δεν θα χρειαστεί να πληρώσεις ούτε ένα ευρώ για διαμονή. Σίγουρα η καλύτερη φάση είναι να έχεις φίλους που θα σε φιλοξενήσουν στο εξοχικό τους, έστω κι αν χρειαστεί να κοιμηθείς στον καναπέ. Αν όμως στη χώρα και στην πόλη που θες να πας δεν έχεις γνωστούς, ρίξε μια ματιά στο www.couchsurfing.com. Εκεί υπάρχουν 800.000 δωρεάν καναπέδες για να κοιμηθείς όπου κι αν βρεθείς! Αρκεί μιαν άλλη στιγμή να δεχτείς να φιλοξενήσεις κάποιον στο δικό σου καναπέ. Ανάλογες προτάσεις θα βρεις και στα sites www.hospitality club.org και www.global freeloaders.com. Επίσης μια καλή επιλογή για δωρεάν φιλοξενία είναι τα μοναστήρια…

Ανταλλαγές σπιτιών και εξοχικών (elladahomeexchange.gr)

Το home exchange είναι ένα πρόγραμμα ανταλλαγής εξοχικών που λειτουργεί στο εξωτερικό από το 1953 και τώρα, λόγω κρίσης, έχει πάρει τα πάνω του. Γίνεσαι μέλος στο www.elladahomeexchange.gr και βρίσκεις άτομα σε διάφορα μέρη της Ελλάδας που θα ήθελαν να ανταλλάξουν το εξοχικό τους με το δικό σου. Οι ανταλλαγές γίνονται χειμώνα-καλοκαίρι, Σαββατοκύριακα και αργίες. Αυτός έχει στη θάλασσα κι εσύ στο βουνό. Οπότε, αν βαρέθηκες το εξοχικό σου ή κάποιους μήνες δεν το χρησιμοποιείς, για να κάνεις δωρεάν διακοπές, αντάλλαξέ το! Αρκεί να το παραδώσεις στους μουσαφίρηδες καθαρό, με πετσέτες, σεντόνια και τακτοποιημένο.

Πάω παντού με διαδικτυακό οτοστόπ! (www.carpooling.gr)

Μέσω του www.carpooling.gr μπορείς να ταξιδέψεις στην Ελλάδα και σ’ όλο τον κόσμο από το «διαδικτυακό κέντρο οτοστόπ». Μια πρωτοβουλία που ξεκίνησαν το 1990 Γερμανοί φοιτητές και στην οποία συμμετέχουν πλέον εκατοντάδες φορτηγατζήδες, πουλμαντζήδες κ.ά., οι οποίοι σε πάνε τζάμπα παντού. *

Εναλλακτική Κοινότητα Πελίτι (www.peliti.gr)

Το Πελίτι ξεκίνησε από τον Παναγιώτη Σαϊτανούδη ως προσωπική του ανάγκη, το 1995. Πρόκειται για το μεγαλύτερο και παλαιότερο δίκτυο που καλύπτει ολόκληρη την Ελλάδα. Περισσότεροι από 70 χιλιάδες ερασιτέχνες και επαγγελματίες καλλιεργητές έχουν προμηθευτεί σπόρους ή φυτά από τον Πελίτι.

Βασικοί στόχοι του είναι: η συλλογή, διατήρηση και διάδοση των ντόπιων ποικιλιών, η ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών χωρίς τη μεσολάβηση χρήματος και η δημιουργία μιας εναλλακτικής κοινότητας. Περιλαμβάνει ένα γενικό δίκτυο ανταλλαγής προϊόντων και υπηρεσιών και ένα εξειδικευμένο δίκτυο ανταλλαγής ποικιλιών σπόρων (φρούτων, λαχανικών, λουλουδιών κ.λπ.) με δυνατότητα απόκτησης οικόσιτων ζώων και μόνη επιβάρυνση την εκτροφή τους.

«Οι πολυεθνικές κάνουν τη δουλειά τους κι εμείς τη δική μας. Δεν καταναλώνουμε και δεν στηρίζουμε τα προϊόντα που καταστρέφουν το περιβάλλον. Δεν πολεμάμε με κανέναν έξω από μας, αυξάνουμε τη συνειδητότητά μας και αυτό είναι αρκετό για να φέρει τεράστιες αλλαγές», λέει ο ιδρυτής του Πελίτι, Παναγιώτης Σαϊτανούδης.

XariseTo.gr

«Ναι στην ανταλλαγή προϊόντων» ονομάζεται ένα από τα group που έχει δημιουργηθεί στο Facebook με αντικείμενο την ανταλλακτική οικονομία.

Το xariseTo.gr είναι ένας ιστότοπος και τα μέλη του χαρίζουν τα αντικείμενα που δεν χρειάζονται. Με τη σειρά τους μπορούν να πάρουν δωρεάν όποιο αντικείμενο θέλουν από όσα διατίθενται. Η σελίδα του στο Facebook αριθμεί 7.500 μέλη, ενώ διοργανώνει και «χαριστικά» παζάρια σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας.

Νόμισμα από τον τόπο σου…

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΒΟΛΟ ΑΠΑΝΤΟΥΝ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΜΕ ΔΙΚΑ ΤΟΥΣ ΛΕΦΤΑ

Όπως επιβίωσε το κατεστραμμένο Βανκούβερ και η ρημαγμένη Αργεντινή, έτσι θα τα καταφέρουμε και μεις: έστω και χωρίς ευρώ! Η Πάτρα και ο Βόλος πρωτοπορούν και μας προϊδεάζουν γι’ αυτά που θα συμβούν τα επόμενα χρόνια και στην Ελλάδα.

Χθες παρουσιάσαμε τα σημαντικότερα διεθνή και ελληνικά ανταλλακτικά δίκτυα, τις νέες αγορές απευθείας διάθεσης τροφής και τις χρονοτράπεζες. Σήμερα ολοκληρώνουμε αυτό το αφιέρωμα με το πάνθεον των εναλλακτικών – ιδεατών νομισμάτων, τις κοινωνικές τράπεζες και τους γκουρού της νέας αλληλέγγυας κοινωνικής οικονομίας των αναγκών. Καλώς ήρθατε στη μετά ευρώ εποχή: «Εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί»!

Εναλλακτικά κοινωνικά νομίσματα

Χιλιάδες εναλλακτικά νομίσματα κυκλοφορούν σε όλο τον κόσμο συμπληρωματικά και παράλληλα με τα εθνικά ή υπερεθνικά νομίσματα, δημιουργώντας μια νομισματική ποικιλότητα (diversite monetaire). Αυτά έχουν αποτυπωθεί στο χάρτη που δημοσιεύουμε (www.complementary currency. org/…/maps/worldmap.php) όπου με βαθύ πράσινο και πράσινο χρώμα σημειώνονται οι χώρες που διαθέτουν τα μεγαλύτερα ανταλλακτικά δίκτυα και εναλλακτικά νομίσματα όπως ο Καναδάς, οι ΗΠΑ, η Βραζιλία, η Αυστραλία, η Νότια Αφρική, η Κίνα και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Σε κάποιες απ’ αυτές, μάλιστα, όπως η Ισπανία και η Ιαπωνία, επιστρέφουν μόνοι τους στα παλιά νομίσματα! Το ίδιο είχε συμβεί μετά την κρίση του ’29 σε μαζική κλίμακα στην Αυστρία και απαγορεύτηκε από την κεντρική τράπεζα της χώρας. Δες δωρεάν τα τελευταία νέα: (http://conferences.ish-lyon.cnrs.fr/index.php/cc-conf/2011 και www.ijccr.net/ IJCCR/IJCCR_ Home_files/οο%20SpecialIssueComplete.pdf).

Στην Ισπανία ξανακυκλοφορούν οι πεσέτες!

Οι κάτοικοι της μικρής ισπανικής πόλης Μουγκάρδος στην περιοχή της Γκαλίθια βρήκαν τρόπο να αξιοποιήσουν τις πεσέτες που είχαν για χρόνια κρυμμένες μέσα σε σεντούκια και στρώματα. Σε μια προσπάθεια να ωθήσουν την κατανάλωση εν μέσω οικονομικής κρίσης, 61 επιχειρήσεις της πόλης αποφάσισαν από 1/3/2011 να δέχονται σαν νόμισμα συναλλαγής και την πεσέτα, με ισοτιμία 166,38 του ευρώ. «Ξέρουμε ότι οι άνθρωποι δυσκολεύονται λόγω των οικονομικών συνθηκών και γι’ αυτό σκεφτήκαμε αυτή τη λύση για να τους βοηθήσουμε να καταναλώσουν», λέει στο περιοδικό «ΤΙΜΕ» ο Φελίπε Φερνάντες, που έχει κιόσκι πώλησης εφημερίδων.

Αν και το εγχείρημα έχει ζωή μόλις τρεις εβδομάδες, τα πρώτα θετικά αποτελέσματα είναι κιόλας ορατά. Πολλοί άνθρωποι επισκέπτονται τη μικρή πόλη και πληρώνουν τους λογαριασμούς τους σε πεσέτες. Η κυκλοφορία πεσετών σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα της Ισπανία φτάνει το 1,7 δισ. και ακόμα επιτρέπεται η ανταλλαγή τους με το ευρώ. Η ισπανική κυβέρνηση βρίσκεται σε αμηχανία. Τι θα γίνει αν κι άλλες πόλεις υιοθετήσουν ξανά την πεσέτα; Θα γίνει της Αυστρίας!.. (Δες έρευνα και ντοκιμαντέρ στο www. homenatgeacatalunyaii.org/en).

Εγινε της Αυστρίας…

Η κεντρική τράπεζα της Αυστρίας, μετά την κρίση του ’29, απαγόρευσε την κυκλοφορία του τοπικού εναλλακτικού νομίσματος της πόλης Worgl, φοβούμενη ότι θα χάσει το μονοπώλιό της στην κοπή χρήματος. Στην αυστριακή πόλη Worgl από το 1932 έως το 1934 λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης ο δήμαρχος της πόλης είχε αποφασίσει να πληρώνει τους μισθούς των δημοτικών υπαλλήλων με ένα τοπικό νόμισμα. Το πείραμα συνεχίστηκε και για την πληρωμή δημοτικών τελών και φόρων. Το νέο τοπικό νόμισμα αποδέχθηκαν με τη σειρά τους και τα καταστήματά της περιοχής. Η κυκλοφορία τοπικού χρήματος πολλαπλασιάστηκε, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν πολλές νέες θέσεις εργασίας και να μειωθεί δραστικά η ανεργία. Το μοντέλο της Worgl μιμήθηκαν κι άλλες αυστριακές πόλεις που είχαν χτυπηθεί από την οικονομική κρίση. Μέχρι που παρενέβη η κεντρική τράπεζα της Αυστρίας και απαγόρευσε την κυκλοφορία εναλλακτικών τοπικών νομισμάτων.

Η επαναφορά τού kan’ei tsuho την Ιαπωνία

Της Ισπανίας και της Αυστρίας γινόταν και στην Ιαπωνία τουλάχιστον πριν η χώρα χτυπηθεί από τα Ρίχτερ και το τσουνάμι. Μια τοπική ομάδα στην πόλη Kan’onji επανέφερε το παλιό νόμισμα kan’ei tsuho που κυκλοφορούσε από το 1636 έως το 1953 και αντιστοιχούσε σε 30 γεν. Εκατομμύρια τέτοια νομίσματα υπάρχουν αποθηκευμένα σε σεντούκια, αποθήκες και στρώματα. Η αναθέρμανση της τοπικής οικονομίας ήταν γεγονός. Χιλιάδες τουρίστες επισκέπτονται την πόλη για να ξοδέψουν τα kan’ei tsuho τους.

30 ιδεατά νομίσματα στη Γερμανία

Στη Γερμανία λειτουργούν 73 περιφερειακά ταμεία αλληλοβοήθειας (Regiogelder) που υποστηρίζουν τα 30 ενεργά τοπικά νομίσματα, ενώ ετοιμάζονται να κυκλοφορήσουν άλλα 20. Εχει συσταθεί μάλιστα και Ενωση Εναλλακτικών Νομισμάτων. Το πρώτο εναλλακτικό νόμισμα που εμφανίσθηκε ήταν το «ρόλοντ» στη Βρέμη (2001) και στη συνέχεια το chimagauer στη Βαυαρία (περιοχή Ρόσενχαϊμ – 2003). Το chimagauer υποστηρίζεται και από την τοπική τράπεζα. Το 70% του βαυαρικού νομίσματος κυκλοφορεί σε ηλεκτρονική μορφή. Πιο πρόσφατο εναλλακτικό νόμισμα είναι το «μπερλίνερ» στο Βερολίνο (2007). Το νόμισμα αυτό, που τυπώθηκε σε 10.000 κομμάτια, έχει την ίδια «ισοτιμία» με το ευρώ και κυκλοφορεί ως μέσο συναλλαγής παράλληλα με αυτό. Γίνεται δεκτό σε περισσότερα από 200 καταστήματα του Βερολίνου…

Sol και για υπηρεσίες υγείας στη Γαλλία

Στη Γαλλία το sol είναι ένα ηλεκτρονικό νόμισμα (κάρτα) που πρωτοκυκλοφόρησε το 2007 και χρησιμοποιείται στην εναλλακτική κοινωνική οικονομία σε μαγαζιά συνεταιριστικά, ισοδίκαιου εμπορίου, ταμεία αλληλοβοήθειας κ.λπ. Η πρωτοτυπία αυτού του νέου κοινωνικού νομίσματος έγκειται στο ότι καλύπτει τρεις λειτουργίες σε μία κάρτα ηλεκτρονική: α) το συνεταιριστικό sol, το οποίο αποκτάται όταν γίνονται αγορές αγαθών ή υπηρεσιών κοινωνικο-οικολογικού χαρακτήρα, β) το sol δέσμευση (engagement), που αφορά τοπικές πρωτοβουλίες καθαρά κοινωνικές ή αλληλέγγυες, γ) τέλος, το sol ορισμένου σκοπού (affecte) αφορά όσους επωφελούνται από την κοινωνική βοήθεια και οι οποίοι μπορούν να το χρησιμοποιήσουν για να πληρώσουν μια ένωση για παροχή βοήθειας στο σπίτι ή μια αλληλοβοηθητική ασφάλεια για υπηρεσίες υγεία».

Ιταλία

Στην Ιταλία κυκλοφορούν το libra και το credito στη Βόρεια Ιταλία, στην κοιλάδα Valchiusella, βόρεια του Τορίνο. Δες τα δίκτυα:

tp://www.scecservice.org/και http://www.tempomat.it/

Ετσι επιβίωσε η Αργεντινή

Το ΔΝΤ έμπηξε πολύ βαθιά τα μυτερά νύχια του στο κορμί της Αργεντινής. Κι όταν ψυχορραγούσε προσπάθησε να της κάνει πατητή για να την πνίξει. Δεκέμβριος του 2001: πτώχευση, ακυβερνησία, πολιτικό χάος· η χώρα καταστρεφόταν. Οι πρώτοι που την πρόδωσαν ήταν οι αστοί. Σήκωσαν το ταμείο, έβγαλαν τα λεφτά έξω και στη συνέχεια βούλιαξαν και εγκατέλειψαν τις επιχειρήσεις τους.

Οταν ολοκληρώθηκε το πλιάτσικο και οι λεηλασίες, ομάδες συνειδητοποιημένων εργατών προσπάθησαν να επαναλειτουργήσουν με αυτοδιαχείριση τα εγκαταλειμμένα εργοστάσια. Πολύ δύσκολο εγχείρημα σε τέτοιες συνθήκες…

Λέσχες ανταλλαγών – nodos

Λεφτά δεν υπήρχαν. Ούτε δουλειές. Τόσο το κεφάλαιο όσο και η εργασία είχαν απαξιωθεί. Τότε λειτούργησε το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και δημιουργήθηκε το κίνημα της ανταλλακτικής οικονομίας, που στη συνέχεια απλώθηκε σ’ όλη τη Λατινική Αμερική. Ετσι από το «τίποτα» δημιουργήθηκαν ξαφνικά χιλιάδες λέσχες ανταλλαγών-nodos. Παράλληλα, φτιάχτηκαν παντού αγροτικοί και αστικοί λαχανόκηποι (Ροσάριο), οι οποίοι τροφοδοτούνταν από περίπου 800 ομίλους βιοκαλλιεργητών.

Κοινωνικά – creditos

Περίπου έξι εκατομμύρια Αργεντινοί κατόρθωσαν να επιβιώσουν χωρίς λεφτά, χάρη στην αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία, στο ισοδίκαιο ανταλλακτικό εμπόριο, στις τοποφαγικές αγορές απευθείας διάθεσης τροφής με βάση τη γεωργία της εγγύτητας και τα ιδεατά-εναλλακτικά νομίσματα. Διακόσια εκατομμύρια κοινωνικά χαρτονομίσματα -creditos- κυκλοφόρησαν στις λέσχες nodos, με αποτέλεσμα να λειτουργήσει μια αναπάντεχη σωτήρια «οικονομία του ισογείου», αντιμετωπίζοντας σε μεγάλο βαθμό την ανεργία και τη μαύρη εργασία.

Γενικό Δίκτυο Ανταλλαγών

Με περισσότερους από 800 κόμβους, οι λέσχες ανταλλαγής προϊόντων και υπηρεσιών της Αργεντινής έγιναν ένα από τα ισχυρότερα συστήματα ανταλλακτικής οικονομίας στον κόσμο. Κάποια στιγμή, το υπουργείο Οικονομίας της Αργεντινής διαπίστωσε με έκπληξη πως ο λαός εφηύρε μόνος του την εναλλακτική λύση, και αποφάσισε να στηρίξει το Γενικό Δίκτυο Ανταλλαγών παρέχοντάς του βοήθεια και εκπαίδευση στον τομέα της διαδικτυακής τεχνολογίας.

Πώς λειτουργεί

Οταν ένας αγρότης «πουλήσει» κάποια ποσότητα από τα προϊόντα του σ’ ένα μέλος της λέσχης nodos παίρνει ένα πιστωτικό χαρτάκι εν είδει ιδεατού χαρτονομίσματος, στο οποίο αναγράφεται η αξία της συναλλαγής. Στη συνέχεια μπορεί να το εξαργυρώσει σε όποια λέσχη-κόμβο επιθυμεί για να «αγοράσει» κάποιο άλλο αγαθό ή υπηρεσία.

Σε μια αριστοκρατική συνοικία του Μπουένος Αϊρες εδρεύει η πιο γκλαμουράτη λέσχη nodos. Εκεί πρώην μεγαλογιατροί εξετάζουν ασθενείς, ψυχολόγοι βοηθούν ανθρώπους που έχουν κατάθλιψη και διαταραχές, κομμώτριες και μανικιουρίστες περιποιούνται τρίχες και νυχάκια. Στο διπλανό δωμάτιο μπορείς να απολαύσεις ένα χαλαρωτικό μασάζ.

Γι’ αυτές τις υπηρεσίες τους αμείβονται ισοδίκαια με creditos και ύστερα σπεύδουν στη φτωχογειτονιά ν’αγοράσουν με το ίδιο «πιστωτικό χαρτάκι» αγροτικά προϊόντα ή να βρουν μια καθαρίστρια για το σπίτι.

Κοινωνικό χρήμα

«Η ανταλλακτική οικονομία δημιουργεί “κοινωνικό χρήμα” που ενισχύει τις κοινότητες σε αντίθεση με την απομόνωση που επιφέρει ο παραδοσιακός καταναλωτισμός και αποτελεί μοναδικό εργαλείο για να αντικατασταθεί η λογική της έλλειψης μ’ εκείνη της αφθονίας», υποστηρίζει η κοινωνική οικονομολόγος Ελοΐζα Πριμαβέρα, γνωστή και ως «γιαγιά του κινήματος».

Το πείραμα της Banco Palmas στη Βραζιλία

Η πρώτη κοινωνική τράπεζα της Βραζιλίας, η Banco Palmas (http: //www.bancopalmas.org.br/), ιδρύθηκε το 1997. Το 2008 πήρε το βραβείο Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας από τα Ηνωμένα Εθνη. Η ανάπτυξη των εναλλακτικών νομισμάτων στη Βραζιλία είναι εντυπωσιακή. Αυτή τη στιγμή κυκλοφορούν 51 νομίσματα που υποστηρίζονται από αντίστοιχο αριθμό μη θεσμοθετημένων τραπεζών. Το όλο σύστημα λειτουργεί κάτω από την ομπρέλα του Ινστιτούτου Banco Palmas.

Cubo Card (http://cubocard.blogspot. com/)

Το 2004 ο Πάμπλο Καπίλε δημιούργησε την Cubo Card, ένα εναλλακτικό νόμισμα που επιτρέπει την ανταλλαγή αγαθών και μουσικών υπηρεσιών μεταξύ των μελών της καλλιτεχνικής κοινότητας Cubo. Το συγκεκριμένο νόμισμα επέτρεψε στους μουσικούς της περιοχής Cuiaba να δημιουργήσουν αυτοδιαχειριζόμενους καλλιτεχνικούς οργανισμούς και να προαγάγουν ανέξοδα την ντόπια μουσική κουλτούρα ανταλλάσσοντας τη δημιουργία τους με προϊόντα και υπηρεσίες.

Το Δίκτυο Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Μαγνησίας (www.tem-magnisia.gr)

Το Δίκτυο Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Μαγνησίας (www.tem-magnisia.gr), που λειτουργεί ήδη εδώ και έξι μήνες και αριθμεί πάνω από 200 μέλη, είναι μια πρωτοβουλία πολιτών με πρωταρχικό σκοπό την αλληλοϋποστήριξη των μελών του με ευρύτερα οφέλη, όπως οι ίδιοι αναφέρουν, για την τοπική κοινωνία και οικονομία, μέσα από την ανάπτυξη ενός συστήματος αμοιβαίας προσφοράς και ζήτησης που καλύπτει ανάγκες, οι οποίες δεν μπορούν να καλυφθούν με πληρωμές σε ευρώ.

Γιάννης Γρηγορίου, συντονιστής του Δικτύου:

«Δεν είναι στην ουσία κάτι διαφορετικό απ’ ό,τι συνέβαινε πάντα στην ελληνική κοινωνία, κυρίως στην ύπαιθρο, όπου οι κάτοικοι μεταξύ τους έρχονταν σε συμφωνία να βοηθήσουν ο ένας στον άλλο με έναν άτυπο τρόπο, χωρίς τη μεσολάβηση χρήματος. Αυτό, σε επίπεδο χωριού, όπου υπάρχει η προσωπική γνωριμία και επαφή, ήταν και εξακολουθεί να είναι πολύ αποτελεσματικό. Σε μια πιο μεγάλη κλίμακα, σε επίπεδο πόλης, αξιοποιούμε τη νέα τεχνολογία και ένα έξυπνο σύστημα καταγραφής, κρατώντας ωστόσο την κεντρική και κατά βάση απλή ιδέα της ανταλλαγής. Με σκοπό το αμοιβαίο όφελος όσων συναλλάσσονται».

Τοπική Εναλλακτική Μονάδα (ΤΕΜ) και «εντολές πληρωμής»

Ολες οι ανταλλαγές καταγράφονται ηλεκτρονικά και κοστολογούνται με τη λεγόμενη Τοπική Εναλλακτική Μονάδα ή ΤΕΜ. Οταν, για παράδειγμα, ένα μέλος του Δικτύου αναλάβει να καθαρίζει το σπίτι ενός άλλου μέλους ή να φροντίζει τους ηλικιωμένους γονείς του, τότε με την ολοκλήρωση της εργασίας ο λογαριασμός του πιστώνεται με τον αριθμό των μονάδων ΤΕΜ που έχουν συμφωνηθεί. Αντιστοίχως, ο λογαριασμός εκείνου που επωφελήθηκε από την εργασία θα μειωθεί ισόποσα. Για τη διευκόλυνση όσων δεν έχουν άμεση πρόσβαση σε Η/Υ κυκλοφορούν ειδικά κουπόνια (εντολές πληρωμής), στα οποία κάθε φορά αναγράφεται η αξία της ανταλλαγής που έχει συμφωνηθεί.

Πτυχίο ECDL από διανομή φυλλαδίων

Γιώργος Καζαντζίδης, 27 ετών, απόφοιτος ΤΕΙ Πατρών. Τόπος Διαμονής: Πάτρα

Από περιέργεια μπήκα στο site του «Οβολού» και έγινα μέλος. Είχα απασχοληθεί περιστασιακά με διανομή διαφημιστικού εντύπου. Σκέφτηκα να προσφέρω μέσω του site τη συγκεκριμένη υπηρεσία ζητώντας οβολούς σαν αντάλλαγμα. Δεν πίστευα ότι θα γίνει κάτι. Σύντομα, βρήκα μήνυμα στο mail μου που έλεγε πως «ο χρήστης eleftheria tz. αγόρασε την υπηρεσία μου». Σε επικοινωνία που είχα με την κυρία Ελευθερία με ενημέρωσε ότι είναι ιδιοκτήτρια σχολής πληροφορικής και ήθελε να διανείμω φυλλάδια της επιχείρησης. Κι αυτή με τη σειρά της θα μου πρόσφερε με οβολούς υπηρεσίες ECDL. Βρήκα μια δουλειά, πλήρωσα λιγότερα λεφτά και πήρα το πτυχίο που ήθελα.

Ελευθερία Τσιαλτζούδη, 32 ετών, ιδιοκτήτρια σχολής πληροφορικής στην Πάτρα

Ο παππούς μου ήταν χτίστης και πολλές φορές στο χωριό του, αντί χρημάτων, έπαιρνε την αμοιβή του σε είδος. Λάδι κυρίως, κρέας κ.ά. Τον Αύγουστο του 2010 ήθελα να διανείμω φυλλάδια στην Πάτρα για να διαφημίσω την επιχείρησή μου αλλά το κόστος ήταν υψηλό. Μια μέρα μπήκα στον «Οβολό» και είδα ότι κάποιος χρήστης παρείχε την «υπηρεσία» διανομής φυλλαδίων σε λογικούς οβολούς. Σε επικοινωνία που είχαμε με τον Γιώργο τού είπα ότι προσέφερα ως αντάλλαγμα μαθήματα ECDL. Εδειξε ενδιαφέρον και η συμφωνία έκλεισε. Το κέρδος για εμένα ήταν σημαντικό. Γλίτωσα το κόστος διανομής των φυλλαδίων και κέρδισα έναν μαθητή, από τον οποίο το υπόλοιπο ποσό το εισέπραξα σε ευρώ.

Κοινωνικές Ανταλλακτικές Τράπεζες και Εναλλακτικά Νομίσματα στην Πάτρα και τον Βόλο. Εθνικό Δίκτυο Ανταλλαγής Προϊόντων και Υπηρεσιών «Πελίτι» και Χρονοτράπεζα από γυναίκες στη Δάφνη. Διαδικτυακοί τόποι ανταλλαγής αγαθών, χαριστικά παζάρια, κοινωνικά παντοπωλεία, parkaro.gr. Ανέξοδες διακοπές παντού! Η Ελλάδα έχει ήδη εμπειρία και μπορεί να ζήσει χωρίς ευρώ.

Φθηνότερα προϊόντα και υπηρεσίες

Η ιδέα του «Οβολού» είναι απλή: γίνεται ανταλλαγή των προϊόντων και υπηρεσιών χωρίς τη μεσολάβηση του ευρώ. Στην ουσία πρόκειται για ένα σύστημα μέτρησης της ανταλλακτικής αξίας των προϊόντων και των υπηρεσιών. Ενας οβολός αντιστοιχεί σ’ ένα ευρώ. Ομως, με το κοινωνικό νόμισμα τα προϊόντα και οι υπηρεσίες είναι πολύ φθηνότερα σε σχέση με την τιμή που έχουν στην αγορά, αφού δεν υπάρχουν μεσάζοντες, κερδοσκοπία και φορολογικές επιβαρύνσεις. Η συσώρρευση οβολών δεν έχει κανένα απολύτως νόημα. Ούτε μπορείς να ελπίζεις στην απόκτηση μελλοντικής υπεραξίας…

«Οβολός»: η κοινωνική τράπεζα της Πάτρας (www.ovolos.gr)

Κι όμως μέσα στην κρίση έγιναν όλοι τους τραπεζίτες! Εργαζόμενοι, άνεργοι, νοικοκυρές, ιδιοκτήτες εμπορικών καταστημάτων, εστιατορίων, μπαρ, φροντιστηρίων. Ανθρωποι που τα φέρνουν, πλέον, πολύ δύσκολα βόλτα, αφού, ως γνωστόν, «δεν υπάρχει σάλιο». Ομως σιγά σιγά στο εναλλακτικό δίκτυο των ανταλλακτικών συναλλαγών με βάση το ιδεατό νόμισμα της Πάτρας, τον οβολό, εντάσσονται και μεγαλύτερες επιχειρήσεις όπως τα σουπερμάρκετ ακόμη και τα τοπικά ΜΜΕ.

Από το facebook…

Εμπνευστής της ιδέας και πρόεδρος του «Οβολού» είναι ο επιχειρηματίας Νίκος Μπογονικολός. Την Πρωτοχρονιά του 2009 ίδρυσε ένα group στο facebook που μέσα σε δύο μήνες αριθμούσε ήδη 4.000 μέλη. Στις 25/5/2009 με απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών η πρώτη θεσμοθετημένη κοινωνική τράπεζα με έδρα την Πάτρα ήταν γεγονός. Μέσα από τη διαδικτυακή πλατφόρμα ανταλλαγών του «Οβολού» συναλλάσονται 1.300 εγγεγραμμένα μέλη, στην πλειονότητά τους νέοι και νέες.

Οι γκουρού

Ελοΐζα Πριμαβέρα (www. redlases. org.ar). Η «γιαγιά του κινήματος». Διδάσκει στο School of Economics του Πανεπιστημίου του Μπουένος Αϊρες. Εχει ιδρύσει το Δίκτυο Αλληλέγγυας Κοινωνικής Οικονομίας της Λατινικής Αμερικής.

Μάργκριτ Κένεντι (http://www. margrit kennedy.de/).

Σύμβουλος σε θέματα εναλλακτικών νομισμάτων. Εχει πρωταγωνιστήσει στη δημιουργία εναλλακτικών συστημάτων ανταλλαγής σε Ινδία, Αργεντινή, Γερμανία και Νέα Ζηλανδία. Ανάμεσα στα βιβλία που έχει γράψει και το «Επιτόκιο, πληθωρισμός και δωρεάν χρήμα».

Μπερνάρντ Λιετέρ http://www.lietaer. com/about/bio/). Ειδικός στο σχεδιασμό και την εφαρμογή νομισματικών συστημάτων. Από τους δημιουργούς τού GaiaCorp, ενός εναλλακτικού νομισματικού ταμείου τα έσοδα του οποίου χρηματοδοτούν επενδύσεις σε περιβαλλοντικά πρότζεκτ. Συμμετείχε στο σχεδιασμό του ευρωπαϊκού ενίαιου νομισματικού συστήματος – του ευρώ. Τα τελευταία χρόνια προσπαθεί να αποδείξει ότι η νομισματική ποικιλότητα είναι απαραίτητη για τη βιωσιμότητα και προσαρμοστικότητα της οικονομίας. Εχει γράψει εκτός των άλλων και το βιβλίο «Το μέλλον του χρήματος» που μεταφράστηκε σε 18 γλώσσες.

«Μπορώ να ζω χωρίς χρήματα» είναι το σλόγκαν της πρώην καθηγήτριας Χαϊντεμαρίε Σβέρμερ. Από τις πρώτες που εφάρμοσαν και διέδωσαν τη σύγχρονη ανταλλακτική οικονομία. Ζει χωρίς χρήματα στη Γερμανία εδώ και 16 χρόνια! Εφτιαξε το Tauschring (http://www.tauschring.de), όπου οι άνθρωποι μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με αντάλλαγμα υλικά αγαθά. Το αποκάλεσε «Gib und Nimm», δηλαδή «Πάρε – Δώσε» (http://projekte. free.de/gibundnimm) και είχε τόσο μεγάλη απήχηση που της έκαναν αφιέρωμα οι «Times».