Ελληνικό χρέος: Μια εξίσωση δευτέρου βαθμού!(3)

Για να συνδεθούμε με τα προηγούμενα (βλέπε εδώ κι εδώ) ας θυμηθούμε τις σταθερές της εξίσωσης του ελληνικού χρέους στις οποίες καταλήξαμε έως τώρα. Η πρώτη είναι πως όλοι οι δρόμοι οδηγούν στην αδυναμία αποπληρωμής του χρέους. Η δεύτερη ότι η τροϊκανή χρηματοδότηση σε καμία περίπτωση δε συνδέεται με την καταβολή μισθών και συντάξεων. Για να συνδεθούμε με τα προηγούμενα (βλέπε εδώ κι εδώ) ας θυμηθούμε τις σταθερές της εξίσωσης του ελληνικού χρέους στις οποίες καταλήξαμε έως τώρα. Η πρώτη είναι πως όλοι οι δρόμοι οδηγούν στην αδυναμία αποπληρωμής του χρέους. Η δεύτερη ότι η τροϊκανή χρηματοδότηση σε καμία περίπτωση δε συνδέεται με την καταβολή μισθών και συντάξεων.

Έχοντας δύο και στο χέρι ας δούμε σε τι διαφέρει η μονομερής στάση πληρωμών από την ισοδύναμη συμφωνημένη με τους πιστωτές αναδιάρθρωση του χρέους με haircut.

Με τους όρους που έχουν τεθεί από την τρόικα η παροχή της νέας δανειοδοτικής βοήθειας προς την Ελλάδα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ψήφιση κι εφαρμογή του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος και την υπογραφή νέας δανειακής σύμβασης. Αυτή η δέσμη μέτρων μετατρέπει το ομολογιακό χρέος της χώρας σε χρέος που ρυθμίζεται από διμερείς συμφωνίες. Βασική διαφορά ανάμεσα στα δύο χρέη είναι οι συνέπειες που υφίσταται μία χώρα όταν βρεθεί σε κατάσταση αδυναμίας αποπληρωμής του χρέους.

Έτσι λοιπόν ενώ σε περίπτωση αδυναμίας αποπληρωμής του ομολογιακού χρέους (περίπτωση άμεσης κήρυξης στάσης πληρωμών από την Ελλάδα) η μόνη ουσιαστική συνέπεια για ένα κράτος είναι η απομόνωση του από τις αγορές, στο ενδεχόμενο αδυναμίας αποπληρωμής χρέους που ρυθμίζεται από διμερείς συμφωνίες και συμβάσεις, πέρα από τον αποκλεισμό από τις αγορές, το δανειζόμενο κράτος οφείλει να «πληρώσει» τις ρήτρες που έχουν περιληφθεί στις δανειακές συμβάσεις.

Με βάση τα στοιχεία που προκύπτουν γύρω από τις σχετικές ρήτρες που προτίθεται να περιλάβουν οι πιστωτές της Ελλάδας (ΕΕ-ΔΝΤ-ΕΚΤ) στη νέα δανειακή σύμβαση, η ελληνική δημόσια περιουσία υποθηκεύεται κι εφόσον και το νέο Μνημόνιο αποτύχει κατά τον ίδιο τρόπο που απέτυχε και το πρώτο, τότε η Ελλάδα θα αναγκαστεί να την παραδώσει, με αξεδιάλυτους μέχρι στιγμής όρους, στους δανειστές της.

Ακόμα και αν αψηφήσουμε το τι σημαίνει ένα τέτοιο ενδεχόμενο πολιτικά, η οικονομική διάσταση του θέματος αρκεί για να καταδείξει τον όλεθρο που συνεπάγεται μια τέτοια περίπτωση, καθώς θα προκύψει ένα ελληνικό κράτος αποκλεισμένο από τις αγορές και χωρίς καμία δυνατότητα χάραξης οικονομικής πολιτικής, αφού δεν θα έχει πλέον στα χέρια του τα εργαλεία που θα του το επιτρέψουν.

Ωστόσο, το σημείο που έχει φτάσει η κρίση της ελληνικής οικονομίας ως απόρροια της διαχείρισης της κρίσης δημοσίου χρέους η παραπάνω δεν είναι η μόνη διαφορά ανάμεσα στους δύο δρόμους που υπάρχουν για την Ελλάδα, δηλαδή τη συναινετική ή τη μονομερή χρεοκοπία.

Η δεύτερη αυτή διαφορά αφορά τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Τόσο η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας όσο και τα ενδογενή προβλήματα ρευστότητας του ελληνικού τραπεζικού κλάδου έχουν εξαρτήσει την πορεία των ελληνικών τραπεζών από τη χρηματοδότηση της ΕΚΤ. Σε περίπτωση λοιπόν συναινετικής χρεοκοπίας (αναδιάρθρωσης του χρέους με συμφωνημένο haircut) θεωρείται σχεδόν δεδομένο πως η ΕΚΤ θα συνεχίζει να τροφοδοτεί με ρευστό τα ελληνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

Αντίθετα, σε περίπτωση μονομερούς στάσης πληρωμών είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο πως η ΕΚΤ θα διακόψει άμεσα τη χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών. Ακόμα όμως και σε αυτό το ενδεχόμενο υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις οι οποίες είναι αφενός η υιοθέτηση μιας πολιτικής διάσωσης των τραπεζών κατά τον τρόπο που χειρίστηκαν οι ΗΠΑ την κρίση των subprimes και αφετέρου η εθνικοποίηση των τραπεζών από το κράτος, γεγονός που, παρά τα προβλήματα, θα δώσει την ευχέρεια στο τελευταίο να αναδιατάξει κατά το δοκούν τους διαθέσιμους πόρους, προκειμένου να ανασυγκροτήσει την ελληνική οικονομία και να χρηματοδοτήσει τα όποια αναπτυξιακά σχέδια καταστρωθούν.

Υγ: Στο σημείο αυτό είναι αναγκαίο να βάλουμε στο παιχνίδι μία μεταβλητή η οποία μπορεί, για να το θέσουμε με μαθηματικούς όρους, να πάρει τη μία ή την άλλη από τις δύο ακόλουθες «τιμές». Η μεταβλητή αυτή δεν είναι άλλη από το νόμισμα. Αφού υπενθυμίσουμε εξ αρχής πως, με τα υπάρχοντα δεδομένα και το υφιστάμενο θεσμικό ευρωπαϊκό πλαίσιο, η παραμονή ή όχι της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ έγκειται αποκλειστικά στη διακριτική της ευχέρεια, μιας και δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη αποπομπής μέλους από την ευρωζώνη, θα επιχειρήσουμε στο τελευταίο μέρος αυτής της σειράς άρθρων που θα δημοσιευτεί την Τετάρτη 29/6 να μελετήσουμε τι σημαίνει για μια σειρά από κρίσιμους τομείς η παραμονή ή απεμπλοκή της Ελλάδας από το ευρώ.