Ελληνικό χρέος: Μια εξίσωση δευτέρου βαθμού!(4)

Το ζήτημα του νομίσματος αν και έχει μπει στη συζήτηση ως απόρροια της κρίσης χρέους σε καμία περίπτωση δε συνδέεται άρρηκτα με κάποια από τις προηγούμενες εναλλακτικές που είδαμε για την αντιμετώπιση του δημόσιου χρέους. Το ζήτημα του νομίσματος αν και έχει μπει στη συζήτηση ως απόρροια της κρίσης χρέους σε καμία περίπτωση δε συνδέεται άρρηκτα με κάποια από τις προηγούμενες εναλλακτικές που είδαμε για την αντιμετώπιση του δημόσιου χρέους.

Η συζήτηση γύρω από την παραμονή ή όχι στο ευρώ σχετίζεται με τις δυνατότητες και τα προβλήματα που δημιουργούν τόσο η επιλογή παραμονής όσο και η επιλογή αποδέσμευσης από το ευρώ αναφορικά με τις αναπτυξιακές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, οι οποίες έχον πληγεί βάναυσα από τα μνημονιακά μέτρα που έχουν εφαρμοστεί ως φάρμακο για την αρρώστια του ελληνικού χρέους.

Αμφότερες οι επιλογές κρύβουν ευκαιρίες για κάποιους ή συνεπάγονται κινδύνους για άλλους, επομένως το να μένει κάποιος προσκολλημένος δογματικά στη μία ή την άλλη λύση, βαφτίζοντας τη μονόδρομο για το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας είναι de facto αβάσιμο.

Για το λόγο αυτό, αφού παρουσιάσουμε τι συνεπάγεται για μια σειρά κρίσιμων οικονομικών μεγεθών η έξοδος ή μη από την ευρωζώνη, καλό είναι κάθε αναγνώστης να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Άλλωστε, αυτή η σειρά άρθρων σε καμία περίπτωση δεν αποσκοπεί στην προπαγάνδιση κάποιας γνώμης αλλά στην ενημέρωση γύρω από τις αλήθειες και τους μύθους που ακούμε συχνά πυκνά στη δημόσια συζήτηση γύρω από το μείζον θέμα του ελληνικού χρέους και της επανεκκίνησης της ελληνικής οικονομίας.

ΕΛΛΕΙΜΜΑ

Η παραμονή της χώρας μας στο ευρώ δε συνεπάγεται την παραμικρή αλλαγή σε ότι αφορά τα εθνικά ελλείμματα, αντίθετα ενδεχόμενη υιοθέτηση εθνικού νομίσματος, το οποίο θα είναι υποτιμημένο σε σχέση με το ευρώ, δεδομένου του σημαντικού ελλείμματος στο εμπορικό μας ισοζύγιο αυξάνει το έλλειμμα του προϋπολογισμού, δεδομένου ότι αυξάνεται η αξία των χρημάτων που θα πρέπει να καταβάλλουμε για την αγορά εισαγόμενων προϊόντων.

ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Το δημοσιονομικό πλαίσιο της ευρωζώνης θέτει σαφείς περιορισμού στα κράτη-μέλη αναφορικά με το ύψος των ελλειμμάτων. Η Ελλάδα, ξεπερνώντας ήδη κατά πολύ το συγκεκριμένο όριο, υποχρεώνεται να ακολουθήσει μια αυστηρά περιοριστική πολιτική η οποία με μαθηματική ακρίβεια δημιουργεί και επιτείνει υφεσιακές τάσεις. Η υιοθέτηση εναλλακτικής πολιτικής είναι αδύνατη στα πλαίσια του κοινού νομίσματος, αφού ενδεχόμενη ενίσχυση των δημοσίων δαπανών για τη δημιουργία ανάπτυξης από μια χώρα που βρίσκεται ήδη σε καθεστώς «υπερβολικών ελλειμμάτων» αντίκειται τις συνθήκες της ευρωζώνης.

Από την άλλη μεριά, ενδεχόμενη υιοθέτηση εθνικού νομίσματος απαλλάσσει το ελληνικό κράτος από τους παραπάνω περιορισμούς, με αποτέλεσμα να μπορεί να χρησιμοποιήσει τους παραγόμενους στο εσωτερικό πόρους, αλλά και τη δανειοδότηση, την οποία σίγουρα θα βρει μέσα από διακρατικές συμφωνίες, για αναπτυξιακούς σκοπούς. Αν και αρκετοί θα αμφισβητήσουν την ύπαρξη δυνατότητας δανειοδότησης ενός κράτους που έχει βγει από την ευρωζώνη, όντας ήδη και εκτός αγορών, αρκεί μια ματιά στο παράδειγμα της Βενεζουέλας. Η τελευταία, αν και μία από τις 3 πλέον επίφοβες χώρα για χρεοκοπία, έχει συνάψει μια σειρά από διμερείς συμφωνίες χρηματοδότησης, ιδίως με την Κίνα, κατορθώνοντας με αυτόν τον τρόπο να παρακάμπτει τα αναπτυξιακά εμπόδια που της βάζουν οι αγορές.

Επανερχόμενοι στην περίπτωση της Ελλάδας και σε ότι αφορά τις αναπτυξιακές δυνατότητες εκτός ευρώ, μπορεί να πει κανείς πως αυτές βελτιώνονται ραγδαία, αν αναλογιστεί πως το όποιο υποτιμημένο σε σχέση με το ευρώ εθνικό νόμισμα φθηναίνει σημαντικά τα ελληνικά προϊόντα, καθιστώντας τα πολύ πιο ανταγωνιστικά. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται τεράστια ώθηση και στην εξαγωγική δραστηριότητα, ενώ προκύπτουν σημαντικές ωφέλειες και για μια σειρά από κρίσιμους τομείς για την ελληνική οικονομία, όπως ο τουρισμός, ο οποίος και λόγω του ευρώ, τα τελευταία χρόνια εμφανίζει έλλειμμα ανταγωνιστικότητας σε σχέση με τις τουριστικές επιχειρήσεις γειτονικών χωρών.

Ειδικά στις εξαγωγές και τον τουρισμό τα αποτελέσματα που προκύπτουν με τη χρήση μιας αυτόνομης νομισματικής πολιτικής αφενός είναι μεγαλύτερα από αυτά που επιτυγχάνονται μέσω της διαδικασίας υποτίμησης των μισθών, παραμένοντας στο ευρώ, αφετέρου επιτυγχάνονται χωρίς να εξαθλιώνουν τη θέση των εργαζομένων .

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Παραμένοντας στο ευρώ η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων, λόγω της στρεβλής παραγωγικής βάσης της ελληνικής οικονομίας, είναι δυστυχώς συνυφασμένη με τις μισθολογικές δαπάνες. Το κέρδος σε ανταγωνιστικότητα, όμως, που συνεπάγεται η μείωση των μισθών σημαίνει ζημιές σε κατανάλωση, μειώνοντας έτσι τις πωλήσεις των εταιρειών σε ένα ισοζύγιο που μόνο οριακά γέρνει προς τη μία ή την άλλη πλευρά.

Αντίθετα, με εθνικό νόμισμα, όπως είπαμε και παραπάνω τα πλεονεκτήματα για την ανταγωνιστικότητα είναι πολλαπλάσια, χωρίς μάλιστα να μετατίθενται όλα τα βάρη στους εργαζομένους και αυξάνοντας τη δυνατότητα τους να καταναλώνουν εγχώρια προϊόντα. Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας σε συνδυασμό με τις ωφέλειες που προκύπτουν για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις είναι τέτοιες που αυξάνουν τις απαιτούμενες ποσότητες παραγωγής, ανακόπτοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τους φρενήρεις ρυθμούς με τους οποίους καλπάζει η ανεργία και δημιουργώντας προϋποθέσεις για μια διαδικασία ενίσχυσης της απασχόλησης, η οποία θα εκτονώσει και την έκρυθμη κοινωνική κατάσταση που επικρατεί.

ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ

Η παραμονή στη ζώνη του ευρώ, όπως ελέχθη και νωρίτερα, συνεπάγεται μείωση των μισθών, άρα και μείωση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών, αφού σε κανένα ιστορικό παράδειγμα εσωτερικής υποτίμησης, οι μειώσεις τιμών δεν ήταν αντίστοιχες ή μεγαλύτερες των μειώσεων στους μισθούς.

Αυτό σημαίνει πως η δυνατότητα των ελλήνων καταναλωτών να αγοράζουν οποιοδήποτε προϊόν θα φθίνει σταδιακά, μέχρι να πιάσει έπειτα από αρκετά χρόνια τον πάτο του βαρελιού και μετά να επέλθει η διαδικασία ανάκαμψης.

Στο έτερο ενδεχόμενο του εθνικού νομίσματος, που μεταφράζεται και σε ταχύτερη μετάβαση στη φάση της ανάπτυξης, οι μισθοί σταματάνε να κατρακυλάνε με αποτέλεσμα να μην επιδεινώνεται η αγοραστική δύναμη των εργαζομένων σε ότι αφορά τα εγχώρια προϊόντα. Ωστόσο σε ότι αφορά τα εισαγόμενα, είναι δεδομένο πως θα είναι πολύ ακριβότερα, και κάποια από αυτά απλησίαστα για ένα μέρος της ελληνικής κοινωνίας.

ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Όπως είπαμε και στο «Ελληνικό χρέος: Μια εξίσωση δευτέρου βαθμού!(3)» για το τι θα σήμαινε για τις ελληνικές τράπεζες ενδεχόμενη μονομερής στάση πληρωμών της Ελλάδας σε αντίθεση με την συμφωνημένη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, κάτι αντίστοιχο ισχύει και στο δίπολο εντός ή εκτός του ευρώ.

Έτσι η έξοδος από την ευρωζώνη συνεπάγεται την διακοπή ενίσχυσης τους από την ΕΚΤ, ενώ η παραμονή σε αυτήν την ενίσχυση της. Εκτός αυτών βέβαια, η παραμονή συνεπάγεται και τη συνέχιση της πολιτικής του τραπεζικού κλάδου να η ρίχνει χρήμα στην αγορά, ενώ η αποδέσμευση και οι συνακόλουθες ανάγκες κεφαλαιοποίησης των τραπεζών σηματοδοτούν την ευχέρεια του κράτους να επιβάλλει τους όρους που εκείνο επιθυμεί στις τελευταίες, ώστε από πηγή κερδοφορίας για τους μετόχους τους να μετατραπούν σε μοχλό ανάπτυξης κι ευημερίας για το σύνολο της κοινωνίας.

Τέλος μιας και αναφερόμαστε στις τράπεζες και για να καθησυχάσουμε τους «φόβους» του αντιπροέδρου της κυβέρνησης, κ. Πάγκαλου, για τα τανκς να επισημάνουμε πως οποιοσδήποτε δρόμος ακολουθηθεί τόσο ως προς το νόμισμα όσο και ως προς την αντιμετώπιση του χρέους μπορεί να σημάνει μόνο μείωση της πραγματικής των καταθέσεων, καθώς αυτές δε χάνονται σε καμία περίπτωση, όπως άλλωστε δεν διαγράφονται και τα ιδιωτικά χρέη.

Τόσο τα τελευταία όσο και οι καταθέσεις μπορούν μόνο να παγώσουν για ορισμένο διάστημα.