Κύριε Μακρόν: «Μην το κάνεις, όπως ο Ρέντσι!»

Για την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή, η εβδομάδα ξεκίνησε με την επανεκλογή του Ματέο Ρέντσι στην ηγεσία του κυβερνώντος Δημοκρατικού Κόμματος, που του δίνει ελπίδες για επιστροφή στην πρωθυπουργία της Ιταλίας και θα τελειώσει με την εκλογή του νέου προέδρου της Γαλλίας. Αν αυτός είναι, τελικά, ο Εμανουέλ Μακρόν, θα είναι πολύ χρήσιμο για τον ίδιο και την πολιτική καριέρα του να έχει στο πίσω μέρος του μυαλού του το παράδειγμα προς αποφυγή του Ιταλού συναδέλφου και ομοϊδεάτη του.

Οι ομοιότητες των δύο πολιτικών είναι πολλαπλές, τόσο σε επίπεδο προφίλ και στυλ, όσο και σε επίπεδο ιδεολογίας και ατζέντας. Είναι νέοι, έξυπνοι, λαμπεροί, επικοινωνιακοί (στο τελευταίο ο Ρέντσι είναι κάποιες βαθμίδες καλύτερος) και αναρριχήθηκαν στην πρώτη γραμμή της πολιτικής σκηνής κομίζοντας την ανανέωση και τη ρήξη με το παλαιό σύστημα, ο μεν Ρέντσι του ίδιου του κόμματος του, ο δε, Μακρόν με τα συστημικά κόμματα εξουσίας. Σε ιδεολογικό επίπεδο, αντιστοίχως, είναι αμφότεροι κεντροαριστεροί (ο Μακρόν, μέχρι πέρυσι, ανήκε στο γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα) με σαφείς νεοφιλελεύθερες απόψεις σε ζητήματα οικονομίας, αγοράς, απασχόλησης και μεταρρυθμίσεων, με αποτέλεσμα να είναι άκρως αρεστοί στο Βερολίνο και στο θεσμικό σύστημα των Βρυξελλών.

Τρία χρόνια πριν, τα διεθνή media είχαν υποδεχτεί με διθυραμβικά σχόλια το νέο αστέρι της ιταλικής πολιτικής σκηνής, κάνοντας λόγο για τον… Ευρωπαίο Ομπάμα. Την ίδια καλή άποψη είχαν και οι περισσότεροι Ιταλοί, ανεξαρτήτως κομματικής ταυτότητας, όπως φανέρωναν οι δημοσκοπήσεις και η υψηλή απήχηση του. Η απήχηση αυτή επέτρεψε στον Ρέντσι να ξεκινήσει δυναμικά την εφαρμογή του προγράμματος του που έβριθε αντιλαϊκών μεταρρυθμίσεων, με μικρές αντιδράσεις από την κοινωνία. Όμως, ο χρόνος και ο χώρος που του έδωσε η ιταλική κοινωνία, ελπίζοντας ότι η πολιτική του, οι μεταρρυθμίσεις και τα νέα μέτρα, θα έφερναν την πολυπόθητη ανάπτυξη και σταθεροποίηση, τελικά δεν απέδωσαν καρπούς. Έτσι, όταν στον κόσμο δόθηκε η κατάλληλη ευκαιρία, με το περσινό δημοψήφισμα για τη συνταγματική μεταρρύθμιση που είχε πάρει τη μορφή ψήφου εμπιστοσύνης προς το πρόσωπο του, τον καταψήφισε μαζικά και τον υποχρέωσε τελικά να παραιτηθεί από την πρωθυπουργία.

Βέβαια, ελλείψει εύλογου διαδόχου και μην έχοντας απωλέσει όλα τα δυνατά του στοιχεία, ο Ρέντσι κατάφερε να βρει τρόπο να επανέλθει στο πολιτικό προσκήνιο, να πυροδοτήσει την εσωκομματική διαδικασία για την εκλογή νέου αρχηγού στο κόμμα και τελικά να κερδίσει και πάλι την ηγεσία. Με τον τρόπο αυτό, στις επόμενες γενικές εκλογές που θα πρέπει να διεξαχθούν, μέχρι την άνοιξη του 2018, θα μπορέσει να διεκδικήσει την επιστροφή του στην πρωθυπουργία. Όμως, ότι και να κάνει, το άστρο του δεν πρόκειται να επανέλθει στα επίπεδα λάμψης και ακτινοβολίας που είχε, ενώ έχει απολέσει πλήρως κάθε ψήγμα… αντισυστημικότητας που θα τον βοηθούσε να κερδίσει ψηφοφόρους από όλο το φάσμα της κοινωνίας.

Ήδη για να διεκδικήσει μια δεύτερη ευκαιρία από τους οπαδούς του Δημοκρατικού Κόμματος, αναγκάστηκε να δηλώσει ότι έμαθε από το πάθημα του και ότι θα προχωρήσει σε διορθωτικές κινήσεις σε πρόσωπα και ιδεολογική γραμμή, υπονοώντας επιστροφή του κόμματος στην παραδοσιακή κεντροαριστερή του θέση. Όμως, οι πάντες περιμένουν να διαπιστώσουν αν, πράγματι, θα το πράξει και σε τι βαθμό.

Η ανώμαλη προσγείωση του Ματέο Ρέντσι, ο τρόπος με τον οποίο δεν μπόρεσε να πετύχει τα προσδοκώμενα, κυρίως στην οικονομία, η απροθυμία των θεωρητικά καλών φίλων του στην Ευρώπη, όπως η κυρία Μέρκελ, να τον στηρίξουν βάζοντας νερό στο κρασί τους, η ταχύτητα με την οποία η κοινή γνώμη απογοητεύτηκε και του γύρισε την πλάτη, συνιστούν στοιχεία που ο Εμανουέλ Μακρόν θα πρέπει να έχει υπόψη, από τη Δευτέρα, εφόσον κερδίσει τις γαλλικές εκλογές. Εξάλλου, σε αντίθεση με τον Ματέο Ρέντσι ξεκινά με κάποια επιπλέον συγκριτικά μειονεκτήματα που μπορεί να τον δυσκολέψουν ακόμη περισσότερο.

Ένα πρώτο συγκριτικό μειονέκτημα είναι ότι ήδη θεωρείται αλαζονικός και ελιτίστικος, από ένα σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας, τους πολίτες της κατώτερης οικονομικά τάξης, τους εργάτες και τους αγρότες, οι οποίοι μάλλον θα είναι απρόθυμοι να του δώσουν κάποια περίοδο χάριτος, όπως αυτή που απόλαυσε τον πρώτο ένα-ενάμισι χρόνο στην πρωθυπουργία ο Ρέντσι.

Ένα ακόμη πρόβλημα είναι ότι δεν διαθέτει ένα κομματικό μηχανισμό να τον στηρίζει, και δη, ένα κόμμα με πλειοψηφία στη βουλή, όπως είχε ο Ρέντσι μέσω του κυβερνώντος Δημοκρατικού Κόμματος. Βέβαια, η αριστερή πτέρυγα δεν ήταν φιλική μαζί του, αλλά σε γενικές γραμμές το κόμμα δεν του προκάλεσε σοβαρά προβλήματα κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του. Στον αντίποδα, ο Εμανουέλ Μακρόν θα πρέπει να περιμένει τις βουλευτικές εκλογές του ερχόμενου μήνα για να δει αν το Κίνημα του, το «En Marche!», μπορεί να μπει στη βουλή και με πόσες έδρες. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, θα έχει μόνιμα τα δύο παλιά κόμματα εξουσίας της χώρας, τους Σοσιαλιστές και τους συντηρητικούς Ρεπουμπλικάνους απέναντι του και αυτοί είναι σίγουρο δεν θα ξεχάσουν εύκολα το… χουνέρι που τους έκανε, να χάσουν το Ελιζέ.