Οι κίνδυνοι και οι ευκαιρίες της επόμενης ημέρας για το Brexit

Χρειάστηκαν μόλις λίγα λεπτά για να τιναχθούν στον αέρα δύο χρόνια σκληρών διαπραγματεύσεων μεταξύ Βρυξελλών και Λονδίνου. Και το χειρότερο είναι πως, όχι μόνο επιστρέφουμε στο σημείο μηδέν, αλλά και με τις συνθήκες να είναι πολύ χειρότερες, κυρίως για τη Βρετανίδα πρωθυπουργό.

Η αλήθεια, βεβαίως, είναι ότι η αρνητική ετυμηγορία της Βουλής επί της συγκεκριμένης συμφωνίας για το Brexit δεν έπεσε σαν… κεραυνός εν αιθρία. Ουσιαστικά, ούτε οι Ευρωπαίοι ούτε η ίδια η Ντάουνινγκ Στριτ περίμεναν ότι η συμφωνία θα επικυρωθεί, έτσι όπως είχαν εξελιχτεί τα πράγματα. Θυμίζουμε, άλλωστε, ότι τον περασμένο μήνα, η πρωθυπουργός αναγκάστηκε να αναβάλει την ψηφοφορία, κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή, βλέποντας ότι τα… κουκιά στα έδρανα δεν της έβγαιναν.

Αυτό που κανείς δεν είχε υπολογίσει ήταν το μέγεθος της διαφοράς. Το πρωθυπουργικό περιβάλλον θεωρούσε ότι η ψαλίδα δεν θα ξεπερνούσε τις εκατό ψήφους. Οι αντίπαλοι της σκληροπυρηνικοί και οι εχθροί της συμφωνίας ευρύτερα επέμεναν ότι η διαφορά θα κυμανθεί στις 200 ψήφους. Τελικά, η διαφορά ήταν ακόμη μεγαλύτερη, χαώδης θα μπορούσαμε να την αποκαλέσουμε, 230 ψήφοι, με τους αναλυτές να «ξεσκονίζουν» τα τεφτέρια της κοινοβουλευτικής ιστορίας για να βρουν ανάλογο προηγούμενο. Κάτι που βρήκαν παρά μόνο φτάνοντας στις αρχές του προηγούμενου αιώνα και συγκεκριμένα το 1924.

Πρόταση δυσπιστίας

Με δεδομένη την τεράστια αυτή διαφορά και την ιστορική ανταρσία κατά της κυβέρνησης ακόμη και από το ίδιο το κυβερνών κόμμα (μόλις 118 από τους 317 βουλευτές των Τόρις ψήφισαν «Ναι»), ο αρχηγός των Εργατικών, Τζέρεμι Κόρμπιν, έσπευσε να υποβάλει πρόταση δυσπιστίας, η οποία θα συζητηθεί σήμερα, παρατείνοντας το χαώδες κλίμα στη βρετανική πολιτική σκηνή.

Το γεγονός ότι η Τερέζα Μέι πιθανότατα θα επιβιώσει της συγκεκριμένης διαδικασίας, δεν αποτελεί σημείο εφησυχασμού. Η πρόταση θα απορριφθεί, διότι οι Τόρις δεν θέλουν πρόωρες εκλογές στο σημείο αυτό, διότι οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι πιθανότατα θα τις χάσουν. Αντιστοίχως, οι βορειο-ιριλανδοί εταίροι της κυρίας Μέι, το DUP, θα την στηρίξει επίσης, αφού η ειδεχθής συμφωνία έχει φύγει από το τραπέζι. Και βέβαια όλοι τους αντιλαμβάνονται ότι μια πρόωρη αλλαγή του πολιτικού σκηνικού θα αλλάξει άρδην το σκηνικό και γύρω από το Brexit, δεδομένου πως ο πυρήνας των Εργατικών συντάσσεται με τους Remainers.

Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, η χθεσινή ζημιά δεν θα μπορέσει να αντισταθμιστεί. Η Τερέζα Μέι είναι πιο αδύναμη από ποτέ και το ξέρει. Η πρόταση δυσπιστίας δεν θα απορριφθεί επειδή το κόμμα της, την εμπιστεύεται, αλλά επειδή η πτώση της θα δημιουργήσει ευρύτερες επιπλοκές. Και μέσα στο εξαιρετικά αυτό βαρύ κλίμα θα έχει ένα ακόμη πιο δύσκολο έργο μπροστά της: την υποβολή ενός νέου οδικού χάρτη, μόλις μέχρι την ερχόμενη Δευτέρα, με δεδομένο το ψήφισμα που πέρασε την περασμένη εβδομάδα από τη Βουλή, βάζοντας της… το μαχαίρι στο λαιμό.

Τα επόμενα βήματα

Κοινώς η πρωθυπουργός έχει περιθώριο ελάχιστες ημέρες για να δηλώσει στη Βουλή πως θα προχωρήσει στο εξής και τι σχέδιο θα ακολουθήσει. Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη ζήτησε επαφές με ανώτατα στελέχη της Βουλής προκειμένου να συζητήσουν επί ενός νέου κειμένου συμφωνίας.

Από εκεί και πέρα, βεβαίως, θα πρέπει να λάβει υπόψη της και τι θα πει η… απέναντι πλευρά, ήτοι οι Ευρωπαίοι, που θυμίζουμε ότι είχαν αρνηθεί τροποποιήσεις της τρέχουσας συμφωνίας. Ο Ντόναλντ Τουσκ, ο πρόεδρος του ευρωπαϊκού συμβουλίου, έχει αρνηθεί να συζητήσει τη διεξαγωγή νέας Συνόδου Κορυφής, αν η βρετανική πλευρά δεν έχει καταλήξει σε ένα φάσμα προτάσεων που ρεαλιστικά θα μπορούσε να περάσει από τη βρετανική βουλή. Κάτι που από μόνο του είναι δύσκολο με τους Τόρις διχασμένους και την αξιωματική αντιπολίτευση των Εργατικών να επιζητά ένα πιο μετροπαθές (softer) Brexit. Επιπρόσθετα, το τι ρεαλιστικά θα μπορούσε να περάσει από τη βρετανική βουλή, δεν είναι βέβαιο ότι θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό από την υπόλοιπη ευρω-οικογένεια.

Νέο δημοψήφισμα;

Υπό την έννοια αυτή δικαιολογούνται τα αρνητικά σενάρια που υποστηρίζουν ότι θεωρητικά βρισκόμαστε πιο κοντά από ποτέ σε ένα άτακτο διαζύγιο στις 29 Μαρτίου, χωρίς καθόλου συμφωνία. Όμως, τα συμφέροντα που διακυβεύονται είναι τόσο υψηλά, με τη βρετανική οικονομία και τις ευρωπαϊκές αγορές σε κίνδυνο, που μάλλον είναι πιθανότερο να πάμε τελικά σε μια παράταση.

Ήταν ένα σενάριο που η βρετανική κυβέρνηση δεν ήθελε μέχρι τώρα να συζητήσει, διότι ήξερε πως όσο η διαδικασία… βαλτώνει, ο φόβος και η αβεβαιότητα στη βρετανική κοινωνία θα φουντώνει όλο και περισσότερο τη συζήτηση για ένα νέο δημοψήφισμα. Οπότε από το no deal, να καταλήξουμε σε κανά δυο χρόνια (και προφανώς και με μια νέα βρετανική κυβέρνηση) στο… no Brexit!