Αλλεργική ρινίτιδα και αντιμετώπιση

Ο όρος ρινίτιδα αναφέρεται στη φλεγμονή των βλεννογόνων υμένων της μύτης με αποτέλεσμα να εμφανίζονται συμπτώματα όπως καταρροή, το φτάρνισμα και το μπούκωμα της μύτης.

Γράφει ο: Ζήσης Ψάλλας

Διάφοροι παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν ρινίτιδα. Εκτός από την περίπτωση της ίωσης, αιτία μπορεί να είναι ο ξηρός αέρας, ορισμένα αρώματα, οι αλλαγές στη θερμοκρασία, το κλιματιστικό μηχάνημα ή η σκόνη της σαχάρας. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, η ρινίτιδα προκαλείται από υπερευαισθησία των αισθητήριων νεύρων της μύτης και καλείται αγγειοκινητική.

Άλλες φορές, η ρινίτιδα προκαλείται από αλλεργία, και την άνοιξη η συνήθης αιτία είναι η γύρη των φυτών. Η αλλεργική ρινίτιδα εμφανίζεται όταν η φλεγμονή επηρεάζει τις μεμβράνες που επενδύουν εσωτερικά τις κοιλότητες της μύτης.

Ο όρος αλλεργία σημαίνει “άλλο έργο” και υπονοεί μια αντίδραση του σώματος σε ουσίες που κανονικά δεν έπρεπε να υπάρχει. Δηλαδή η αλλεργία αποτελεί μια παρέκκλιση από τη φυσιολογική κατάσταση.

Ως αποτέλεσμα αυτής της αντίδρασης, τα μάτια κοκκινίζουν, η μύτη τρέχει ή μπουκώνει, ο λαιμός είναι ερεθισμένος, εμφανίζεται συριγμός ενώ υπάρχει μερικές φορές βίαιο και επαναλαμβανόμενο φτάρνισμα. Στα άτομα με ήπια συμπτώματα η ασθένεια αποτελεί μία απλή ενόχληση αλλά στα άτομα με σοβαρή αλλεργική ρινίτιδα η κατάσταση μπορεί να καταστρέφει τη ζωή τους γιατί προκαλεί “βαρύ” κεφάλι, κόπωση και δεν τους αφήνει να κοιμηθούν τα βράδια. Το γεγονός ότι συχνά η μύτη τους είναι βουλωμένη και πρέπει να αναπνέουν με το στόμα προκαλεί ξηροστομία και η έλλειψη σάλιου μπορεί να επηρεάσει ακόμα και την υγιεινή του στόματος.

Η αλλεργική ρινίτιδα θεωρείται χρόνια αναπνευστική νόσος. Κανείς δεν ξέρει γιατί μερικοί άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς από άλλους στα μικρά αιωρούμενα σωματίδια της γύρης ορισμένων φυτών. Αλλά παρότι η αλλεργία πυροδοτείται από τη γύρη, υπεύθυνο για τα συμπτώματα είναι το ανοσοποιητικό σύστημα.  Για να συμβεί αλλεργική αντίδραση, το άτομο πρέπει να ευαισθητοποιηθεί σε κάποιο αλλεργιογόνο μετά από μία ή περισσότερες εκθέσεις σ’ αυτό. Όταν εισπνέετε γύρη στην οποία είστε αλλεργικοί, αντισώματα του ανοσοποιητικού σας συστήματος επιτίθενται στη γύρη.

Η διάγνωση της αλλεργίας γίνεται με δερματικά τεστ ή μία εργαστηριακή εξέταση για IgE αντισώματα κατά συγκεκριμένων αλλεργιογόνων. Συχνά η αλλεργική ρινίτιδα συνοδεύεται από αλλεργική επιπεφυκίτιδα τα συμπτώματα της οποίας είναι φαγούρα στα μάτια, δακρύρροια και ερυθρότητα.

Ορισμένα ευρήματα δεν είναι καλά για τους αλλεργικούς. Μια μελέτη έδειξε ότι ακόμα και όταν ένας αλλεργικός δεν έχει συμπτώματα, μένει στο αναπνευστικό του σύστημα μια ελάχιστη φλεγμονή που καθιστά πιο ευάλωτο το τραχειοβρογχικό δένδρο κι έτσι η αλλεργία πυροδοτείται ξανά από άλλες μη ειδικές συνθήκες, όπως λ.χ. τους ρύπους της ατμόσφαιρας, ένα κρυολόγημα, το άγχος κ.ά.

Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια, λόγω της αλλαγής του κλίματος περίπου 300 φυτικά είδη παρουσιάζουν επέκταση της ανθοφορίας τους, είτε αρχίζοντας νωρίτερα είτε ολοκληρώνοντάς την πιο όψιμα. Αυτό σημαίνει πως η φλεγμονή που προκαλεί η αλλεργία στα όργανα στόχους δεν ηρεμεί πια σχεδόν ποτέ, με μοναδικό ίσως διάλειμμα το χειμώνα.

Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν πως η αλλεργική ρινίτιδα αποτελεί μια διαταραχή της παιδικής ηλικίας που εξασθενεί καθώς περνούν τα χρόνια. Αυτό μπορεί να συμβαίνει σε ορισμένες αλλεργίες αλλά όχι πάντα. Στην πραγματικότητα, η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε στάδιο της ζωής και μπορεί να εξαφανιστεί οποιαδήποτε στιγμή.

Στην Ελλάδα, η αλλεργία στη γύρη των φυτών αποτελεί μια σύγχρονη επιδημία που ταλαιπωρεί το 25% των ανθρώπων στην Ελλάδα. Σύμφωνα με την Πανελλήνια Ένωση Αλλεργιολόγων, μείζονα αλλεργιογόνα στον ελλαδικό χώρο είναι το φυτό παριετάρια (περδικάκι) το οποίο πλήττει σχεδόν το 50% των αλλεργικών, το γρασίδι και τα δημητριακά (45%) και η ελιά  (40%).

Αντιμετώπιση

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που μπορούν να επιδεινώσουν την κατάσταση όπως, ο καπνός του τσιγάρου και των ξύλων, ο άνεμος, και ρύπανση του αέρα. Αποφύγετε αυτούς τους παράγοντες.

Η γρήγορη και αποτελεσματική ανακούφιση των συμπτωμάτων είναι πολύ σημαντική για να μη διαταράσσεται η ποιότητα ζωής. Για την αντιμετώπιση χρησιμοποιούνται φάρμακα όπως είναι τα αντισταμινικά. Όταν το σώμα έρχεται σε επαφή με ένα αλλεργιογόνο, απελευθερώνει ισταμίνη, μια ουσία διευκολύνει τη δράση του ανοσοποιητικού συστήματος. Ωστόσο, αυτή η ουσία προκαλεί τα συμπτώματα. Τα αντισταμινικά που λαμβάνονται από το στόμα μπλοκάρουν την παραγωγή της ισταμίνης και μειώνουν την ένταση των συμπτωμάτων.

Η πιο καλή προσέγγιση στη θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας είναι η ανοσοθεραπεία προκειμένου να απευαισθητοποιηθεί το ανοσοποιητικό σύστημα έναντι των αλλεργιογόνων. Πολλοί άνθρωποι που υποβάλλονται σε θεραπεία χάνουν την ευαισθησία τους για κάποιο συγκεκριμένο αλλεργιογόνο συνήθως μέσα σε δύο-τρία χρόνια. Αλλά αυτή η θεραπεία δεν είναι κατάλληλη για άτομα που πάσχουν από ορισμένες ασθένειες καθώς μπορεί να τροποποιηθεί το ανοσοποιητικό τους σύστημα και αυτό να επηρεάσει δυσμενώς την ασθένειά τους.