Αυτοαπασχολούμενοι: Κάθε χρόνο υψηλότερα τα τεκμαρτά κέρδη κι οι ελάχιστοι φόροι

την 8 Νοεμβρίου, 2023 10:15

του Γιώργου Παλαιτσάκη

Συνεχείς αυξήσεις θα επιβάλλονται κάθε χρόνο από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών στα ελάχιστα όρια φορολογητέων εισοδημάτων τα οποία θα πρέπει να εμφανίζουν στην Εφορία οι περίπου 750.000 αυτοαπασχολούμενοι (έμποροι, βιοτέχνες, επιτηδευματίες και ελεύθεροι επαγγελματίες με ατομικές επιχειρήσεις) με βάση τα νέα αντικειμενικά κριτήρια φορολόγησης.

Συγκεκριμένα, τα ελάχιστα όρια φορολογητέων καθαρών κερδών που θα προσδιορίζει το νέο σύστημα αντικειμενικών κριτηρίων θα ανεβαίνουν κάθε χρόνο σε υψηλότερα επίπεδα προκαλώντας περαιτέρω αυξήσεις φορολογικών επιβαρύνσεων για εκατοντάδες χιλιάδες εμπόρους, βιοτέχνες, επιτηδευματίες και ελεύθερους επαγγελματίες με ατομικές επιχειρήσεις. Κι αυτό θα συμβαίνει, διότι κάθε χρόνο θα αυξάνεται ο κατώτατος μισθός για τους εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα, οπότε θα αυξάνεται αυτόματα κάθε χρόνο και το ποσό το οποίο αποτελεί τη βάση υπολογισμού των τεκμαρτών φορολογητέων καθαρών κερδών των αυτοαπασχολουμένων και συνδέεται με τον κατώτατο μισθό. Δηλαδή το ελάχιστο όριο φορολογητέου εισοδήματος των 10.920 ευρώ που ισχύει για ατομική επιχείρηση με 6 έτη λειτουργίας καθώς και τα προσαυξημένα κατά 10%-30% ποσά ελαχίστων ορίων φορολογητέου εισοδήματος των 12.012 ευρώ για 7 έως 9 έτη λειτουργίας, των 13.104 ευρώ για 10 έως 12 έτη λειτουργίας και των 14.196 ευρώ για πάνω 12 έτη λειτουργίας θα ληφθούν υπ’ όψιν άπαξ, μόνο για τη χρήση του 2023. Για τις χρήσεις των επομένων ετών θα λαμβάνονται υπόψη ακόμη πιο μεγάλα ποσά, ολοένα αυξανόμενα.

Στην προσπάθειά της να στηρίξει επικοινωνιακά το σχέδιό της για την επιβολή αντικειμενικών κριτηρίων φορολόγησης, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών παρουσίασε χθες στατιστικά στοιχεία της ΑΑΔΕ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με τα οποία ο μέσος μισθωτός στην Ελλάδα πληρώνει μεγαλύτερο φόρο ετησίως στο κράτος από το 85% των αυτοαπασχολουμένων που δηλώνουν εισοδήματα αμιγώς από την επιχειρηματική τους δραστηριότητα. Παράλληλα, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, η συνεισφορά των αυτοαπασχολουμένων στην Ελλάδα στον προϋπολογισμό είναι το 2,1% των εσόδων ενώ στην ΕΕ και την ευρωζώνη το 5,2%.

Ειδικότερα, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της ΑΑΔΕ, που επικαλείται η ηγεσία το υπουργείου, το 71% των αυτοαπασχολουμένων δηλώνει εισόδημα χαμηλότερο από τον κατώτατο μισθό. Επιπλέον, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία:

– Από τους 750.000 αυτοαπασχολούμενους, οι 500.000 περίπου έχουν εισοδήματα μόνο από την άσκηση επιτηδεύματος ή ελευθέρου επαγγέλματος, ενώ οι 250.000 έχουν εισοδήματα κι από μισθούς ή συντάξεις. Το 54% των αμιγώς αυτοαπασχολουμένων δηλώνουν μηδενικό εισόδημα, ενώ το 85% αυτών δηλώνει ετήσιο εισόδημα κάτω από τις 10.000 ευρώ. Ο μέσος φόρος εισοδήματος που εισπράττει το κράτος από αυτό το 85% των αυτοαπασχολουμένων – δηλαδή από 425.000 εμποροβιοτέχνες, επιτηδευματίες και ελεύθερους επαγγελματίες με ατομικές επιχειρήσεις – είναι 217 ευρώ ετησίως, ποσό που ανεβαίνει στα 867 ευρώ μαζί με το τέλος επιτηδεύματος των 650 ευρώ.

Από την άλλη πλευρά, το μέσο φορολογητέο εισόδημα για 3,5 εκατομμύρια μισθωτούς είναι 12.300 ευρώ ετησίως, και ο μέσος φόρος που καλούνται να καταβάλλουν είναι 1.160 ευρώ. Αντίστοιχα οι συνταξιούχοι πληρώνουν κατά μέσο όρο 847 ευρώ φόρο εισοδήματος.

-Το 37% των αυτοαπασχολούμενων, δηλαδή 272.000 εμποροβιοτέχνες, επιτηδευματίες και ελεύθεροι επαγγελματίες, πληρώνουν μηδενικό φόρο εισοδήματος. Από αυτούς οι 75.000 (10%) δεν πληρώνουν ούτε το τέλος επιτηδεύματος και οι υπόλοιποι 197.000 (27% του συνόλου) πληρώνουν μόνο το τέλος επιτηδεύματος.

Μάλιστα 21.000 αυτοαπασχολούμενοι δηλώνουν εισοδήματα χαμηλότερα από τα όρια του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος (2.400 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, 3.600 ευρώ για ζευγάρι κ.λπ.) και έτσι τελικά εισπράττουν μηνιαίως τουλάχιστον 200 ευρώ μέσω του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος.

-Το 4% των αυτοαπασχολούμενων πληρώνει το 50% των φόρων στη συγκεκριμένη κατηγορία φορολογούμενων. Δηλαδή όσοι αυτοαπασχολούμενοι δηλώνουν κανονικά τα εισοδήματά τους, σηκώνουν δυσανάλογα μεγάλο βάρος στις πλάτες τους. Αυτό σημαίνει πως αν διαιωνιστεί το σημερινό σύστημα, ενισχύει και τις αδικίες μέσα στους ίδιους τους ελεύθερους επαγγελματίες.

Σύμφωνα, εξάλλου, με την ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη φορολογία, την οποία επίσης επικαλέστηκε το υπουργείο, στην Ελλάδα τα έσοδα από τη φορολογία των αυτοαπασχολουμένων το 2021 αντιστοιχούσαν στο 0,8% του ΑΕΠ έναντι 2,1 % που είναι ο μέσος όρος στην ΕΕ. Επιπλέον, η φορολογία των αυτοαπασχολουμένων στη χώρα μας αντιστοιχεί στο 2,1% των συνολικών φορολογικών εσόδων έναντι 5,2% στην ευρωζώνη.

Αυτό σημαίνει, σύμφωνα με το υπουργείο, ότι το ελληνικό Δημόσιο εισπράττει από τους επαγγελματίες λιγότερα από τα μισά σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

-Αν συνυπολογίσουμε το γεγονός ότι η συμμετοχή των αυτοαπασχολουμένων στο σύνολο των φορολογουμένων στην Ελλάδα είναι 27%, υπερδιπλάσια σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που είναι 13%, η εικόνα για τη χώρα μας επιδεινώνεται.

Με άλλα λόγια, σύμφωνα με το υπουργείο, το ελληνικό κράτος εισπράττει από τους ελεύθερους επαγγελματίες το ένα τέταρτο του φόρου εισοδήματος που εισπράττουν οι άλλες χώρες – μέλη της ΕΕ από τη συγκεκριμένη ομάδα φορολογουμένων.

Το αποτέλεσμα της επιβολής των αντικειμενικών κριτηρίων

Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της ηγεσίας του υπουργείου, με την καθιέρωση των αντικειμενικών κριτηρίων φορολόγησης, τα έσοδα του κράτους από τη φορολογία εισοδήματος των αυτοαπασχολουμένων θα αυξηθούν χωρίς σε καμία περίπτωση η συνεισφορά τους να πλησιάζει το 2,1% του ΑΕΠ που είναι ο μέσος όρος της ΕΕ. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία που επικαλείται το υπουργείο, σήμερα το 47% των αυτοαπασχολουμένων πληρώνει φόρο έως 1.000 ευρώ το χρόνο και το 27% πληρώνει από 1.000-3.000 ευρώ. Με το νέο σύστημα η κατάσταση αλλάζει: μέχρι 1.000 ευρώ θα πληρώνει το 17% και το 54% (διπλάσιοι σε σχέση με πριν) θα πληρώνουν 1.000-3.000 ευρώ. Επομένως όσοι δεν πλήρωναν τίποτα ή πλήρωναν ελάχιστα σε σχέση με τα εισοδήματά τους, θα πληρώνουν αυτά που τους αναλογούν.

Το υπουργείο παρέθεσε και ορισμένα παραδείγματα εφαρμογής του νέου συστήματος, εκ των οποίων παραθέτουμε ενδεικτικά τα παρακάτω δύο, διαμορφωμένα σύμφωνα με την πραγματικότητα (τέλος επιτηδεύματος και το 2024):

1) Ελεύθερος επαγγελματίας με κατάστημα ηλεκτρικών, έναρξη το 1992 και τζίρο 51.215€, δήλωνε κέρδη 4.156€, πλήρωνε φόρο 374€ και τέλος επιτηδεύματος 650€. Με το νέο σύστημα φορολόγησης, το φορολογητέο του εισόδημα προσδιορίζεται σε 14.196€, ο φόρος εισοδήματος σε 1.823€ και το τέλος επιτηδεύματος σε 488€ (συνολική αύξηση επιβαρύνσεων 1287€).

2) Επιχειρηματίας με τουριστικά, έναρξη το 2000 και τζίρο 55.776 €, δήλωνε 4.163 €, πλήρωνε φόρο 375€ και τέλος επιτηδεύματος 650€. Με το νέο σύστημα φορολόγησης, το φορολογητέο του εισόδημα προσδιορίζεται σε 14.196€, ο φόρος εισοδήματος σε 1.823€ και το τέλος επιτηδεύματος σε 488€ (συνολική αύξηση επιβαρύνσεων 1286€).