Μπαρούτι μυρίζει η Καταλονία – Oλοταχώς προς εμφύλιο με τη Μαδρίτη

Ούτε ένα μήνα δεν κράτησε η άτυπη και σιωπηλή εκεχειρία που είχαν κηρύξει οι πολιτικές δυνάμεις Μαδρίτης και Βαρκελώνης, με αφορμή την αιματηρή επίθεση της 17ης Αυγούστου. Μπορεί, άλλωστε, να εμφανίζονται (και να είναι ενωμένοι) στην μάχη κατά της τρομοκρατίας και του φόβου που οι εξτρεμιστές θέλουν να εμφυσήσουν στους πολίτες, όμως η ενότητα πάει… περίπατο όταν μπαίνουν μπροστά τα τοπικά, αλλά και κομματικά συμφέροντα.

Κάπως έτσι φτάσαμε στην αναζωπύρωση της συζήτησης για το περίφημο δημοψήφισμα ανεξαρτησίας της Καταλονίας και την επικύρωση της ημέρας διεξαγωγής του για την 1η Οκτωβρίου. Όχι, βεβαίως, πως το θέμα είχε ξεχαστεί. Όμως, για να μην υπάρξουν στραβοπατήματα και η Μαδρίτη προλάβει να ακυρώσει τη διαδικασία (όπως έγινε το Νοέμβριο του 2014), το κοινοβούλιο της Βαρκελώνης δεν περίμενε καν να βγει από την καλοκαιρινή ραστώνη για να επικυρώσει το νόμο για την διεξαγωγή του δημοψηφίσματος.

Η χθεσινή διαδικασία ήταν, βέβαια, τυπική, δεδομένου ότι τα εθνικιστικά κόμματα της περιοχής, που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας, κατέχουν την πλειοψηφία στη τοπική βουλή. Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι η συζήτηση που διεξήχθη και τα εμπόδια που προσπάθησαν να βάλουν τα αντίπαλα κόμματα, δεν είχαν το ενδιαφέρον τους, ζωντανεύοντας… τα αίματα.

Από την άλλη πλευρά, ούτε η Μαδρίτη έχει εφησυχάσει. Για το θέμα συνεδριάζει το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας, το οποίο πιθανότατα σήμερα θα εκδώσει την απόφαση του επί της νομιμότητας της διαδικασίας. Αν η απόφαση είναι θετική για τη Μαδρίτη, που είναι και το πιθανότερο, είτε μέσα στην ημέρα είτε αύριο, εκτιμάται ότι θα έχουμε συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου υπό τον Μαριάνο Ραχόι και ανακοίνωση των μέτρων που θα ληφθούν για να παρεμποδιστεί το δημοψήφισμα.

Ακύρωση της αυτονομίας;

Αν η τοπική κυβέρνηση της Καταλονίας επιμείνει στην απόφαση της να προχωρήσει στο δημοψήφισμα, σε μια ανοιχτή ανταρσία κατά της Μαδρίτης αλλά και του Συνταγματικού Δικαστηρίου, τα πράγματα, προφανώς, περιπλέκονται και η διαμάχη βαθαίνει.

Η κεντρική κυβέρνηση απειλεί να κινηθεί νομικά ευθέως κατά πολιτικών προσώπων της Βαρκελώνης, που θεωρεί ότι κινούν τα νήματα υπέρ του δημοψηφίσματος. Όμως, σε μια πιο ακραία κίνηση, η Μαδρίτη μπορεί να επιχειρήσει να παγώσει, να ακυρώσει (προσωρινά;), το καθεστώς αυτόνομης διακυβέρνησης της Καταλονίας, αναλαμβάνοντας η ίδια τον έλεγχο όλων των οργάνων που αυτή τη στιγμή βρίσκονται στα χέρια της τοπικής καταλονικής κυβέρνησης, από τις διοικητικές υπηρεσίες μέχρι την αστυνομία. Παράθυρο για μια τέτοια κίνηση δίνει το λίαν αμφιλεγόμενο άρθρο 155 του ισπανικού συντάγματος, που αναφέρεται στην επαναφορά στη νομιμότητα(!) των αυτόνομων περιοχών που απομακρύνονται από το εθνικό συμφέρον.

Άρωμα εμφυλίου

Προφανώς μια τέτοια κίνηση εμπεριέχει τεράστιο ρίσκο. Θα μπορούσε, ενδεχομένως, να σηματοδοτήσει το θάνατο του αυτονομιστικού κινήματος στη Καταλονία, κόβοντας ταυτόχρονα το… βήχα και σε ανάλογα κινήματα σε άλλες περιοχές (όπως των Βάσκων). Θα μπορούσε, ωστόσο, να οδηγήσει και σε έναν εμφύλιο, μια παρατεταμένη περίοδο πολιτικής αλλά και οικονομικής αστάθειας για τη χώρα συνολικά.

Τα τοπικά καταλανικά κόμματα, που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας, έχουν ξεκαθαρίσει ότι θα κατεβάσουν τον κόσμο στο δρόμο, ότι δεν θα δεχτούν μια τέτοια απόφαση ήρεμα, ότι δεν θα επιτρέψουν καν να εφαρμοστεί. Παραμένουν δε, αποφασισμένοι να στήσουν τις κάλπες, την 1η Οκτωβρίου, ακόμη και αν έχουν απέναντι τους, στα εκλογικά τμήματα, αστυνομία και στρατό να περιμένει να τους εμποδίσει. Θεωρούν, μάλιστα, ότι όσο πιο επιθετική στρατηγική ακολουθήσει η Μαδρίτη τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες, τόσο το κίνημα τους θα ενισχυθεί και ο απλός κόσμος θα συσπειρωθεί κάτω από τα λάβαρα της Estelada (της σημαίας της ανεξάρτητης Καταλονίας).

«Κανείς δεν μπορεί να σταματήσει τη δημοκρατία» διακήρυξε χαρακτηριστικά ο τοπικός πρόεδρος της περιοχής, Κάρλες Πιτζεμόντ, δηλώνοντας έτοιμος να πάει ακόμη και φυλακή για τον αγώνα. Και την επόμενη εβδομάδα, με αφορμή την εθνική γιορτή της Καταλονίας (στις 11η Σεπτεμβρίου) έχει καλέσει τις τοπικές δυνάμεις που τάσσονται υπέρ του δημοψηφίσματος σε επίδειξη δύναμης.

Τι θα κάνουν Σοσιαλιστές-Podemos;

Το θέμα απασχολεί έντονα και τις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις της Μαδρίτης, τους Σοσιαλιστές και τους Podemos, που βρίσκονται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Δεν συμφωνούν με την διολίσθηση σε ακραίες αντιδράσεις, δεν στηρίζουν ούτως ή άλλως τον Μαριάνο Ραχόι, αλλά δεν μπορούν να συναινέσουν σε μια ανταρσία κατά της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου, πόσο μάλλον σε μια ανεξάρτητη Καταλονία.

Προχθές Πέδρο Σάντσεθ και Πάμπλο Ιγκλέσιας είχαν συνάντηση ειδικά για το θέμα στην οποία, καταρχάς, αποφάσισαν να στηρίξουν τη σύσταση κοινοβουλευτικής επιτροπής διαλόγου μεταξύ όλων των δυνάμεων. Όμως, στην ουσία ούτε οι ίδιοι δεν ξέρουν τι θα κάνουν, αν τα πράγματα εκτροχιαστούν…