ΙCAP: Σημαντική πτώση στην αγορά εφημερίδων και περιοδικών

Η αξία της εγχώριας αγοράς εφημερίδων και περιοδικών (πωλήσεις μόνο από την κυκλοφορία των εντύπων) μειώθηκε κατά 8,6% το 2009 σε σχέση με το 2008, ενώ η μείωση συνεχίστηκε με εντονότερο ρυθμό το 2010, σύμφωνα με μελέτη της ICAP Group. Η αξία της εγχώριας αγοράς εφημερίδων και περιοδικών (πωλήσεις μόνο από την κυκλοφορία των εντύπων) μειώθηκε κατά 8,6% το 2009 σε σχέση με το 2008, ενώ η μείωση συνεχίστηκε με εντονότερο ρυθμό το 2010, σύμφωνα με μελέτη της ICAP Group.

Αναλυτικότερα, η εξέλιξη της αγοράς των εκδόσεων εφημερίδων και περιοδικών διερευνάται στην Κλαδική Μελέτη που εκπόνησε πρόσφατα η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της ICAP Group και στην οποία. Ο κλάδος των εκδόσεων εφημερίδων και περιοδικών αποτελείται από σημαντικό αριθμό επιχειρήσεων, αρκετές από τις οποίες είναι συγκεντρωμένες σε μικρό αριθμό μεγάλων ομίλων. Αξιόλογη παρουσία στην αγορά έχουν και οι επιχειρήσεις έκδοσης δωρεάν τύπου, τα έσοδα των οποίων προέρχονται σχεδόν αποκλειστικά από τις διαφημιστικές καταχωρήσεις.

Οι εταιρείες εκδόσεων εφημερίδων διακρίνονται σε αυτές που εκδίδουν τον λεγόμενο «Αθηναϊκό Τύπο», ο οποίος διανέμεται σε όλη την επικράτεια από τα Πρακτορεία Διανομής Τύπου και στις επιχειρήσεις μικρότερου μεγέθους, που εκδίδουν τον ‘Eπαρχιακό Τύπο’ (ο οποίος έχει τοπική εμβέλεια). Οι εταιρείες εκδόσεων περιοδικών ποικίλουν ανάλογα με το μέγεθός τους και τα είδη των εντύπων που εκδίδουν. Επίσης, υπάρχουν περιπτώσεις συνδυασμού των δύο δραστηριοτήτων (δηλαδή έκδοση εφημερίδων και περιοδικών).

Σημαντικός παράγοντας για την βιωσιμότητα των εντύπων αποτελεί η προσέλκυση διαφημίσεων, με αποτέλεσμα πολλές από τις εκδοτικές εταιρείες να διαθέτουν διαφημιστικό τμήμα που αναλαμβάνει διαφημιστικές εργασίες για τους ενδιαφερόμενους πελάτες. Η αναγνωσιμότητα και η κυκλοφορία των εντύπων αποτελούν τα σημαντικότερα ‘εργαλεία’ για τη μέτρηση της ζήτησης των εφημερίδων και περιοδικών. Οι παράγοντες που καθορίζουν τη ζήτηση των εξεταζόμενων προϊόντων είναι η τιμή των εντύπων, το διαθέσιμο εισόδημα του κοινού, καθώς και ο ανταγωνισμός από τα κλασικά (τηλεόραση, ραδιόφωνο) και τα νεότερα μέσα ενημέρωσης (ιστοσελίδες διαδικτύου).

Η σημαντική μείωση των εσόδων από τις διαφημιστικές καταχωρήσεις και η πτώση της κυκλοφορίας των εντύπων λόγω κυρίως του υφιστάμενου οικονομικού κλίματος, καθώς και ο ανταγωνισμός από άλλα μέσα ενημέρωσης επιδεινώνουν σημαντικά τα οικονομικά αποτελέσματα των εκδοτικών επιχειρήσεων την τελευταία διετία.

Την περίοδο 2006-2010, η συνολική κυκλοφορία των αθηναϊκών εφημερίδων παρουσίασε πτωτική τάση. Το 2009 πουλήθηκαν συνολικά 16,3% λιγότερα φύλλα σε σχέση με το 2006, ενώ η μείωση συνεχίστηκε και το 2010. Η συνολική κυκλοφορία των περιοδικών παρουσίασε ανοδική τάση την περίοδο 2004-2007 (με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 2,75%), ενώ στη συνέχεια ακολούθησε φθίνουσα πορεία (μείωση 9,8% το 2009/08).

Η εγχώρια αγορά εφημερίδων και περιοδικών σε αξία (υπολογιζόμενη βάσει πωλήσεων μόνο από την κυκλοφορία των εντύπων) παρουσίασε διαχρονική άνοδο την περίοδο 2001-2007. Ωστόσο, την επόμενη διετία η αγορά ακολούθησε φθίνουσα πορεία. Το 2009 μειώθηκε κατά 8,6% σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Η πτωτική τάση της εγχώριας αγοράς συνεχίζεται και το 2010 με εντονότερο, μάλιστα, ρυθμό σε σχέση με τα αμέσως προηγούμενα έτη (εκτιμάται μείωση της τάξης του 13% το 2010/09), ενώ για το 2011 παράγοντες του κλάδου προβλέπουν περαιτέρω συρρίκνωση της αγοράς.
Δείκτης εξέλιξης της συνολικής εγχώριας αγοράς εφημερίδων περιοδικών σε αξία (2001-2010)

Ο εισαγόμενος τύπος καλύπτει το 5% περίπου της αξίας της αγοράς τα τελευταία χρόνια, ενώ οι εξαγωγές είναι σχετικά περιορισμένες.

Στα πλαίσια της μελέτης έγινε και χρηματοοικονομική ανάλυση των εκδοτικών επιχειρήσεων εφημερίδων και περιοδικών. Με βάση την ανάλυση του ομαδοποιημένου ισολογισμού των επιχειρήσεων έκδοσης εφημερίδων (ο οποίος συνετάχθη με βάση δείγμα 50 επιχειρήσεων με βασική δραστηριότητα την έκδοση εφημερίδων) προκύπτουν τα εξής:

Οι συνολικές πωλήσεις των 50 επιχειρήσεων του δείγματος παρουσίασαν πτώση κατά 11,3% το 2009/2008. Η μείωση αυτή, παρά τη μείωση του κόστους πωληθέντων, οδήγησε στην επιδείνωση του μικτού κέρδους κατά 20,4% το 2009/08.

Τα υψηλά λειτουργικά έξοδα, παρά το γεγονός ότι μειώθηκαν κατά 16,5%, οδήγησαν σε αρνητικό λειτουργικό αποτέλεσμα και τα δύο έτη. Τούτο σε συνδυασμό με τη σημαντική μείωση (κατά 84,2%) των μη λειτουργικών εσόδων είχε ως αποτέλεσμα την εμφάνιση ζημιογόνου καθαρού αποτελέσματος το 2009 έναντι κερδών το 2008. Από την ανάλυση του ομαδοποιημένου ισολογισμού των επιχειρήσεων έκδοσης περιοδικών (με βάση δείγμα 33 επιχειρήσεων) εξάγονται τα εξής:

Οι συνολικές πωλήσεις των επιχειρήσεων του δείγματος παρουσίασαν σημαντική μείωση κατά 17,4% το 2009 σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Με τον ίδιο περίπου ρυθμό (18,5%) μειώθηκε και το μικτό κέρδος την ίδια περίοδο. Τα υψηλά, συγκριτικά, λοιπά λειτουργικά έξοδα παρά το γεγονός ότι μειώθηκαν κατά 15,7% το 2009/08 οδήγησαν στην περαιτέρω επιδείνωση του (αρνητικού και το 2008) λειτουργικού αποτελέσματος. Τελικά, το τελικό καθαρό αποτέλεσμα ήταν ζημιογόνο και τα δύο έτη με τις ζημιές να εμφανίζονται σχεδόν εξαπλάσιες το 2009 σε σχέση με το 2008.

Οι επιχειρήσεις του κλάδου ‘αντιδρούν’ στην υφιστάμενη κατάσταση μειώνοντας το κόστος παραγωγής των εντύπων και το κόστος λειτουργίας τους (αναστολή έκδοσης ορισμένων εντύπων, μείωση προσωπικού, περικοπές δαπανών, αντικατάσταση πρώτων υλών κλπ).