Εξετάζουν την επιβολή «πλαφόν» στο άθροισμα φόρων και εισφορών για τους επαγγελματίες

Μελετούν “κούρεμα” του συνολικού ύψους των φορολογικών και ασφαλιστικών επιβαρύνσεων ώστε το σύνολο αυτό να μην υπερβαίνει ένα συγκεκριμένο ποσοστό επί του ετήσιου εισοδήματος κάθε αυτοαπασχολούμενου, για να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο της απόκρυψης εισοδημάτων, το οποίο προκάλεσε ο «νόμος Κατρούγκαλου».

Την επιβολή ανωτάτου ορίου (“πλαφόν”) στο ύψος των συνολικών επιβαρύνσεων που υφίστανται οι ελεύθεροι επαγγελματίες από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές εξετάζει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης. Στόχος είναι η αποτροπή της επανάληψης του φαινομένου που παρουσιάστηκε φέτος, χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες και λοιποί αυτοαπασχολούμενοι να δηλώνουν στην Εφορία ετήσια εισοδήματα σημαντικά χαμηλότερα από τα προηγούμενα χρόνια για να αποφύγουν τις αυξημένες επιβαρύνσεις από τη φορολογία εισοδήματος και τις ασφαλιστικές εισφορές, που προκαλεί ο νόμος 4387/2016 – πιο γνωστός και ως «νόμος Κατρούγκαλου».

Όπως παραδέχθηκε χθες κυβερνητικός αξιωματούχος, τα έσοδα του φετινού κρατικού προϋπολογισμού από την φορολόγηση των εισοδημάτων των φυσικών προσώπων αναμένεται να σημειώσουν φέτος υστέρηση έναντι του στόχου που τέθηκε, κυρίως λόγω της μείωσης των δηλωθέντων εισοδημάτων από τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους λοιπούς αυτοαπασχολούμενους, με την οποία οι συγκεκριμένες κατηγορίες φορολογουμένων φαίνεται ότι «αμύνθηκαν» απέναντι στη σημαντική αύξηση του συνολικού ύψους των φορολογικών και ασφαλιστικών επιβαρύνσεων που επέφερε ο ν. 4387/2016 («νόμος Κατρούγκαλου»).

Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με στοιχεία από την εκκαθάριση των φετινών φορολογικών δηλώσεων που «διέρρευσαν» πρόσφατα από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, το συνολικό εισόδημα που δήλωσαν φέτος, για το 2016, στην Εφορία οι ελεύθεροι επαγγελματίες μειώθηκε κατά 20% σε σύγκριση με το εισόδημα που δήλωσαν πέρυσι για το 2015. Συγκεκριμένα, οι εν λόγω φορολογούμενοι δήλωσαν για το 2016 (στις φορολογικές δηλώσεις του 2017) συνολικό ποσό εισοδημάτων ύψους 3,8 δισ. ευρώ, έναντι 4,7 δισ. ευρώ για το 2015 (στις φορολογικές δηλώσεις του 2016). Η εξέλιξη αυτή είχε ως συνέπεια τη μείωση των εσόδων του φετινού κρατικού προϋπολογισμού από τους φόρους εισοδήματος των συγκεκριμένων κατηγοριών φορολογουμένων και τη δημιουργία κινδύνου για μείωση των μελλοντικών εισπράξεων του Ε.Φ.Κ.Α. από τις ασφαλιστικές εισφορές των αυτοαπασχολουμένων.

Σύμφωνα με τα όσα επεσήμανε ο ίδιος κυβερνητικός παράγων, προκειμένου να αποτραπεί η επανεμφάνιση του ίδιου φαινομένου και το 2018, ώστε να μην σημειωθεί περαιτέρω απώλεια εσόδων και να μην τεθεί σε κίνδυνο η ομαλή εκτέλεση του κρίσιμου κρατικού προϋπολογισμού του επομένου έτους, η κυβέρνηση εξετάζει ορισμένα «έξυπνα μέτρα». Η κυβερνητική πηγή απέφυγε να διευκρινίζει ποιες είναι οι παρεμβάσεις που εξετάζονται. Ωστόσο, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο αλλαγών στις παραμέτρους υπολογισμού των φόρων και των ασφαλιστικών εισφορών.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι εξετάζεται η θέσπιση ενός ανωτάτου ορίου στο ύψος του αθροίσματος των πληρωτέων φόρων εισοδήματος και ασφαλιστικών εισφορών κάθε αυτοαπασχολούμενου.  Το ανώτατο όριο στο άθροισμα φόρων και ασφαλιστικών εισφορών θα έχει τη μορφή ενός ποσοστού επί του συνολικού εισοδήματος από επιχειρηματικές δραστηριότητες το οποίο δηλώνεται στην Εφορία. Αν για παράδειγμα το συνολικό άθροισμα των επιβαρύνσεων ενός ελεύθερου επαγγελματία από τον φόρο εισοδήματος και από τις εισφορές προς τον Ε.Φ.Κ.Α. υπερβαίνει ένα συγκεκριμένο ποσοστό επί του συνολικού δηλωθέντος εισοδήματος τότε το υπερβάλλον ποσό επιβαρύνσεων θα διαγράφεται και το τελικό ύψος των επιβαρύνσεων θα περιορίζεται μέχρι το επίπεδο του ανώτατου αυτού ποσοστού. Το «κούρεμα» θα γίνεται από το «κομμάτι» των ασφαλιστικών εισφορών, ενώ οι καταβλητέοι φόροι επί του εισοδήματος θα παραμένουν στο επίπεδο που θα έχουν διαμορφωθεί από την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων. Στόχος της επιβολής αυτού του «κόφτη» στο ύψος των συνολικών επιβαρύνσεων θα είναι να εξαλειφθεί το «κίνητρο» για απόκρυψη εισοδημάτων από τις φορολογικές αρχές το οποίο έχει δημιουργηθεί εξαιτίας της εφαρμογής των διατάξεων του ν. 4387/2016, που προβλέπουν, ειδικά για τους αυτοαπασχολούμενους, την επιβολή υπέρογκων φορολογικών και ασφαλιστικών επιβαρύνσεων, το συνολικό ύψος των οποίων φθάνει ακόμη και σε ποσοστά 70% ή και 80% επί των συνολικών ετησίων εισοδημάτων τους.

Το σχέδιο για την εφαρμογή του συγκεκριμένου μέτρου καθώς και άλλα εναλλακτικά σχέδια παρεμβάσεων για την αποτροπή της συρρίκνωσης των δηλούμενων εισοδημάτων των αυτοαπασχολούμενων θα τεθούν σε συζήτηση με τους εκπροσώπους των δανειστών στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για την τρίτη αξιολόγηση της υλοποίησης του Μνημονίου ΙΙΙ. Οι λεπτομέρειες εφαρμογής των εξεταζόμενων μέτρων θα πρέπει πάντως να καθοριστούν σύντομα, πριν τη συζήτηση με τους δανειστές. Ειδικά όσον αφορά το μέτρο της επιβολής «πλαφόν» στο ύψος των συνολικών φορολογικών και ασφαλιστικών επιβαρύνσεων τα πρακτικά προβλήματα υλοποίησης που ανακύπτουν είναι πολλά. Για παράδειγμα προϋπόθεση για να εφαρμοστεί το μέτρο της επιβολής «πλαφόν θα πρέπει προηγουμένως να καταστεί δυνατή η ταυτόχρονη εκκαθάριση των οφειλών φόρου εισοδήματος και ασφαλιστικών εισφορών των αυτοαπασχολουμένων, μέσω της ενοποίησης των συστημάτων παρακολούθησης και είσπραξης των φορολογικών και ασφαλιστικών εσόδων και της ένταξής τους στις πληροφοριακές υποδομές της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, όπως προβλέπει ήδη για το 2018 το νέο αναθεωρημένο Μνημόνιο ΙΙΙ.

Επιπλέον, θα πρέπει να μελετηθούν προσεκτικά και με ακρίβεια οι δημοσιονομικές επιπτώσεις από την εφαρμογή του μέτρου, δεδομένου ότι οι δανειστές είναι πολύ φειδωλοί έως και αρνητικοί στην έγκριση μέτρων περικοπής βεβαιωμένων οφειλών, εκτός αν πειστούν με επαρκή επιχειρήματα ότι όντως θα προκύψει συγκεκριμένου ύψους σημαντική αύξηση εσόδων που θα (υπερ)καλύψει τις δημοσιονομικές απώλειες που έχουν ήδη προκληθεί από τη μείωση των δηλωθέντων εισοδημάτων.