Έκτακτος επανακαθορισμός αντικειμενικών αξιών – Αναστολές φόρων στα ακίνητα

Την δυνατότητα επανάληψης της διαδικασίας καθορισμού των τιμών εκκίνησης των περιοχών που είναι ενταγμένες στο σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού φορολογητέας αξίας ακινήτων, κατόπιν υποβολής της προβλεπόμενης γνώμης των δημοτικών συμβουλίων των οικείων δήμων, από 10/12/2022 έως και 20/1/2023 προβλέπει το άρθρο 51 ενός νέου πολυνομοσχεδίου, που κατέθεσε στη Βουλή αργά το βράδυ της Παρασκευής 25 Νοεμβρίου και δημοσιοποίησε λίγο μετά τα μεσάνυχτα της ίδιας μέρας ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας.

Στο ίδιο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται φορολογικές διατάξεις ευνοϊκές για την κτηματαγορά οι οποίες προβλέπουν παράταση της αναστολής του φόρου υπεραξίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων και της αναστολής του ΦΠΑ στα νεόδμητα κτίσματα μέχρι το τέλος του 2024, καθώς και παράταση της έκπτωσης του 40% των δαπανών για ανακαίνιση και λειτουργική αναβάθμιση κτιρίων από τον φόρο εισοδήματος των ιδιοκτητών.

Το νέο πολυνομοσχέδιο φέρει τον μακρόσυρτο τίτλο: «Ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/2235 – Κύρωση Πρόσθετης Πράξης στο Νέο Συνυποσχετικό μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της Ναυτιλιακής Κοινότητας και φορολογικές ρυθμίσεις για τη ναυτιλία, Επείγουσες φορολογικές και τελωνειακές ρυθμίσεις – Θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της Κεντρικής Μονάδας Κρατικών Ενισχύσεων και του Δικτύου Κρατικών Ενισχύσεων – Μισθολογικές ρυθμίσεις και άλλες διατάξεις».

Με τις πιο σημαντικές από τις διατάξεις του νέου αυτού πολυνομοσχεδίου:

1. Προβλέπεται υπό ορισμένες προϋποθέσεις, η δυνατότητα επανάληψης της διαδικασίας καθορισμού τιμών εκκίνησης των περιοχών, οι οποίες είναι ενταγμένες στο σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού φορολογητέας αξίας ακινήτων, κατόπιν υποβολής από την 10η.12.2022 έως και την 20η.1.2023 της προβλεπόμενης γνώμης των δημοτικών συμβουλίων των οικείων δήμων. Είναι γεγονός ότι, κατά τον καθορισμό των τιμών εκκίνησης των περιοχών που είναι ενταγμένες στο σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού φορολογητέας αξίας ακινήτων, βάσει της υπό στοιχεία 57732 ΕΞ 2021 κοινής απόφασης του Υπουργού και του Υφυπουργού Οικονομικών (Β΄ 2375), διαπιστώθηκε ότι υπήρξαν περιοχές στη χώρα για τις οποίες δεν εκφράστηκε η γνώμη των δημοτικών συμβουλίων, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τη σημαντική άνοδο των τιμών εκκίνησης σε ορισμένες περιοχές, δημιούργησε σε κάποιους δήμους επιφυλάξεις, καθώς επικαλούνται πραγματικά στοιχεία, τα οποία δεν ελήφθησαν υπόψη και σε επανεξέταση θα οδηγούσαν ενδεχομένως σε διαφορετικά αποτελέσματα, ως προς τον καθορισμό των τιμών εκκίνησης του συστήματος προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των εντός σχεδίου πόλης ή ορίων οικισμού ακινήτων.

2. Παρατείνεται, μέχρι το τέλος του 2024, η δυνατότητα υπαγωγής στο καθεστώς αναστολής του Φ.Π.Α. στα ακίνητα. Έτσι, η παράδοση των ιδιοκτησιών δεν επιβαρύνεται με Φ.Π.Α. έως 31.12.2024.

3. Παρατείνεται, έως τις 31.12.2024, η αναστολή του φόρου υπεραξίας 15% στις μεταβιβάσεις ακινήτων.

4. Παρατείνεται, έως τις 31.12.2024, η έκπτωση φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων κατά 40%, για τις δαπάνες που καταβάλλουν οι πολίτες για την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση των κτιρίων τους.

5. Παρατείνονται έως τις 30.6.2023 οι μειωμένοι και υπερμειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ σε ορισμένα αγαθά και υπηρεσίες, μεταξύ των οποίων οι υπηρεσίες μεταφοράς προσώπων και των αποσκευών τους, οι υπηρεσίες εστίασης, τα μη αλκοολούχα ποτά, οι υπηρεσίες γυμναστηρίων και σχολών χορού, το τουριστικό πακέτο, τα εισιτήρια θεάτρου, αγαθά που χρησιμοποιούνται στην αιμοκάθαρση και στους απινιδωτές κ.ά. Επιπλέον, προβλέπεται ότι από την 1η.1.2023 έως και τις 30.6.2023 τα εισιτήρια κινηματογράφων υπάγονται στον υπερμειωμένο συντελεστή Φ.Π.Α. 6%.

6. Με σκοπό την περαιτέρω διευκόλυνση της μεταφοράς φορολογικής κατοικίας στην Ελλάδα, συμπληρώνεται το νομοθετικό πλαίσιο της εναλλακτικής φορολόγησης του άρθρου 5Α του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος. Επιπλέον, προβλέπεται ότι ειδικά για το φορολογικό έτος 2022, παρατείνεται έως τις 15.12.2022 η προθεσμία για την υποβολή της αίτησης υπαγωγής στον εναλλακτικό τρόπο φορολόγησης.

7. Καταργείται η υποχρέωση των φορολογουμένων να προσκομίζουν δικαιολογητικά στις Δ.Ο.Υ. για να κατοχυρώσουν μείωση φόρων μεταβίβασης ακινήτων ή φόρων κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών μεγαλύτερη των 300 ευρώ σε περίπτωση υποβολής τροποποιητικών δηλώσεων των συγκεκριμένων φόρων. Ειδικότερα, προσδιορίζεται η διαδικασία για την ηλεκτρονική υποβολή των δηλώσεων στη φορολογία κεφαλαίου, με την έκδοση πράξης προσδιορισμού του φόρου, ώστε, σε κάθε περίπτωση υποβολής τροποποιητικής δήλωσης να μην γίνεται έλεγχος με πρόσκληση του φορολογούμενου για προσκόμιση δικαιολογητικών στη Δ.Ο.Υ. όταν προκύπτει μείωση φόρου άνω των 300 ευρώ, καθώς και σε κάθε μεταγενέστερη τροποποιητική δήλωση, ανεξαρτήτως ποσού μείωσης του φόρου.

8. Παρατείνονται τα μειωμένα τέλη κυκλοφορίας τουριστικών λεωφορείων και για το έτος 2023, αντίστοιχων με τα τέλη που καταβάλλουν τα υπεραστικά λεωφορεία.

9. Απλοποιούνται οι όροι και η διαδικασία ακινητοποίησης οχημάτων που τίθενται στο τελωνειακό καθεστώς της προσωρινής εισαγωγής.

10. Παρατείνεται, μέχρι τις 31.12.2024, το καθεστώς φορολογίας μεταβίβασης των οχημάτων δημόσιας χρήσης του άρθρου 10 του ν. 2579/1998, το οποίο λήγει στις 1.12.2022. Αυτό επιφέρει απλούστευση φορολογικών διαδικασιών κατά τη μεταβίβαση αυτοκινήτων δημόσιας χρήσης από επαχθή αιτία. Η ευνοϊκή ρύθμιση αφορά ΤΑΞΙ, τουριστικά λεωφορεία, λεωφορεία ενταγμένα σε ΚΤΕΛ.

11. Διευκολύνονται τα φυσικά και νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες με βεβαιωμένες στην Φορολογική Διοίκηση οφειλές άνω των 50.000 ευρώ να τις υπαγάγουν σε ρύθμιση τμηματικής καταβολής του ν. 4152/2013, μέσω της συνέχισης της αναστολής ισχύος από 28.10.2022 έως και 27.10.2023, της διάταξης που αφορά στις προϋποθέσεις πιστοποίησης ανεξάρτητου εκτιμητή και την παροχή εγγύησης ή διασφάλισης ή εμπράγματης ασφάλειας.

12. Με σκοπό την οικονομική ενίσχυση των αθλητικών ομάδων, η οποία είναι αναγκαία για τη βιωσιμότητά τους μετά την περίοδο της πανδημίας COVID-19, οι επιπτώσεις της οποίας έχουν περιοριστεί αλλά δεν έχουν εκλείψει, εφαρμόζεται και για το 2022 η διάταξη που ίσχυσε για το έτος 2021 και προβλέπει ότι η χρηματοδότηση που λαμβάνουν οι αθλητικές ομάδες ως ποσοστό των φορολογικών εσόδων από τυχερά παίγνια είναι ακατάσχετη έναντι τυχόν πιστωτών των δικαιούχων, δεν υπόκειται σε οποιαδήποτε κράτηση, τέλος ή εισφορά, δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με οφειλές των δικαιούχων προς το Δημόσιο, τους ΟΤΑ, τον ΕΦΚΑ ή τα πιστωτικά ιδρύματα.

13. Προβλέπεται η χορήγηση απαλλαγών από τον φόρο προστιθέμενης αξίας (Φ.Π.Α.) και τον ειδικό φόρο κατανάλωσης (Ε.Φ.Κ.) στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις ή στις Ένοπλες Δυνάμεις των άλλων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατά περίπτωση, όταν αυτές συμμετέχουν σε αμυντική προσπάθεια για την υλοποίηση ενωσιακής δραστηριότητας στο πλαίσιο της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ) της Ε.Ε. Οι απαλλαγές αυτές ευθυγραμμίζονται με αντίστοιχες απαλλαγές του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ), δεν αφορούν άλλες δράσεις, οι οποίες δεν εξυπηρετούν κοινούς σκοπούς άμυνας (π.χ. ανθρωπιστικές αποστολές) και επεκτείνονται και στο πολιτικό προσωπικό που τις συνοδεύει.

14. Κυρώνεται η Πρόσθετη Πράξη στο υφιστάμενο νέο Συνυποσχετικό του Ελληνικού Δημοσίου με τη Ναυτιλιακή Κοινότητα. Η εν λόγω Πρόσθετη Πράξη υπεγράφη από τον Πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, τον Υπουργό Οικονομικών κ. Χρήστο Σταϊκούρα και την Πρόεδρο της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ) κα. Μελίνα Τραυλού, η οποία εκπροσώπησε τη ναυτιλιακή Κοινότητα βάσει ειδικού πληρεξουσίου που της έχει παρασχεθεί από τη συντριπτική πλειοψηφία του 91,56% του συνόλου της χωρητικότητας των διαχειριζόμενων από εταιρείες του άρθρου 25 ν. 27/1975 πλοίων υπό ελληνική ή ξένη σημαία. Με την Πρόσθετη Πράξη στο νέο Συνυποσχετικό, αυξάνονται σε 60 εκατ. ευρώ ετησίως – συμπεριλαμβανομένου του έτους 2022 – τα εγγυημένα δημόσια έσοδα από την οικειοθελή παροχή των μελών της Ναυτιλιακής Κοινότητας. Η οικειοθελής παροχή, με βάση το ισχύον έως σήμερα Συνυποσχετικό, που υπεγράφη τον Φεβρουάριο του 2019, ανερχόταν σε 40 εκατ. ευρώ ετησίως.

Επιπροσθέτως στο νομοσχέδιο περιέχονται διατάξεις που στοχεύουν στην αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου και της λειτουργίας του δικτύου των κρατικών ενισχύσεων, μέσω της αποσαφήνισης του ρόλου και των αρμοδιοτήτων της Κεντρικής Μονάδας Κρατικών Ενισχύσεων» (ΚεΜΚΕ) και των Αποκεντρωμένων Μονάδων Κρατικών Ενισχύσεων (ΑΜΚΕ) και του καθορισμού της διαδικασίας ανάκτησης παράνομων και ασυμβίβαστων κρατικών ενισχύσεων. Ακόμη, προβλέπεται ότι για την ηλεκτρονική καταχώριση, επεξεργασία και παρακολούθηση των κρατικών ενισχύσεων που χορηγούνται στην ελληνική επικράτεια αναπτύσσεται και λειτουργεί το Κεντρικό Πληροφοριακό Σύστημα Κρατικών Ενισχύσεων (ΚΠΣΚΕ), με κύριο στόχο τη συνολική διαχείριση και παρακολούθηση των κρατικών ενισχύσεων, μέσω και της διαλειτουργικότητας. Με την ενσωμάτωση των διατάξεων περί κρατικών ενισχύσεων σε ένα ενιαίο νομοθετικό κείμενο επιτυγχάνεται η αποτελεσματικότερη και ορθότερη εφαρμογή της διαδικασίας ελέγχου παράνομων και ασυμβίβαστων κρατικών ενισχύσεων.

Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει, επίσης, ρυθμίσεις μισθολογικού χαρακτήρα, όπως η κατάργηση διατάξεων που έρχονται σε αντίθεση με το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο των ν. 4354/2015 και ν. 4336/2015 περί ενιαίου μισθολογίου, η αύξηση του αριθμού των επιτρεπόμενων κατ’ έτος ημερών μετακίνησης των αιρετών οργάνων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ανακύπτουσες στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους σχετικές ανάγκες, η προσαύξηση των εξόδων διανυκτέρευσης για τη νησιωτική χώρα, για τη χρονική περίοδο από την 1η Μαΐου έως και την 30ή Σεπτεμβρίου εκάστου έτους, καθώς και η τροποποίηση του ανώτατου ορίου επιχορήγησης των ΟΤΑ, προκειμένου να μπορούν να αντεπεξέλθουν οι ΟΤΑ στις συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες σε παγκόσμιο και εθνικό επίπεδο, λόγω της ενεργειακής κρίσης και των πληθωριστικών πιέσεων στην αγορά.

Με άλλες διατάξεις ρυθμίζονται οργανωτικά και λειτουργικά ζητήματα του Υπουργείου Οικονομικών και προτείνονται ρυθμίσεις για τη διαλειτουργικότητα του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων (ΟΠΣΚΕ), τους όρους ειδικών δεσμευμένων καταπιστευτικών λογαριασμών και την τροποποίηση του ν. 4307/2014 περί ειδικής διαχείρισης, ως προς τα ζητήματα της παράτασης και του καθορισμού των αναστελλόμενων μέτρων ατομικής δίωξης.