Επικουρικές συντάξεις: Σουηδικό μοντέλο αλά… Χατζηδάκη

Μετά τον ΓΑΠ, που ήθελε να μετατρέψει την Ελλάδα σε «Δανία του νότου» με τα γνωστά αποτελέσματα, αυτές τις ημέρες ήρθε η σειρά του Μητσοτάκη, του Χατζηδάκη και του Τσακλόγλου να μας κάνουν… Σουηδία με τη ψήφιση της επικουρικής ασφάλισης και την αλλαγή ασφαλιστικού συστήματος, από αναδιανεμητικό σε κεφαλαιοποιητικό.

Απέναντι σε όλη την αντιπολίτευση, η κυβέρνηση και το επιτελείο του υπουργείου Εργασίας πανηγύρισαν την εισαγωγή του σουηδικού μοντέλου, «του καλύτερου ασφαλιστικού μοντέλου στον κόσμο» στα καθ’ ημάς, παραβλέποντας τους… αστερίσκους, όπως την εμπλοκή των επαγγελματικών ταμείων και όχι του κράτους στη διαχείριση των αποθεματικών του κάθε ασφαλισμένου, το ύψος του μέσου μισθού στη σκανδιναβική χώρα, τα χαμηλά ποσοστά ανεργίας, την εξαντλητική επί χρόνια διαβούλευση των σωματείων με τις κυβερνήσεις της χώρας αλλά και το… ανάποδο εργασιακό από το δικό μας. Ψιλοπράγματα δηλαδή…

Μπροστά στην… πρεμούρα του να φορέσει και δεύτερο παράσημο, μετά το εργασιακό του «διευθετημένου» με το αφεντικό χρόνου απασχόλησης, τη διάλυση του συνδικαλιστικού κινήματος, του δεκαώρου με… μπόνους κλπ, ο Κωστής Χατζηδάκης ξεπέρασε εαυτό με το νέο ασφαλιστικό που αφορά στην αλλαγή απόδοσης των επικουρικών συντάξεων, την είσοδο του ιδιώτη στο ασφαλιστικό σύστημα και την μετατροπή του στο κομμάτι της επικουρικής σε κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα. Υπ’ αυτή την έννοια δικαιολογούνται και υπερβολές, και μισές αλήθειες και προσαρμογές του σουηδικού μοντέλου σε μια πιο… χατζηδάκειο βερσιόν.

Κατ’ αρχάς δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει την ανάγκη για εκ βάθρων αλλαγές στο ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό σύστημα. Η αναζήτηση, η μελέτη και η σύγκριση των διεθνών παραδειγμάτων επίσης σωστή. Ωστόσο δεν αρκεί η ανακάλυψη του καλύτερου μοντέλου, όπως για παράδειγμα της Σουηδίας, και η μεταφορά του εδώ για να λυθούν δια μαγείας τα προβλήματα σου, και βέβαια ούτε η προσαρμογή του καλύτερου συστήματος στα… παπούτσια σου για να περιμένεις το ίδιο αποτέλεσμα.

Σύμφωνα με κορυφαίους Έλληνες εργατολόγους και με βαθιά πείρα στη μελέτη τόσο του σκανδιναβικού μοντέλου όσο και άλλων προηγμένων ασφαλιστικών συστημάτων, υπάρχουν μια σειρά παραγόντων που διαφοροποιούν τη Σουηδία από την Ελλάδα, όπως είναι κοινώς αντιληπτό, και δεν ελήφθησαν υπόψη.

Η Σουηδία από τη δεκαετία του 90 αντιλήφθηκε το πρόβλημα που θα προέκυπτε στο μέλλον σχετικά με τις συντάξεις των απόμαχων της ζωής. Έχοντας αυξηθεί το προσδόκιμο ζωής και με τη ραγδαία γήρανση του πληθυσμού της, κοινός τόπος με την σημερινή Ελλάδα, αποφασίστηκε να προχωρήσει σε ριζικές τομές στο ασφαλιστικό/συνταξιοδοτικό σύστημα με την εισαγωγή του κεφαλαιοποιητικού μοντέλου και τη δημιουργία ατομικού κουμπαρά για τους νέους εργαζόμενους σε ό,τι αφορά στην επικουρική σύνταξη τους.

Και κάπου εδώ αρχίζουν οι μεγάλες διαφορές, για τις οποίες δεν ενημέρωσαν οι κ. Τσακλόγου και Χατζηδάκης. Για πάνω από δέκα χρόνια οι εμπλεκόμενοι φορείς συζητούσαν διεξοδικά το μοντέλο, σε μια χώρα που από τη δεκαετία του ’80 χαρακτηριζόταν από το άρτιο σύστημα κοινωνικής ασφάλειας αναδιανεμητικού χαρακτήρα, και αναζητούσε έναν ενισχυτικό πυλώνα μόνο κεφαλαιοποιητικής δομής. Και κατέληξαν το 2003 να παραδώσουν ένα ολοκληρωμένο σύστημα με μια εγγυημένη, μια αναδιανεμητική και μια συνδεδεμένη με το εισόδημα σύνταξη. Στην αναδιανεμητική/ανταποδοτική ο ασφαλισμένος επιλέγει μια τοποθέτηση της ανάμεσα σε 700 περίπου επαγγελματικά ταμεία αποθεματικών και μόνο αν δεν επιλέξει μεταφέρεται στο κρατικό ταμείο επένδυσης. Ποια είναι η σχέση αυτού με αυτό που προωθεί το υπουργείο Εργασίας;

Πως προκύπτει ότι «το σύστημα της επικουρικής ασφάλισης μετατρέπεται από αναδιανεμητικό σε κεφαλαιοποιητικό, ακολουθώντας το άκρως επιτυχημένο σουηδικό μοντέλο» που είπε ο πρωθυπουργός; Και βέβαια δεν μπορεί να παραβλέψει κανείς ότι ο βασικός μεικτός μισθός στη Σουηδία υπολογίζεται πάνω από 2.000 ευρώ, οι κοινωνικές παροχές καλύπτουν ανάγκες για τις οποίες οι Έλληνες πληρώνουν από την τσέπη τους, ενώ είναι σε εξέλιξη συζήτηση για την μείωση του εργασιακού ωραρίου…