Γερμανία: Έρχεται… η πράσινη ανάπτυξη

Η αναμενόμενη για σήμερα έγκριση του νέου φιλόδοξου πράσινου πακέτου που δρομολογεί το Βερολίνο, ενδεχομένως να σηματοδοτήσει μια σημαντική στροφή για την οικονομική και δημοσιονομική στρατηγική που ακολουθεί επί χρόνια η Γερμανία. Και αυτό διότι το σημείο κλειδί βρίσκεται στον τρόπο που θα χρηματοδοτηθεί, με το κόστος του να υπολογίζεται έως και στα 40 δισ. ευρώ.

Η κυβέρνηση και τα αρμόδια υπουργεία χρειάστηκαν μήνες διαβουλεύσεων για να καταλήξουν στην τελική μορφή των μέτρων που θα τεθούν προς συζήτηση και έγκριση στο υπουργικό συμβούλιο. Στόχος άλλωστε εξαρχής ήταν το σχέδιο να έχει διαμορφωθεί πριν την επικείμενη (την ερχόμενη εβδομάδα) σύνοδο του ΟΗΕ για το Κλίμα. Όμως, η βασική κατεύθυνση είναι γνωστή: η δραστική μείωση των ρύπων κατά 55% έως το 2030.

Ο στόχος αυτός έχει πολλαπλά αίτια, που δεν έχουν να κάνουν μόνο με την… ξαφνική ευαισθητοποίηση του Βερολίνου για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.

Ο πολιτικός παράγοντας έχει να κάνει με την υψηλή απήχηση που έχουν, πλέον, στο γερμανικό κοινό τα πράσινα ζητήματα και οι πράσινες πρωτοβουλίες, κάτι που φαίνεται και από την σημαντική ενίσχυση του κόμματος των Πρασίνων στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις.

Όμως, υπάρχει και ένας πολύ σημαντικός πρακτικός παράγοντας που έχει σχέση με την ανάγκη να βρεθούν τρόποι, πρωτοβουλίες και project, που θα κινήσουν χρήμα στην γερμανική οικονομία και θα την «ζωντανέψουν» σε ένα διάστημα που βρίσκεται στο χείλος της ύφεσης. Άλλωστε, θα είναι και μια μακροχρόνια επένδυση για την αναμόρφωση της χώρας, της βιομηχανίας, της κοινωνίας.

Πού θα βρεθούν τα κονδύλια

Το σχέδιο εξαρχής κρίθηκε ως εξαιρετική ιδέα απ’ όλους τους κυβερνητικούς εταίρους, που έσπευσαν να το στηρίξουν. Όμως, αυτό στο οποίο δεν είχαν καταλήξει μέχρι τώρα και η αγορά ελπίζει ότι θα αποσαφηνιστεί σήμερα είναι το πώς θα χρηματοδοτηθεί. Διότι ναι μεν… λεφτά υπάρχουν, αλλά 40 δισ. ευρώ (8 έως 10 δισ. ετησίως μέχρι το 2023) είναι ένα τεράστιο νούμερο.

Η εύλογη λύση για κάθε χώρα που θα βρισκόταν στη θέση αυτή, πόσο μάλλον μια χώρα με την υψηλή πιστοληπτική ικανότητα της Γερμανίας θα ήταν να δανειστεί από τις αγορές τα χρήματα που χρειάζεται, όπως με την έκδοση στοχευμένων πράσινων ομολόγων. Όμως, εμπόδιο σε μια τέτοια κίνηση στέκεται η θεσμοθετημένη αρχή του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού, ήτοι το λεγόμενο «Schwarze Null», το οποίο μέχρι τώρα τηρείτο ευλαβικά από όλες τις κυβερνήσεις.

Το ζήτημα στάθηκε αφορμή για να ανοίξει η συζήτηση για την ανάγκη αναθεώρησης του «Schwarze Null», με τους Σοσιαλδημοκράτες ειδικά να έχουν ταχθεί αναφανδόν υπέρ, όπως και αρκετά σεβαστά ονόματα της επιχειρηματικής αγοράς, που πολύ απλά θεωρούν ότι το βασικό είναι να «πέσει» χρήμα στην αγορά και να τονωθεί η ανάπτυξη. Όμως, στις τάξεις των συντηρητικών οι πλέον σκληροπυρηνικοί συνέχισαν να αντιδρούν, μένοντας πιστοί στο δόγμα της δημοσιονομικής πειθαρχίας.

Ακύρωση ή παράκαμψη του Schwarze Null;

Αναζητώντας τη χρυσή τομή, το υπουργείο Οικονομικών άρχισε να επεξεργάζεται διάφορες ιδέες, ώστε η ανάληψη νέου χρέους να μην περάσει, να μην καταγραφεί, στον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό, έτσι ώστε να μην χρειάζεται αναθεώρηση του Schwarze Null από τη Βουλή, φέρνοντας σε δύσκολη θέση την κυρία Μέρκελ. Όμως, αρκετές από τις ιδέες αυτές, που διέρρευσαν κατά καιρούς από δημοσιεύματα, άφησαν την αγορά και τους οικονομικούς αναλυτές να αναρωτιούνται για την αξιοπιστία και την αποτελεσματικότητα τους.  

Σύμφωνα με νεότερα δημοσιεύματα μία από τις προτάσεις που κερδίζει έδαφος είναι η έκδοση των ομολόγων και η παροχή των δανείων προς τις επιχειρήσεις να γίνει από ένα νέο (ιδιωτικού δικαίου) ίδρυμα/οργανισμό κλιματικής αλλαγής που θα δημιουργηθεί, το οποίο με τη σειρά του θα χρηματοδοτηθεί από κρατικά κονδύλια και μια σημαντική ετήσια επιδότηση.

Το εύλογο (και παράλογο για πολλούς αναλυτές) πρόβλημα με την ιδέα αυτή είναι ότι προφανώς οι όροι δεν θα είναι τόσο ελκυστικοί όσο αυτούς που μπορεί να διασφαλίσει το ίδιο το γερμανικό Δημόσιο, το οποίο μπορεί να δανειστεί από τις αγορές με σχεδόν μηδενικά επιτόκια.  

Υπό συζήτηση υπάρχουν αρκετές ακόμη ιδέες. Όμως, το τι τελικά θα επιλεγεί αναμένεται να αποσαφηνιστεί σήμερα…