Γιατί η ΕΚΤ βγάζει 6 «κίτρινες κάρτες» στο σχέδιο «Ηρακλής»

Πολλές επιφυλάξεις που μπορεί στο εγγύς μέλλον να εξελιχθούν σε αμφιβολίες αν το σχέδιο «Ηρακλής» που κατέθεσε χθες στη Βουλή η κυβέρνηση θα επιλύσει οριστικά το πρόβλημα των Κόκκινων χαρτοφυλακίων των τραπεζών ή αντίθετα να προκαλέσει νέες περιπλοκές, εκφράζει η σημερινή γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Οι ενστάσεις του κορυφαίου ευρωπαϊκού οργάνου εποπτείας και ελέγχου του τραπεζικού συστήματος αποκτούν ιδιαίτερη σημασία και δεν πρέπει να αγνοηθούν από τους βουλευτές που καλούνται να το ψηφίσουν στην Βουλή. Μάλιστα η εισαγωγή του με την διαδικασία του κατεπείγοντος προκάλεσε τις αντιδράσεις των κομμάτων:

Κατά την τοποθέτησή του ο υφυπουργός Οικονομικών Γιώργος Ζαββός υποστήριξε πως η διαβούλευση του νομοσχεδίου έχει ολοκληρωθεί και πως η διαδικασία ψήφισης του προϋπολογισμού 2020 επιτάσσει την ψήφιση του σχεδίου «Ηρακλής» με τη διαδικασία του κατεπείγοντος, τα επιχειρήματά του δεν έπεισαν τα αντιπολιτευόμενα κόμματα.

«Η καθυστέρηση δεν θα ήταν προς όφελος του τραπεζικού συστήματος. Το σχέδιο έχει συζητηθεί τεχνικά με όλους. Υπάρχει πλήρης υποστήριξη της Τράπεζας της Ελλάδος και όλων των τραπεζών. Τεχνικά έχουν εξαντληθεί όλες οι δυνατότητες. Είναι ένα ολοκληρωμένο νομοσχέδιο», είπε ο κ. Ζαββός, θέλοντας να απαντήσει στις αιτιάσεις των βουλευτών της αντιπολίτευσης.

Από την πλευρά του ο εισηγητής της Νέας Δημοκρατίας Μπάμπης Παπαδημητρίου, τονίζοντας ότι με το σχέδιο «Ηρακλής» τα πιστωτικά ιδρύματα θα μπορούν πλέον να δίνουν θετικές λύσεις σε πολίτες που έχουν κόκκινα δάνεια.

Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος σημείωσε πως εφόσον υπάρχουν αντιδράσεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης θα μπορούσε η συζήτηση για το σχέδιο «Ηρακλής» να γίνει την επομένη εβδομάδα μετά τον προϋπολογισμό για να δοθεί περαιτέρω χρόνος και κυρίως να προσκληθούν οι φορείς να τοποθετηθούν επί του νομοσχεδίου. Και από το Κίνημα Αλλαγής ο βουλευτής Μιχάλης Κατρίνης εξέφρασε τις ίδιες θέσεις. «Δεν σημαίνει πως δεν χρειάζεται να κληθούν οι φορείς στη Βουλή, επειδή τους έχει συναντήσει ο υπουργός», είπε, ενώ τάχθηκε υπέρ του να κληθεί ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος.

Αντιδρώντας με τη διαδικασία ο Κρίτων Αρσένης από το ΜέΡΑ25 ανακοίνωσε την αποχώρηση του κόμματος από την Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής.

Σύμφωνα με στελέχη της αντιπολίτευσης η διαδικασία του κατεπείγοντος επιλέχθηκε από την κυβέρνηση για να μην αναδειχθούν (εκτός των άλλων) και οι πολλές παρατηρήσεις επί του τελικού κειμένου του σχεδίου «Ηρακλής» τις οποίες έκανε η ΕΚΤ. Πρόκειται για ουσιαστικές επιφυλάξεις που βγάζουν έξι «κίτρινες» κάρτες στο κυβερνητικό σχέδιο.

Οι βασικές αντιρρήσεις όμως αφορούν δύο τομείς : Πρώτον αναδεικνύεται ο κίνδυνος το Δημόσιο με τις εγγυήσεις του να χρεωθεί όλο το σχέδιο εξυγίανσης των χαρτοφυλακίων τραπεζών. Με τις εγγυήσεις του όλοι οι άλλοι απλώς να παριστάνουν τους τραπεζίτες και τους επενδυτές χωρίς να διατρέχουν κίνδυνο είτε για την καριέρα τους είτε για τα κεφάλαια τους. Το ελληνικό Δημόσιο θα έχει γενναιόδωρα καλύψει με εγγυήσεις και τις δύο πλευρές.

Για το λόγο αυτό και η ΕΚΤ σημειώνει ότι το ζήτημα των εγγυήσεων του Δημοσίου θα αξιολογηθεί σε δεύτερο χρόνο.

Πιο συγκεκριμένα επισημαίνεται:

«Η ΕΚΤ αντιλαμβάνεται το προβλεπόμενο στο σχέδιο νόμου πρόγραμμα ως πρόγραμμα στο οποίο οι τράπεζες μπορούν να προσχωρήσουν οικειοθελώς στο πλαίσιο τιτλοποιήσεων ΜΕΔ. 

Η ίδια επισημαίνει ότι στην παρούσα γνώμη δεν αξιολογείται η κανονιστική μεταχείριση της εγγύησης του Δημοσίου κατά το σχέδιο νόμου. 

Η ΕΚΤ προτείνει την ουσιαστική και έγκαιρη διαβούλευση της αιτούσας αρχής με όλους τους οικείους φορείς, περιλαμβανομένων των εποπτικών αρχών, καθώς τέτοιου είδους διαβουλεύσεις είναι πιθανόν να ρίξουν φως σε πτυχές του σχεδίου νόμου που κατά τα λοιπά ενδέχεται να μην καθίστανται άμεσα αντιληπτές.»

Η ΕΚΤ προτείνει επίσης η εγγύηση του Δημοσίου να διαρκεί έως την ολοσχερή εξόφληση όλων των οφειλόμενων ποσών σε σχέση με τις εν λόγω ομολογίες

Παράλληλα καταγράφεται μια σειρά άλλων παρατηρήσεων όπως η ανάγκη σαφήνειας στη διατύπωση των διατάξεων του σχεδίου, προκειμένου να προσελκύσει σημαντικό επενδυτικό ενδιαφέρον και να αποσοβηθούν διαφωνίες ή/και ένδικες διαφορές. 

Η ΕΚΤ ζητά ακόμα σαφέστερη αναδιατύπωση της διάταξης περί ολοσχερούς εξόφλησης του κεφαλαίου των ομολογιών υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας πριν από την εξόφληση του τόκου των ομολογιών μεσαίας εξοφλητικής προτεραιότητας στο πλαίσιο της προτεραιότητας πληρωμών (waterfall structure).

Σε ότι αφορά την πιστοληπτική αξιολόγηση των ομολογιών υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας, η ΕΚΤ υπενθυμίζει ότι αυτοί πρέπει να πληρούν τα γενικά κριτήρια αποδοχής των ECAI, ενώ η ΕΚΤ παρατηρεί ότι θα ήταν σκόπιμο να προβλεφθεί η τακτική επανεξέταση και αξιολόγηση, από ειδική ανεξάρτητη οντότητα, της αποτελεσματικότητας του προγράμματος.

Η θέση της ΕΚΤ αναμένεται να επηρεάσει και τη στάση των ενδιαφερόμενων επενδυτών. Είναι πολύ πιθανόν έτσι σε περίπτωση που οι παρατηρήσεις της δεν γίνουν δεκτές το σχέδιο να μην προσελκύσει επενδυτές που θα αγοράσουν τα ομόλογα των τραπεζών και το τραπεζικό σύστημα να χάσει κι άλλο πολύτιμο χρόνο για την εξυγίανση- ανάκαμψη του.

Σημειώνουμε επιγραμματικά και σε τίτλους τις άλλες αναφορές της ΕΚΤ: Απροσδιόριστες διαδικασίες. Παραβίαση των κανόνων της Ε.Ε. Ελλιπής διαβούλευση με τους φορείς. Νομικές αβεβαιότητες. Απουσία ειδικών κανόνων για την τιτλοποίηση των «κόκκινων» δανείων και ειδικής ανεξάρτητης οντότητας για την εποπτεία του προγράμματος.

Επαναλαμβάνουμε το ερώτημα: Μήπως για όλα αυτά επιδιώκει να περάσει το σχέδιο με την μορφή του κατεπείγοντος η κυβέρνηση;