Γιατί η παρέμβαση Σολτς για την Τραπεζική Ένωση έβαλε φωτιά στην Ε.Ε.

Αυξημένο ενδιαφέρον απέκτησαν οι επικείμενες, σήμερα και αύριο, συναντήσεις των Ευρωπαίων υπουργών Οικονομικών (Eurogroup και Ecofin), καθώς οι προτάσεις Σολτς για την περίφημη Τραπεζική Ένωση έξαφνα αναζωπύρωσαν τις ελπίδες προώθησης του σχεδίου, που έχει «βαλτώσει» επί επτά χρόνια. Όμως, κανείς δεν έχει υψηλές προσδοκίες ότι οι διαφωνίες που υπάρχουν, ακόμη και εντός της Γερμανίας, θα ξεπεραστούν εύκολα.

Θυμίζουμε ότι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Όλαφ Σολτς, με άρθρο του στους Financial Times, προκάλεσε πάταγο μιλώντας για την αναγκαιότητα της εμβάθυνσης και ολοκλήρωσης της ευρωπαϊκής τραπεζικής ένωσης, επισημαίνοντας δε, ότι ο παγκόσμιος ρόλος της Ευρώπης θα υπονομευθεί, εάν αποτύχει η ολοκλήρωση της ένωσης του χρηματοπιστωτικού της τομέα.

Η μεγαλύτερη έκπληξη, ωστόσο, ήταν η αναφορά του σε ένα κοινό σχήμα για την προστασία των καταθετών σε όλη την Ε.Ε., σε περίπτωση κατάρρευσης μιας τράπεζας σε κράτος μέλος, κάτι που το Βερολίνο είχε απορρίψει κατηγορηματικά στο παρελθόν. 

Είναι εύλογο ότι ένα τέτοιο σχήμα για την προστασία όλων των Ευρωπαίων καταθετών θεωρείται ζωτικό για μια πραγματική τραπεζική ένωση. Είναι κάτι που οι Βρυξέλλες, η ΕΚΤ και γενικά οι ευρωπαϊκοί θεσμοί έχουν αναγνωρίσει ως αναγκαίο, όπως έσπευσαν να επαναλάβουν με αφορμή το άρθρο του Σολτς. Όμως, στους κόλπους της ευρωπαϊκής οικογένειας πολλοί είναι αυτοί που αντιδρούσαν και αντιδρούν, φοβούμενοι ότι μπορεί να βρεθούν στη δυσάρεστη θέση να πληρώσουν τα… σπασμένα μιας τράπεζας από ένα ευάλωτο κράτος μέλος.

Οι επιφυλάξεις αυτές αφορούν κυρίως τις τράπεζες του ευρωπαϊκού νότου, οι οποίες εξακολουθούν να είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένες από έναν τεράστιο όγκο Κόκκινων Δανείων.  

Για το λόγο αυτό, άλλωστε, ο κ. Σολτς έθεσε και συγκεκριμένες απαιτήσεις για την προώθηση της τραπεζικής ένωσης. Πιο συγκεκριμένα την προώθηση συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων που με τη σειρά τους θα ήταν επίσης δύσκολο να γίνουν δεκτές από κάποιες χώρες.

Μεταξύ αυτών, την ανάγκη να ισχύει μια κοινή πτωχευτική διαδικασία για την εκκαθάριση προβληματικών τραπεζών, δραστικότερες κινήσεις για την απαλλαγή των τραπεζών από μη εξυπηρετούμενα δάνεια και την αντιμετώπιση των κινδύνων που συνδέονται με τα κρατικά χρέη, αλλά και την δρομολόγηση κοινών κανόνων για τον υπολογισμό της φορολόγησης των κερδών των τραπεζών.

Πρόκειται για ζητήματα που για διαφορετικούς λόγους θεωρούνται ευαίσθητα από διαφορετικά κράτη μέλη, είτε για πολιτικούς λόγους (π.χ. τη διαχείριση των κοινωνικού ζητήματος των Κόκκινων Δανείων) είτε και για οικονομικούς (για τις χώρες όπου η εταιρική φορολόγηση είναι χαμηλή και δεν θα ήθελαν πανευρωπαϊκή εναρμόνιση της).  

Κοινώς μπορεί η παρέμβαση Σολτς να θεωρείται τολμηρή και καλοδεχούμενη, όμως δεν είναι διόλου βέβαιο ότι μπορεί να πάει μακριά.

Σημειωτέον δε, πως αντιδράσεις καταγράφηκαν ήδη και από το εσωτερικό της Γερμανίας, όπου το κατεστημένο εξακολουθεί να αντιδρά στην προοπτική ενός κοινού σχήματος προστασίας των καταθέσεων.

Κάποιοι διερωτήθηκαν και, μάλλον, όχι αβάσιμα μήπως η «βόμβα» Σολτς κρύβει διαφορετικές επιδιώξεις. Μήπως συνδέεται με τις προσωπικές φιλοδοξίες του να αναλάβει την ηγεσία του SPD; Και αν έχει την στήριξη της Καγκελαρίου (που δεν έχει διευκρινιστεί ακόμη), αν η πρόταση αντανακλά και τον ιδεολογικό πόλεμο στο πολιτικό σκηνικό, ακόμη και εντός του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος, ανάμεσα τους μετριοπαθείς ευρωπαϊστές (όπως η Άνγκελα Μέρκελ) και το βαθύ συντηρητικό κατεστημένο (που μάχεται τη διάδοχο της Ανεγκρέτ Κραμπ-Κάρενμπαουερ).  

Αναφορικά με τα εσωκομματικά του SPD, θυμίζουμε ότι το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα παραμένει ακέφαλο από το καλοκαίρι και οδεύει προς ένα κρίσιμο συνέδριο, στα τέλη της χρονιάς, στο οποίο όχι μόνο θα εκλέξει νέο αρχηγό, αλλά θα καθορίσει τη νέα στρατηγική του κόμματος και την απόφαση του αν θα συνεχίσει ή όχι να στηρίζει την συγκυβέρνηση με τη Δεξιά.

Ο Σολτς είναι ισχυρός δελφίνος, όμως έχει μεγάλες αντιπάθειες στην παραδοσιακή αριστερή πτέρυγα που θέλει το κόμμα να επιστρέψει στις παραδοσιακές κεντροαριστερές ρίζες του. Το να παρουσιάσει την αναζωπύρωση της τραπεζικής ένωσης και την ανανέωση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος θα ήταν σαφώς μια σημαντική επιτυχία που θα βελτίωνε το προφίλ του.