Greenpeace: Το Rainbow Warrior III στο Ιόνιο, σεισμικές έρευνες ΕΛΠΕ

Η δράση της οικολογικής οργάνωσης για τον τερματισμό των εξορύξεων, την προστασία του κλίματος και της θαλάσσιας βιοποικιλότητας συνεχίζεται, αναφέρει σε ανακοίνωση. Μαζικούς εκβρασμούς ζιφιών καταγγέλουν με επιστολή 15 οργανώσεις.

Συμβαίνει τώρα! Αυτή τη στιγμή, το πλοίο της οργάνωσης, Rainbow Warrior III, βρίσκεται ξανά στο Ιόνιο Πέλαγος δυτικά της Κέρκυρας, απαιτώντας τον τερματισμό των σεισμικών ερευνών που διενεργεί για λογαριασμό της εταιρείας ΕΛΠΕ  ΑΕ το ειδικό ερευνητικό σκάφος SW COOK από τις 10 Φεβρουαρίου.

Οι ακτιβιστές που βρίσκονται στο Rainbow Warrior απαιτούν από τα ΕΛΠΕ να ακυρώσουν τα σχέδιά τους για εξορύξεις υδρογονανθράκων στην ελληνική επικράτεια και να προβούν άμεσα στην οριστική διακοπή των σεισμικών ερευνών που διενεργούν εντός της θαλάσσιας περιοχής “Ιόνιο”, αναφέρει ανακοίνωση.

Στην απευθείας επικοινωνία που είχε το πλοίο της οργάνωσης με το πλήρωμα του SW COOK, μας ενημέρωσαν ότι οι σεισμικές εκρήξεις έχουν προσωρινά σταματήσει. Ωστόσο, αρνήθηκαν να απαντήσουν σε οποιαδήποτε άλλη ερώτηση και μας παρέπεμψαν στην εταιρεία. Το μήνυμα της Greenpeace προς την εταιρεία είναι ξεκάθαρο: “ΕΛΠΕ, Σταματήστε το έγκλημα”. Όσο λοιπόν διατηρεί σιγή ιχθύος για τα σχέδιά της, τόσο η φωνή μας θα δυναμώνει. Δεν εφησυχάζουμε και παραμένουμε στην περιοχή (καιρου επιτρέποντος) μέχρι τα ΕΛΠΕ να επιβεβαιώσουν επίσημα την άμεση παύση των σεισμικών ερευνών.

Από την Κυριακή 20/2 έχουν καταγραφεί τρεις εκβρασμοί ζιφιών στις δυτικές ακτές της Κέρκυρας.

Παρότι τα ζώα οδηγήθηκαν πίσω στη θάλασσα με επιτυχία, οι ακτές της Κέρκυρας ερευνώνται για περισσότερες εκβρασμούς. Εν τω μεταξύ, τα ΕΛΠΕ συνεχίζουν τις καταστροφικές σεισμικές εκρήξεις στο μπλοκ του Ιονίου για την ανεύρεση πιθανών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων. Παραβλέποντας τη θλιβερή πραγματικότητα της κλιματικής κρίσης που βιώνουμε, αλλά και τις εκκλήσεις της κοινωνίας των πολιτών και της επιστημονικής κοινότητας για την επείγουσα αναστολή των σεισμικών ερευνών, τα ΕΛΠΕ συνεχίζουν εμμονικά τις έρευνες πετρελαίου και ορυκτού αερίου, αγνοώντας τη σοβαρή απειλή που αποτελούν για τη βιοποικιλότητα της περιοχής, η οποία έχει χαρακτηριστεί ως σημαντική περιοχή για τα θαλάσσια θηλαστικά στη Μεσόγειο και σε παγκόσμιο επίπεδο[4].

Επισημαίνεται ότι η Απόφαση 7.13 της Συμφωνίας ΑCCOBAMS για τη διατήρηση των κητωδών στη Μαύρη Θάλασσα, τη Μεσόγειο και την Παρακείμενη Ζώνη του Ατλαντικού αναφέρεται ρητά σε περιπτώσεις προσαράξεων και στην υποχρέωση να σταματήσουν οι ηχοβολιστικές έρευνες και να καταβληθεί η μέγιστη προσπάθεια για να γίνουν κατανοητά τα αίτια των εκβρασμών.

Επιπλέον, η υποχρέωση της μισθώτριας εταιρείας για τη λήψη μέτρων επανόρθωσης καθώς και η δυνατότητα αιτήματος από τον εκμισθωτή για διακοπή των εργασιών σε περιπτώσεις που υπάρχει εύλογος λόγος ότι συγκεκριμένες εργασίες βλάπτουν την υδρόβια ζωή προβλέπονται και στην ίδια τη σύμβαση παραχώρησης δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης πετρελαίου και ορυκτού αερίου, η οποία έχει κυρωθεί με τον ν. 4629/2019.

H μη συμμόρφωση των ΕΛΠΕ με τους ως άνω όρους ενδέχεται να συνιστά παραβίαση της παραχωρηθείσας άδειας που έχει συνάψει η εν λόγω εταιρεία με το ελληνικό δημόσιο για τη θαλάσσια περιοχή “Ιόνιο”.

“Πρόσφατα γίναμε μάρτυρες των σεισμικών ερευνών των ΕΛΠΕ στο Ιόνιο και από την πρώτη μέρα προειδοποιούμε για τις ολέθριες συνέπειες των σεισμικών εκρήξεων στα κητώδη και στα ευαίσθητα ενδιαιτήματα της Μεσογείου που τα φιλοξενούν.

Δεν μας έχουν ακούσει. Είμαστε σήμερα ξανά εδώ για να ζητήσουμε το αυτονόητο: την άμεση παύση των σεισμικών ερευνών. Τα ΕΛΠΕ οφείλουν άμεσα να προβούν και επίσημα στην οριστική παύση των σεισμικών ερευνών στη θαλάσσια περιοχή “Ιόνιο” σεβόμενα τις εκκλήσεις των τοπικών κοινωνιών, της επιστημονικής κοινότητας και των οργανώσεων.

Αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι μια ακόμη απόδειξη ότι οι εξορύξεις υδρογονανθράκων απειλούν ευθέως τη βιοποικιλότητα, το κλίμα και το μέλλον της χώρας μας. Τα ορυκτά καύσιμα πρέπει να παραμείνουν εκεί που ανήκουν: στο έδαφος. Τα ΕΛΠΕ οφείλουν επιτέλους να σεβαστούν το δικαίωμά μας να ζήσουμε σε έναν τόπο με σταθερό κλίμα και υγιείς θάλασσες. Οποιαδήποτε άλλη επιλογή αποτελεί πράσινο ξέπλυμα που πλέον δεν πείθει κανέναν”, δήλωσε η Σάντυ Φαμελιάρη, υπεύθυνη προγραμμάτων για την κλιματική αλλαγή στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace.

Για να βρει πετρέλαιο και αέριο, το SW COOK χρησιμοποιεί συστοιχίες αεροβόλων που δημιουργούν εκρήξεις στον πυθμένα της θάλασσας εκτοξεύοντας αέρα με πολύ υψηλή πίεση, ώστε οι ήχοι που παράγονται να μπορούν να διαπεράσουν το νερό και το υπέδαφος. Οι εκρήξεις σημειώνονται κάθε 12 δευτερόλεπτα, μέρα και νύχτα. Το ερευνητικό σκάφος πρέπει να ταξιδεύει σε ευθείες γραμμές κατά μήκος ενός πλέγματος για να λάβει δεδομένα σχετικά με τα πιθανά κοιτάσματα πετρελαίου και αερίου, και οποιαδήποτε απόκλιση καθιστά τα δεδομένα αυτά άχρηστα. Οι εκρήξεις που εκπέμπει είναι ηχητικά συγκρίσιμες με ένα υποβρύχιο ηφαίστειο και μπορούν να προκαλέσουν χρόνιο άγχος στα θαλάσσια θηλαστικά της περιοχής, εκτοπισμό, προσωρινή ή μόνιμη απώλεια ακοής, ή ακόμα και θάνατο.

Η Μαρίζα Καρύδη, ακτιβίστρια που συμμετέχει στην ειρηνική μας διαμαρτυρία, λέει ότι το πλοίο ψάχνει για πετρέλαιο και αέριο που θα καταστρέψουν το μέλλον της. “Η επιστήμη είναι ξεκάθαρη. Δεν έχουμε την πολυτέλεια εξόρυξης και καύσης νέων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, αν θέλουμε να διατηρήσουμε τη θερμοκρασία της Γης κάτω από επικίνδυνα επίπεδα και αν θέλουμε να αποφύγουμε μια κλιματική καταστροφή. Αυτή τη στιγμή κοιτάζω ένα πλοίο που έχει προσκληθεί εδώ από την ελληνική κυβέρνηση και τα ΕΛΠΕ για να κάνει ακριβώς αυτό, θέτοντας παράλληλα σε κίνδυνο την υγεία του σημαντικού αυτού θαλάσσιου οικοσυστήματος στη Μεσόγειο”.

Δυστυχώς οι μέχρι τώρα διαβεβαιώσεις από την ΕΔΕΥ και τα ΕΛΠΕ ότι οι σεισμικές έρευνες διενεργούνται υπό πλήρη διαφάνεια και βάσει βέλτιστων πρακτικών αποτελούν κενό γράμμα. Ακόμα και αυτή την ύστατη ώρα είμαστε εδώ για να ζητήσουμε για ακόμη μια φορά από τα ΕΛΠΕ:

• Να προβούν σε επίσημη ανακοίνωση με την πρόθεσή τους να σταματήσουν άμεσα τις σεισμικές έρευνες στη θαλάσσια περιοχή “Ιόνιο”
• Να ακυρώσουν όλα τα σχέδια εξόρυξης υδρογονανθράκων στα οποία συμμετέχουν
• Να ευθυγραμμίσουν το επιχειρηματικό μοντέλο της εταιρείας με τις επιταγές της Συμφωνίας του Παρισιού.

Μαζικούς εκβρασμούς ζιφιών καταγγέλουν 15 οικολογικές οργανώσεις

Με επίσημη επιστολή που έστειλαν χθες στον Πρωθυπουργό, καθώς και στον Υπουργό και Υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, 15 περιβαλλοντικές οργανώσεις τους καλούν να ζητήσουν από την εταιρεία Ελληνικά Πετρέλαια να διακόψει άμεσα τις σεισμικές έρευνες που διενεργούνται εδώ και μέρες στη θαλάσσια περιοχή “Ιόνιο”. Το επείγον αυτό αίτημα προκάλεσε η καταγραφή μέχρι στιγμής τριών περιστατικών εκθαλάσσωσης ζιφιών στην περιοχή.

Στο πλαίσιο αυτό, οι οργανώσεις ζητούν αυξημένη επαγρύπνηση για την αποτροπή άλλων τέτοιων παρόμοιων περιστατικών. Επίσης, υπογραμμίζεται πως σύμφωνα με την αρχή της προφύλαξης και την εθνική, ενωσιακή και διεθνή νομοθεσία, θα πρέπει να διακοπούν άμεσα οι σεισμικές έρευνες που διεξάγονται αυτή τη στιγμή την περιοχή, λαμβάνοντας υπόψη τις σοβαρές επιπτώσεις του θορύβου στα κητώδη, ειδικότερα όταν ο θόρυβος αυτός προέρχεται από σεισμικές έρευνες ή από τη χρήση στρατιωτικού σόναρ.

Την επιστολή υπογράφουν οι οργανώσεις:

ΑΝΙΜΑ, Αρίων- Ερευνητική Κέντρο Διάσωσης και Περίθαλψης Κητωδών, Αρκτούρος, ΑΡΧΕΛΩΝ, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Καλλιστώ, Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, Πέλαγος Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών, Greenpeace, iSea, MEDASSET, MΟm – Εταιρεία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας, και WWF Ελλάς.

Για τις σοβαρές επιπτώσεις που έχουν οι σεισμικές έρευνες στα κητώδη, παρακολουθήστε το σχετικό βίντεο του WWF Ελλάς:

Το πλήρες κείμενο της επιστολής

Προς:

Κυριάκο Μητσοτάκη, Πρωθυπουργό
Κώστα Σκρέκα, Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Γιώργο Αμυρά, Υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας

21 Φεβρουαρίου 2022

Θέμα: Αίτημα για επείγουσα διακοπή σεισμικών ερευνών στη θαλάσσια περιοχή «Ιόνιο»

Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,

Αξιότιμοι κύριοι υπουργοί,

Στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή όπου καταγράφηκαν περιστατικά προσάραξης τριών ζιφιών (Ziphius cavirostris) το πρωί της 20ης και 21ης Φεβρουαρίου δραστηριοποιείται το ειδικό ερευνητικό σκάφος “SW Cook”, το οποίο από τις 10 Φεβρουαρίου διενεργεί σεισμικές έρευνες σε σημεία εντός της θαλάσσιαςπεριοχής “Ιόνιο” για λογαριασμό της εταιρείας ΕΛΠΕ AE, σε συνέχεια των σεισμικών ερευνών που πραγματοποιήθηκαν στη θαλάσσια περιοχή “Κυπαρισσιακός Κόλπος”.

Με δεδομένο ότι μόλις πριν από λίγες ώρες καταγράφηκε τρίτη μέσα σε δυο μόλις μέρες εκθαλάσσωση ζιφιού στις ακτές της Κέρκυρας, απαιτείται αυξημένη επαγρύπνηση για τον έγκαιρο εντοπισμό σε περίπτωση νέων τέτοιων συμβάντων. Χαιρετίζουμε συνεπώς επί της αρχής τη διαπίστωση του ΥΠΕΝ για την ανάγκη αυξημένης επαγρύπνησης για την αποτροπή άλλων τέτοιων περιστατικών.

Λαμβάνοντας υπόψη τις σοβαρές επιπτώσεις του θορύβου στα κητώδη, και ειδικότερα όταν αυτός προέρχεται από σεισμικές έρευνες ή από τη χρήση στρατιωτικού σόναρ, οι οποίες σαφώς τεκμηριώνονται στη διεθνή βιβλιογραφία (π.χ. απώλεια ακουστικής ευαισθησίας, προσωρινό ή μόνιμο τραύμα, αλλαγή συμπεριφοράς, αύξηση στρες, εκβρασμός, θάνατος κ.α.), θα πρέπει σύμφωνα με την αρχή της προφύλαξης να διακοπούν άμεσα οι σεισμικές έρευνες που διεξάγονται αυτή τη στιγμή στην περιοχή. Έτσι μόνο μπορεί να αποφευχθεί περαιτέρω όχληση στα προστατευόμενα είδη, όπως απαιτείται από τη διεθνή, ενωσιακή και εθνική νομοθεσία, και να διερευνηθούν τα ακριβή αίτια των περιστατικών αυτών. Πρέπει να επισημανθεί ότι η Απόφαση 7.13 της Συμφωνίας ΑCCOBAMS (Συμφωνία για τη διατήρηση των κητωδών στη Μαύρη Θάλασσα, τη Μεσόγειο και την Παρακείμενη Ζώνη του Ατλαντικού) αναφέρεται ρητά σε περιπτώσεις προσαράξεων και στην υποχρέωση να σταματήσουν οι ηχητικές εκπομπές και να καταβληθεί η μέγιστη προσπάθεια για να γίνουν κατανοητά τα αίτια.

Επισημαίνεται ότι η προσωρινή απαγόρευση δραστηριότητας που προκαλεί ρύπανση ή άλλη υποβάθμιση του περιβάλλοντος μέχρι να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για να αποτραπεί η υποβάθμιση αυτή απαιτείται ρητά από το άρθρο 30 παρ. 2 του ν. 1650/1986. Επιπλέον, η λήψη μέτρων για την αποφυγή και τον περιορισμό περαιτέρω ζημίας αποτελεί σαφή υποχρέωση του αναδόχου όπως ρητά προβλέπεται στο άρθρο 12Α παρ. 3 του ν. 2289/1995 (όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει): «[ο] Ανάδοχος οφείλει επίσης να λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα έτσι ώστε να περιορίσει στο ελάχιστο κάθε περιβαλλοντική ρύπανση ή ζημία στα νερά, στο έδαφος ή στην ατμόσφαιρα που μπορεί να προκληθεί σε σχέση με τις δραστηριότητες υδρογονανθράκων». Η ίδια διάταξη προβλέπει επίσης ότι «σε περίπτωση που ο Εκμισθωτής ή Εργοδότης κρίνει ότι οποιεσδήποτε εργασίες ή εγκαταστάσεις που έχουν ανεγερθεί ή δραστηριότητες που διεξάγονται δύνανται να θέσουν σε κίνδυνο πρόσωπα ή περιουσία τρίτου προσώπου ή ρυπαίνουν ή επιφέρουν ζημία στο περιβάλλον, στην πανίδα, στη χλωρίδα ή στους θαλάσσιους οργανισμούς, ζητά από τον Ανάδοχο να λάβει διορθωτικά μέτρα, εντός εύλογης χρονικής περιόδου και να αποκαταστήσει οποιαδήποτε ζημία στο περιβάλλον». Στην προκειμένη περίπτωση τα διορθωτικά μέτρα θα πρέπει να περιλαμβάνουν τη διακοπή των σεισμικών ερευνών για να απομακρυνθεί ο κίνδυνος για τα άτομα ζιφιού και να αποτραπεί η πιθανότητα περαιτέρω προσαράξεων.

Παρόμοια υποχρέωση του αναδόχου για τη λήψη μέτρων επανόρθωσης καθώς και η δυνατότητα αιτήματος από τον εκμισθωτή για διακοπή των εργασιών σε περιπτώσεις που υπάρχει εύλογος λόγος ότι συγκεκριμένες εργασίες βλάπτουν την υδρόβια ζωή προβλέπονται και στην ίδια τη σύμβαση παραχώρησης δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης πετρελαίου και ορυκτού αερίου, η οποία έχει κυρωθεί με τον ν. 4629/2019 (Α΄154) (άρθρα 9 παρ.α 2 εδ. στ΄ και άρθρο 12 παρ. 4). Επισημαίνεται επίσης ότι είναι συμβατική υποχρέωση του μισθωτή σε περιπτώσεις «επείγοντος περιστατικού ή ατυχήματος που επηρεάζει το περιβάλλον» «να προβεί σε κάθε ενέργεια με συνετό και αναγκαίο τρόπο σύμφωνα με τη Περιβαλλοντική Νομοθεσία και τους Κανόνες Επιστήμης και Τέχνης Έρευνας και Εκμετάλλευσης Υδρογονανθράκων που αρμόζουν στις περιστάσεις» (άρθρο 12 παρ. 13).

Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, σας καλούμε να ζητήσετε άμεσα από τη μισθώτρια εταιρεία «ΕΛΠΕ ΑΕ», τη διακοπή των εργασιών προκειμένου να απομακρυνθεί οριστικά ο κίνδυνος και να διαπιστωθούν τα ακριβή αίτια των προσαράξεων, αλλά και για να αποτραπεί η πιθανότητα νέων. Ζητάμε επίσης τις προσεχείς ημέρες να υπάρξει ετοιμότητα και επιφυλακή σε όλα τα νησιά και τις παράκτιες περιοχές του Ιονίου Πελάγους.

Παραμένουμε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία.

Οι οργανώσεις:

• ΑΝΙΜΑ
• Αρίων – Ερευνητικό Κέντρο Διάσωσης και Περίθαλψης Κητωδών
• Αρκτούρος
• ΑΡΧΕΛΩΝ
• ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού
• Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης
• Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία
• Καλλιστώ
• Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης
• Πέλαγος Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών
• Greenpeace
• iSea
• MEDASSET
• MΟm – Εταιρεία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας
• WWF Ελλάς