Η (αλάνθαστη) θεωρία της «συσσώρευσης» (πολιτικής) φθοράς
Γράφει ο Μάνος Οικονομίδης*
Οι μεγάλες αλήθειες κρύβονται στις μικρές λεπτομέρειες. Σε όσα, προσωρινά και συγκυριακά, αποκρύπτει από την κοινή θέα και το μη εκπαιδευμένο μάτι, η σκιά της ρουτίνας της καθημερινότητας. Η συμβίωση με το αναπόφευκτο, που δεν είναι ωστόσο, και δεν είναι πάντα τόσο αυτονόητο.
Στην εργαλειοθήκη της πολιτικής ανάλυσης, η έγκαιρη πρόγνωση της συναπόφασης υπόγειων και σιωπηλών κοινωνικών ρευμάτων να κινηθούν επιθετικά, ορισμένες φορές και συντεταγμένα, προκειμένου να δώσουν πολιτική έκφραση και εκλογική επιλογή στην ψυχολογία τους, συνιστά αναπόφευκτα το «ιερό δισκοπότηρο» για κάθε πολιτικό επιτελείο και οργανισμό. Όπως, άλλωστε, έχει αποδειχθεί σε πλείστες περιπτώσεις στο ιστορικό παρελθόν, όσοι κατάφεραν να διαγνώσουν εγκαίρως την ψυχολογία της κοινωνίας, τις αγωνίες, τις επιθυμίες και τις προτεραιότητές της, κατάφεραν και να τις εκφράσουν οι ίδιοι. Πολιτικά και εκλογικά.
Στην παρούσα βιώσιμη συγκυρία για τον εθνικό ιστό, είναι μάλλον εύκολο να διαβλέψει κανείς την πορεία των πραγμάτων: Προς… τον τοίχο. Η θεωρία της συσσώρευσης πολιτικής φθοράς, και το πού αυτή οδηγεί, άλλωστε, έχει αλάνθαστη χρησιμότητα.
Στον απόηχο της υπερδεκαετούς εθνικής αποσυναρμολόγησης, με τη φτωχοποίηση της κοινωνίας, την απώλεια της εθνικής αυτοδιάθεσης και την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής που λειτουργούσε ως ανατροφοδοτούμενο οξυγόνο προσδοκίας για το μέλλον, η φθορά παγιώθηκε. Και κανένα άλμα δεν δείχνει να μπορεί να την προσπεράσει
Η «σιωπηλή πλειοψηφία» πολλαπλασιάζεται
Στην Ιστορία που κληρονομήσαμε ως διδαχή του παρελθόντος, σεργιανίζει με σκανδαλιστική αυτοπεποίθηση το… παράδοξο, ένας πολιτικός με «λερωμένη» υστεροφημία λόγω και του σκανδάλου «Watergate», ο Ρίτσαρντ Νίξον, να έχει διαγνώσει και μιλήσει για την ύπαρξη της «σιωπηλής πλειοψηφίας» σε κάθε κοινωνία.
Μια από τις περισσότερο αυτοεπιβεβαιούμενες αλήθειες της πολιτικής ανάλυσης, προσλαμβάνει ενδιαφέρουσες αποχρώσεις στις μέρες μας. Η «σιωπηλή πλειοψηφία» πολλαπλασιάζεται. Διευρύνεται. Μεγεθύνεται. Το κρίσιμο και ενδιαφέρον ερώτημα είναι, αν και μέχρι πότε θα παραμείνει σιωπηλή. Ή, αν η επιδείνωση της παρακμής και η επιθετική διάχυσή της ως «αυτοάνοσο» με οριζόντια επίπτωση στην κοινωνία, θα παράξει περισσότερα γεγονότα από όσα μπορεί να διαχειριστεί ένα πολιτικό σύστημα σε σκανδαλώδη αποστασιοποίηση από τη συναισθηματική ψυχολογία της κοινωνίας. Αν θα παράξει Ιστορία, σε ενεστώτα χρόνο, όπως συμβαίνει στα περισσότερα έθνη που σέβονται τον εαυτό τους. Και τις γενιές που προηγήθηκαν.
Η αναζήτηση «ηγεσίας»
Η ιστορική εμπειρία μάς έχει αποδείξει ακόμη μια αναπότρεπτη παράμετρο κοινωνικής συμβίωσης. Οι συλλογικές διαδρομές έχουν αναπόφευκτη και αδιαπραγμάτευτη ανάγκη από «ηγεσίες», προκειμένου να εμπνευστούν, να παρακινηθούν, να δράσουν, να παραμείνουν ενοποιημένες.
Αυτό είναι και το σημείο τομής με την αναπόφευκτη φορά των πραγμάτων, προς τη ρήξη με την παρακμή. Τις τελευταίες σχεδόν δυο δεκαετίες, τα αποτυπώματα γοητευτικής ηγεσίας απουσιάζουν σκανδαλιστικά. Στην Ελλάδα, την Ευρώπη, τον υπόλοιπο κόσμο. Στην πολιτική, την οικονομία, τον λεγόμενο πνευματικό κόσμο, την Εκκλησία.
Ίσως, επειδή ξεμείναμε από εξαιρέσεις. Από εκείνους που θα ήταν αρκετά «τρελοί» για να πιστεύουν ότι, μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο. Ώστε να τον αλλάξουν…
