Ιδιωτικά Πανεπιστήμια: Το τελικό χτύπημα στη Δημόσια Παιδεία

Του Νίκου Μαστρομανώλη*
Με το χαλί να έχει στρωθεί, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας επιχειρεί να δώσει το τελευταίο και καθοριστικό χτύπημα στη Δημόσια και Δωρεάν Παιδεία.

Το κυβερνητικό σχέδιο απαξίωσης του θεσμού του Ελληνικού Πανεπιστημίου έχει ξεκινήσει και εκτελείται επιμελώς εδώ και 5 συναπτά έτη, αρχίζοντας με την κατάργηση του Ακαδημαϊκού Ασύλου, το καλοκαίρι του 2019, συνεχίζοντας με την εξίσωση των πτυχίων των Α.Ε.Ι. με αυτά των Ιδιωτικών Κολλεγίων και την κατάργηση της φοιτητικής εκπροσώπησης και καταλήγοντας στην θεσμοθέτηση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (Ε.Β.Ε.).

Τα στοιχεία που έχουν δημοσιοποιηθεί και αφορούν την χρηματοδότηση των ελληνικών Πανεπιστημίων είναι αμείλικτα. Ενδεικτικά σε τρία Ιδρύματα της χώρας μας, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Πάντειο Πανεπιστήμιο και το Πολυτεχνείο Κρήτης, διαπιστώνεται μείωση της κρατικής χρηματοδότησης άνω του 50% σε σχέση με εκείνη του 2009, προ δηλαδή των μνημονίων. Με τον τρόπο αυτό αποκαλύπτεται πλήρως το πεδίο δράσης μιας κυβέρνησης που επιτίθεται σε οτιδήποτε Δημόσιο, μιας κυβέρνησης που εχθρεύεται τη νέαγενιά της χώρας μας, την οποία θέλει αμόρφωτη και συμβιβασμένη.

Παρακάμπτοντας το άρθρο ΄16 του Συντάγματος και νομοθετώντας την ίδρυση μη Κρατικών – Ιδιωτικών Πανεπιστημίων η κυβέρνηση, σήμερα, επιχειρεί να μετατρέψει την Παιδεία σε εμπόρευμα. Το βασικό επιχείρημα από πλευράς κυβέρνησης υπέρ του νομοσχεδίου της είναι η αναχαίτιση του κύματος brain drain, επικαλούμενη το παράδειγμα των Πανεπιστημίων της Κύπρου. Ξεχνάει όμως να αναφέρει πως, ακόμη και μετά την ίδρυση 7 ιδιωτικών πανεπιστημίων, η Κύπρος εξακολουθεί να κατέχει την παγκόσμια πρωτιά ως η χώρα με τους περισσότερους νέους της να φοιτούν σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού αναλογικά με τον πληθυσμό της (βάσει στοιχείων της Unesco).

Επιπροσθέτως, η κυβερνητική προπαγάνδα διατυμπανίζει πως η ίδρυση Ιδιωτικών Πανεπιστημίων θα δημιουργήσει ένα πλαίσιο εγχώριου ανταγωνισμού το οποίο θα ωφελήσει περισσότερο τα Δημόσια Α.Ε.Ι. Δεδομένου όμως της θεσμοθέτησης της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής οι υποψήφιοι φοιτητές των Ιδιωτικών Πανεπιστημίων θα είναι είτε όσοι κρίθηκαν από την κυβέρνηση με “κριτήρια αριστείας” ως ανίκανοι να σπουδάσουν είτε όσων οι οικογένειες έχουν τη δυνατότητα να καλύψουν τα υψηλά δίδακτρα που εκείνα θα θέσουν. Δηλωτικό είναι το γεγονός ότι φοιτητής που επιλέγει να εγγραφεί π.χ. στο τμήμα της Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων καλείται να καταβάλλει για δίδακτρα ποσό που ξεπερνά τις 10.000 ευρώ (όπως συμβαίνει σήμερα στην Κύπρο).

Ακριβά όμως θα την πληρώσουν και τα Δημόσια Πανεπιστήμια και η παρεχόμενη ποιότητα σπουδών τους καθώς θα χάσουν μερίδα διδασκόντων (υψηλής επιστημονικής αξίας) που θα επιλέξουν να εργαστούν στα ιδιωτικά ιδρύματα λόγω υψηλότερων προσφερόμενων αποδοχών. Δεν πρέπει όμως να μας διαφεύγει και το γεγονός πως η εισαγωγή διδάκτρων στα ιδιωτικά ΑΕΙ θα αποτελέσει ουσιαστικά προάγγελο της επιβολής διδάκτρων και στα Δημόσια Πανεπιστήμια. Να σημειωθεί εξάλλου πως μια άλλη κυβέρνηση της ΝΔ, εν έτει 1992, θεσμοθέτησε την επιβολή διδάκτρων στα, δωρεάν μέχρι τότε, Μεταπτυχιακά Προγράμματα των Δημοσίων ΑΕΙ.

Δυστυχώς για τους θιασώτες του ιδιωτικού κέρδους, οι διεθνείς τάσεις βρίσκονται σε πλήρη αντιδιαστολή με τους σχεδιασμούς τους. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Μεγάλης Βρετανίας που μετά το Brexit είδε να μειώνεται δραματικά ο αριθμός των ξένων φοιτητών στα βρετανικά πανεπιστήμια, να μειώνονται αισθητά τα έσοδά τους με αποτέλεσμα να χάσουν σταδιακά το κύρος και τους βασικούς χρηματοδότες τους. Πρόκειται για την έμπρακτη απόδειξη πως το Πανεπιστήμιο που στηρίζεται στο μοντέλοτου επιχειρείν, δηλαδή στα δίδακτρα και το κέρδος, έχει αποτύχει παταγωδώς.

Απέναντι στα κυβερνητικά σχέδια, εμείς η μεγάλη πλειοψηφία που ζούμε καθημερινά στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, προτάσσουμε το δικό μας όραμα για Πανεπιστήμια Ανθρώπινα, Δημοκρατικά και Σύγχρονα, που χρειάζονται:

• Γενναία χρηματοδότηση στα επίπεδα των άλλων κρατών της Ε.Ε., ικανή να διασφαλίσει την ποιότητα της έρευνας και της εκπαίδευσης,
• Επαναφορά της Δημοκρατίας στη λήψη των αποφάσεων με συμμετοχή όλων των ακαδημαϊκών φορέων,
• Πρόσληψη ικανού αριθμού μελών ΔΕΠ, ΕΔΙΠ, ΕΤΕΠ και Διοικητικού Προσωπικού που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του συνόλου της ακαδημαϊκής κοινότητας,
• Σύγχρονες υλικοτεχνικές υποδομές, εμπλουτισμόςβιβλιοθηκών και πλήρης τεχνολογικός εξοπλισμός αιθουσών και εργαστηρίων,
• Σύγχρονες εστίες για την πλήρη κάλυψη των αναγκών στέγασης καθώς και παροχή δωρεάν σίτισης ανεξαρτήτως εισοδηματικών κριτηρίων.

Επομένως, η Κυβέρνηση οφείλει να σεβαστεί το Σύνταγμα, να μην προχωρήσει στην εφαρμογή του σχεδίου της για την ίδρυση μη Κρατικών – Ιδιωτικών Πανεπιστημίων και να επικεντρωθεί αποκλειστικά και μόνο στην αναβάθμιση του Δημόσιου Πανεπιστημίου.

* τελειόφοιτος του τμήματος Οικονομικής Επιστήμης στο Οικονομικό
Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΑΣΟΕΕ) και μέλος της ΠΑΣΠ