Με διαφωνίες και αδιέξοδα ξεκινά η Σύνοδος Κορυφής

Ένα θυελλώδες διήμερο έχει μπροστά της η Ευρώπη, καθώς το ευρωπαϊκό συμβούλιο που ξεκινά σήμερα καλείται να διαχειριστεί μια εξαιρετικά δύσκολη ατζέντα, που βρίθει αδιεξόδων πριν καν ξεκινήσει η συζήτηση.

Πέρα από το ζήτημα της Τουρκίας και των πιθανών κυρώσεων εναντίον της που ενδιαφέρει άμεσα την Ελλάδα και την Κύπρο – με το προσχέδιο που κυκλοφόρησε χθες να παραπέμπει μάξιμουμ σε… επιφανειακές κυρώσεις- τα βασικότερα θέματα που θα απασχολήσουν τους Ευρωπαίους ηγέτες είναι το ξεμπλοκάρισμα του νέου επταετούς προϋπολογισμού και οι διαπραγματεύσεις για την επίτευξη εμπορικής συμφωνίας με τη Βρετανία. Δύο θέματα ύψιστης σημασίας που τελούν πλέον υπό ένα ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα με διορία μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου.

Ο προϋπολογισμός  

Η δρομολόγηση του νέου επταετούς προϋπολογισμού, από την 1η Ιανουαρίου, στο πλαίσιο του οποίου εντάσσεται και το περίφημο Ταμείο Ανάκαμψης για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας έχει σκαλώσει για πρώτη φορά στα χρονικά της Ένωσης στο βέτο που άσκησαν η Ουγγαρία και η Πολωνία διαμαρτυρόμενες για τη ρήτρα του Κράτους Δικαίου.

Με τις δύο χώρες να εμμένουν στην αδιαλλαξία τους, τις προηγούμενες ημέρες είχαν κυκλοφορήσει σενάρια για την παράκαμψη τους, κάτι που επίσης δεν έχει ξαναγίνει, με τρόπο που θα επιτρέψει στους υπόλοιπους «25» να εγκρίνουν και να δρομολογήσουν έναν προσωρινό προϋπολογισμό για το 2021. Με τον τρόπο αυτό οι δύο χώρες θα έμεναν εκτός των ζωτικών κονδυλίων του Ταμείου.  

Λεπτομέρειες του σχεδίου δεν είχαν γίνει γνωστές και ενδεχομένως να μην χρειαστεί ποτέ, αν η απειλή της Ευρώπης πιάσει τόπο και οι αντάρτες αναδιπλωθούν.  

Χθες δημοσίευμα του AssociatedPress, που επικαλείτο ανώτατο κυβερνητικό αξιωματούχο στη Βαρσοβία ανέφερε ότι Ουγγαρία και Πολωνία έχουν σχεδόν καταλήξει σε ένα συμβιβασμό με τη Γερμανία, που ασκεί την ευρωπαϊκή προεδρία. Ανάλογη δήλωση έκανε και ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Πολωνίας, όμως η πληροφορία δεν επιβεβαιώθηκε ούτε από το Βερολίνο ούτε από τις Βρυξέλλες που κράτησαν μια… περίεργη σιγήν ιχθύος.

Προφανώς αν ένας τέτοιος παρασκηνιακός συμβιβασμός ευσταθεί, αποτελεί καταρχάς μια καλή είδηση, όμως πρέπει να κρατάμε μικρό καλάθι. Πρώτον διότι αν ένα τέτοιο κείμενο υπάρχει, θα πρέπει να δούμε τι περιλαμβάνει, θα πρέπει να  παρουσιαστεί στα υπόλοιπα κράτη μέλη, τα οποία θα πρέπει επίσης να το εγκρίνουν στο συμβούλιο και το ίδιο βέβαια είναι απαραίτητο να κάνει και η Ευρωβουλή.

Αν η Γερμανία έκανε βήματα πίσω για να ικανοποιήσει τις δύο χώρες, με τις οποίες διατηρεί πολύ καλές σχέσεις και έχει κατηγορηθεί γι’ αυτό, αμβλύνοντας το κείμενο που αφορά το Κράτος Δικαίου, είναι βέβαιο πως θα υπάρξουν αντιδράσεις από έτερες χώρες που ήδη απαιτούσαν σκληρότερη γλώσσα. Κάτι που σημαίνει πως μπορεί να βρεθούμε και πάλι πίσω στο σημείο μηδέν.

Πολύ σκληρή γραμμή πάνω στο ζήτημα είχε υιοθετήσει και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θεωρώντας πως η προστασία των δημοκρατικών αρχών και αξιών της Ένωσης είναι ζωτικής σημασίας για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Μάλιστα, οι ευρωβουλευτές είχαν διαμηνύσει πως θα αντιδράσουν.  

Σε κάθε περίπτωση… κοντός ψαλμός. Μέσα στη μέρα ή το αργότερο αύριο, θα ξέρουμε που βρισκόμαστε.

Μετωπική για το Brexit

Τα πράγματα, δυστυχώς, δεν είναι καλύτερα ούτε στο δεύτερο κυριότερο ζήτημα της Συνόδου, που αφορά την επίτευξη ενός νέου εμπορικού συμφώνου με τη Βρετανία πριν το τέλος της χρονιάς. Τα χρονικά τελεσίγραφα έχουν καταρρεύσει, το ένα μετά το άλλο και πλέον βρισκόμαστε μόλις τρεις εβδομάδες πριν την υλοποίηση του χειρότερου δυνατού σεναρίου, ήτοι ενός άτακτου εμπορικού Brexit από την 1η Ιανουαρίου, που δεν θα αφήσει καμία οικονομία ανεπηρέαστη.  

Παρά την εντατικοποίηση των διαπραγματεύσεων τις προηγούμενες ημέρες, ελάχιστη πρόοδος έχει επιτευχθεί. Η Βρετανία παραμένει αμετακίνητη στις «κόκκινες» γραμμές της, το ίδιο και οι Βρυξέλλες, με αποτέλεσμα ολοένα και περισσότερες φωνές τις τελευταίες ημέρες να προετοιμάζουν με δηλώσεις τους το κοινό για την προοπτική του άτακτου Brexit. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ίδια η Άνγκελα Μέρκελ σε ομιλία της χθες στη γερμανική βουλή.

Τα τρία κυριότερα αγκάθια της διαπραγμάτευσης παραμένουν: πρώτον η διακυβέρνηση, ήτοι το καθεστώς επίλυσης των διμερών διαφορών, δεύτερον η καθιέρωση όρων ισότιμου ανταγωνισμού μεταξύ της Ε.Ε. και της Βρετανίας (κάτι που αφορά ουσιαστικά τις επιχειρήσεις τους, καλύπτοντας από ζητήματα κρατικών επιδοτήσεων έως το κανονιστικό περιβαλλοντολογικό ή εργασιακό πλαίσιο) και τρίτον τα δικαιώματα αλιείας στα βρετανικά ύδατα.

Υπό τα δεδομένα αυτά θεωρείται αμφίβολο πως η Σύνοδος θα καταφέρει κάτι καλύτερο. Οι συνομιλίες θα συνεχιστούν και την επόμενη εβδομάδα, όμως πλέον η αίσθηση πως συνεχίζονται μόνο και μόνο επειδή καμία πλευρά δεν θέλει να έχει την πολιτική ευθύνη για την κατάρρευση τους, είναι διάχυτη.