Μεγάλος Συνασπισμός: Η εγχείρηση απέτυχε, ο ασθενής πεθαίνει
Η έλλειψη εύλογης επιλογής για το πόστο του αρχηγού είναι το πρώτο ορατό πρόβλημα για τους Σοσιαλδημοκράτες, οι οποίοι θα έχουν τρεις εβδομάδες για να καταλήξουν στο πρόσωπο του/της διαδόχου της Αντρέα Νάλες, η οποία υπέβαλλε επισήμως χθες την παραίτηση της.
Όμως, το πρόβλημα είναι σαφώς πιο πολύπλοκο, καθώς δεν έχει να κάνει μόνο με το πρόσωπο του αρχηγού, αλλά με την ιδεολογική κατεύθυνση του κόμματος και βέβαια την παραμονή του ή όχι στον κυβερνητικό συνασπισμό της κυρίας Μέρκελ.
Η αλήθεια, βέβαια, είναι πως μεγάλο μέρος του κόμματος δεν ήθελε ποτέ την επανάληψη του μεγάλου συνασπισμού με τη γερμανική Δεξιά. Και τη γραμμή αυτή υιοθέτησε αρχικά, μετά τις τελευταίες εθνικές εκλογές και το εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό που έλαβε το κόμμα. Όμως, στην πορεία τα πράγματα άλλαξαν, καθώς έγινε σαφές ότι η Άνγκελα Μέρκελ δεν μπορούσε να βρει εναλλακτικούς εταίρους για να σχηματίσει κυβέρνηση. Οι μήνες κυλούσαν και η αστάθεια στο πολιτικό σκηνικό έθετε τη χώρα σε κίνδυνο, πιέζοντας το SPD να αναλάβει τις ευθύνες του.
Υπό την πίεση αυτή οι Σοσιαλδημοκράτες ενέδωσαν στην επανάληψη της συγκυβέρνησης, απαιτώντας ωστόσο αλλαγή πολιτικής κυρίως σε κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα, ώστε να δείξουν τουλάχιστον στους ψηφοφόρους τους ότι είχαν πάρει το μήνυμα. Όμως, η κυρία Μέρκελ δεν μπορούσε να τους προσφέρει πολλά, έχοντας μια ισχυρή υπερσυντηρητική φράξια στον πυρήνα του CDU, έχοντας να υπολογίσει και τις απόψεις των έτερων εταίρων της, των βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών, αλλά και έχοντας και η ίδια αποδυναμωθεί πολιτικά ώστε να μπορεί να… περνάει το δικό της.
Κάπως έτσι η αλλαγή πολιτικής δεν ήρθε ποτέ, όχι τουλάχιστον στο βαθμό που ήλπιζαν οι Σοσιαλδημοκράτες για να κάνουν τη διαφορά και το SPD πλήρωσε το τίμημα στις πρόσφατες ευρωεκλογές με ένα ακόμη αποτέλεσμα-πανωλεθρία. Όχι βεβαίως πως οι Χριστιανοδημοκράτες βγήκαν αλώβητοι, έχοντας επίσης υποστεί σημαντική ζημιά, αλλά σαφώς όχι στο βαθμό της ήττας που υπέστησαν οι Σοσιαλδημοκράτες.
Παράλληλα, η συστημική κεντροαριστερά βρέθηκε με ένα ακόμη πρόβλημα: την περαιτέρω ενδυνάμωση των Πρασίνων και την παγίωση τους ως τη νέα ισχυρή φωνή της αντιπολίτευσης στη χώρα και μάλιστα με σαφή διάθεση να διευρύνουν την απήχηση τους στον ευρύτερο προοδευτικό και κεντροαριστερό χώρο.
Συνεπώς η παραίτηση της Αντρέα Νάλες, λογικό αποτέλεσμα της απογοητευτικής επίδοσης του κόμματος στις ευρωκάλπες, είναι πιθανότατα μόλις το πρώτο κομμάτι ενός ντόμινο που κανείς δεν είναι βέβαιος που θα καταλήξει.
Η τριμελής Επιτροπή που ορίστηκε, αποτελούμενη από την Πρωθυπουργό του Μεκλεμβούργου-Πομερανίας Μανουέλα Σβέσιγκ, την Πρωθυπουργό της Ρηνανίας-Βεστφαλίας Μάλου Ντράιερ και τον επικεφαλής του SPD στην Έσση Τόρστεν Σέφερ-Γκιμπελ, θα αναλάβει προσωρινά την ηγεσία και θα έχει διορία τρεις εβδομάδες για να καθορίσει τις διαδικασίες ανάδειξης νέου αρχηγού, με πιθανή ακόμη και τη σύγκλιση έκτακτου συνεδρίου. Όμως, το πώς θα εκλεγεί ο νέος αρχηγός θα είναι το εύκολο μέρος. Το δύσκολο θα είναι ποιος θα είναι αυτός και δη, τι θα αποφασίσει να κάνει με την συγκυβέρνηση με τους Χριστιανοδημοκράτες.
Αν, άλλωστε, ξεκαθάρισε κάτι από την ευρωκάλπη, αυτό είναι πως αν τα πράγματα συνεχίσουν ως έχουν, με το SPDνα λειτουργεί ως το δεκανίκι της Δεξιάς, το κόμμα είναι καταδικασμένο. Μάλιστα, είναι αμφίβολο αν η αποδόμηση του κόμματος μπορεί, πλέον, να αντιστραφεί, με την εμπιστοσύνη του κοινού να έχει κλονιστεί και πολλούς από τους ψηφοφόρους του να έχουν… πετάξει πλέον οριστικά προς την κατεύθυνση των Πρασίνων.
Σε κάθε περίπτωση, πολλοί συμφωνούν ότι απαιτούνται τολμηρότερες επιλογές τόσο σε επίπεδο προσώπων και ιδεών όσο κυρίως στο ζήτημα της συγκυβέρνησης με τη Δεξιά, θεωρώντας ως μονόδρομο την ανάγκη να επέλθει οριστική ρήξη, ώστε να ξεκινήσει και η προσπάθεια ριζικής ανανέωσης του κόμματος.
Δεν είναι τυχαίο ότι στο επιτελείο της κυρίας Μέρκελ έχουν αρχίσει να επεξεργάζονται εναλλακτικά σενάρια για το τι θα μπορούσαν να κάνουν, εφόσον το SPD επιλέξει να αποχωρήσει και να οδηγήσει σε πρόωρη διάλυση της κυβέρνησης συνασπισμού.
Τα σενάρια αυτά είναι ελάχιστα και πολύ συγκεκριμένα: είτε κυβέρνηση μειοψηφίας (για όσο κρατήσει) είτε συνεργασία με τους Φιλελευθέρους και τους Πράσινους, που δεν είναι απίθανη αλλά σαφώς θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί. Όλες δε, οι επιλογές καθιστούν απίθανη την εξάντληση της τετραετίας από την Άνγκελα Μέρκελ.
