Μίνως Μάτσας: Μέσα στη μουσική είμαι πραγματικά ελεύθερος

Συνέντευξη στη Φιλίππα Ταμπάρη

Μια βραδιά αφιερωμένη στην Ημέρα της Γυναίκας, την οποία ο ταλαντούχος και αγαπητός Μίνως Μάτσας θα «ντύσει» με τις μελωδίες του στη συναυλία με τίτλο «Με μια Ιστορία», στις 7 Μαρτίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, όπου θα ακουστούν έργα του από το θέατρο και τον κινηματογράφο ήταν η αφορμή για τη σημερινή συζήτηση.

Όταν αναφερόμαστε στον Μίνω Μάτσα δεν χρειάζονται πολλά λόγια. Ένα όνομα με βαριά ιστορία στο μουσικό γίγνεσθαι της χώρας μας, ξεκίνησε από τα έδρανα της Νομικής, αλλά στην πορεία και αφού η μουσική ήταν πάντα δίπλα του, έστρεψε το βλέμμα του λίγο καλύτερα προς αυτήν. Το αποτέλεσμα μεγαλειώδες και το μουσικό αποτύπωμά του σε θέατρο, κινηματογράφο και όχι μόνο, στέφθηκε με πολλές επιτυχίες.

Προσιτός, χαμογελαστός, με στόφα καλλιτεχνική, ο ίδιος έχει πει πως η επαφή με το κοινό τού δίνει δύναμη και έμπνευση. Τον ευχαριστώ πολύ, πολύ για αυτή τη συνέντευξη.

Θα ήθελα να ξεκινήσουμε τη συζήτησή μας από την πολύ σπουδαία συναυλία που θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Πέμπτη στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, μια βραδιά αφιερωμένη στη γυναίκα με αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας. Μιλήστε μας για αυτό.

Μετά από την επιτυχημένη συναυλία που κάναμε το καλοκαίρι στο Ηρώδειο, με τη Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ υπό τη διεύθυνση του Μίλτου Λογιάδη, με μουσικές αλλά και τραγούδια, σκέφτηκα ότι θα ήταν πολύ όμορφο να γίνει μια συναυλία μόνο με ορχηστρική μουσική αυτή τη φορά. Έτσι, ακούγοντας τις δουλειές που έχω κάνει, συνειδητοποίησα ότι έχω γράψει πολλά μουσικά θέματα για έναν γυναικείο χαρακτήρα. Και έτσι γεννήθηκε η ιδέα. Να κάνω για την Ημέρα της Γυναίκας μια συναυλία αφιερωμένη σε αυτήν. Ευτυχία, Ελένη (Καζαντζάκη), Πέτρα φον Καντ, Λιούμποβα από τον «Βυσσινόκηπο», Μεγάλη Αικατερίνη από το «Ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι»… Επίσης έχω επιλέξει 10 ποιήτριες και για κάθε μουσικό μέρος, ένα σύντομo απόσπασμα δίστιχο από τα ποιήματά τους. Θεωρώ πώς έχει φτιαχτεί ένα πρόγραμμα πάρα πολύ ωραίο και πιστεύω ότι, θα είναι μια ενδιαφέρουσα βραδιά στο Μέγαρο Μουσικής.

Τι ρόλο έπαιξε για εσάς η γυναίκα; Ως παρουσία, μούσα ή η γυναίκα που «αναδύεται» μέσα από τα έργα του θεάτρου και του κινηματογράφου;

Η γυναίκα είναι η αρχή και το τέλος του κόσμου. Από πολύ μικρός έλεγα ότι, οι γυναίκες είναι πιο μπροστά από εμάς τους άντρες, πιο ολοκληρωμένες προσωπικότητες. Αν μη τι άλλο, πιστεύω ότι πρέπει κάποιος να είναι ανόητος για να μην παραδέχεται αυτή την πραγματικότητα!

Νομίζω ότι, η μουσική μάς ταξιδεύει και μας βοηθάει να περπατήσουμε ο καθένας σε μια δική του, μυστική διαδρομή. Μιλήστε μου για τη δική σας προσωπική διαδρομή στη μουσική.

Ήταν αναπόφευκτο, νομίζω, το δικό μου ταξίδι με τη μουσική. Το ότι μεγάλωσα μέσα σε μια μουσική οικογένεια, προφανώς με εξέθεσε σε ερεθίσματα, τα οποία με οδήγησαν να αγαπήσω τόσο πολύ το τραγούδι και τη μουσική. Επίσης, το ότι βρέθηκα ανάμεσα σε ανθρώπους που θαύμαζα και θαυμάζω. Μιλάω για συνθέτες, για στιχουργούς, για ποιητές, για τραγουδιστές, για το στούντιο, ακόμη και για τα καλώδια, τα μικρόφωνα, τις κονσόλες!

Η αγωνία μου όταν ξεκινούσα ήταν να πάρουν χαμπάρι και οι άλλοι ότι, ασχολούμαι σοβαρά με τη μουσική και δεν τη θεωρώ παιχνίδι. Γι’ αυτό κρυβόμουν τον πρώτο καιρό. Πάντα πίστευα πως το τραγούδι είναι μια υπεύθυνη πράξη. Εγώ, όμως, είχα μία παραπάνω ευθύνη. Μου πήρε χρόνια να δηλώσω ότι, είμαι συνθέτης. Έλεγα ότι… ασχολούμαι με τη μουσική. Ύστερα άρχισε η πιάτσα και αναγνώριζε ότι «ο τύπος αυτός είναι O.K., έχει ταλέντο», αλλά πήρε χρόνια. Το όφελος για εμένα ήταν ότι, μου έδωσε εφόδια, ερεθίσματα και επιρροές πολύ ωραίες παρόλο που κατέβαλα περισσότερο κόπο για να αποδείξω, για την προσωπική μου ηρεμία, ότι κύριοι αυτό είναι σοβαρό, δεν αποτελεί πάρεργο σε κάτι που θα έρθει μελλοντικά. Και δεν το έκανα ως επανάσταση, θεωρώ ότι είμαι προορισμένος να κάνω αυτό το πράγμα. Τα υπόλοιπα τα κάνουν οι άλλοι καλύτερα.

Η αγωνία μου όταν ξεκινούσα ήταν να πάρουν χαμπάρι και οι άλλοι ότι, ασχολούμαι σοβαρά με τη μουσική και δεν τη θεωρώ παιχνίδι. Μου πήρε χρόνια να δηλώσω ότι, είμαι συνθέτης!

Έχετε «ντύσει» με τη μουσική σας πολλές κινηματογραφικές ταινίες. Το 2006 αποσπάσετε το κρατικό βραβείο μουσικής για το soundtrack της ταινίας «Eduart» και το 2008 για την ταινία «Σκλάβοι στα δεσμά τους». Ποιές διαφορές υπάρχουν όταν καλείστε να γράψετε για μυθοπλασία;

Η μουσική για εμένα είναι μία. Απλώς ενδύεται διαφορετικές φορεσιές. Είναι ένας ωκεανός με εικόνες, σκέψεις, και συναισθήματα, από τον οποίο κλέβουμε χρόνο από την πραγματική ζωή κι έτσι μένουμε νέοι! Είτε έχω μια σκηνή από ταινία, είτε είναι μυθοπλασία, είτε βιογραφία, είτε ένας στίχος, ένα θεατρικό κείμενο, ή ακόμα και μία χορογραφία, η αφετηρία αλλά και η αφοσίωσή μου είναι η ίδια. Ίσως, η μουσική είναι το μόνο πεδίο όπου μπορώ να είμαι και εγώ ο ίδιος πραγματικά ελεύθερος.

Έχετε δηλώσει πως η επαφή με το κοινό, σας εξελίσσει ως άνθρωπο. Συχνά οι καλλιτέχνες έχουν μια συστολή ως προς αυτό που λέμε επικοινωνία, είναι πιο εσωστρεφείς. Εσείς πού τοποθετείτε τον εαυτό σας ως προς αυτό;

Τα τελευταία χρόνια, πιστεύω ότι, όντως έχω αλλάξει προς το καλύτερο επειδή έχω γίνει πιο εξωστρεφής και αισθάνομαι πιο σίγουρος για τον εαυτό μου μέσα από τη χαρά των ζωντανών εμφανίσεων. Βγήκα λίγο από αυτό το πέπλο μυστηρίου που είχα ως καλλιτέχνης. Η πλάκα είναι ότι, μετά και από τη συναυλία στο Ηρώδειο, ο κόσμος ερχόταν και μου έλεγε «Δεν ξέραμε ότι έχεις γράψει αυτά τα καταπληκτικά τραγούδια, δεν είχαμε συνδέσει τη μουσική από τις παραστάσεις και τις σειρές με σένα», δεν είχαν συνδέσει την μουσική μου με εμένα. Μπορώ να πω ότι, απολαμβάνω πολύ την επικοινωνία αυτή που χτίζω σιγά, σιγά με τον κόσμο. Είναι μια αμφίδρομη σχέση, που μου δίνει το κίνητρο να θέλω να δημιουργώ και να εκφράζομαι.

Πώς βλέπετε σήμερα την πορεία της ελληνικής μουσικής;

Εγώ αγαπάω πολλά και διαφορετικά είδη μουσικής. Μπορώ να ακούσω μία ορχήστρα, λαϊκά, ρεμπέτικα, hip hop. Δεν θα γράψω hip hop, αλλά μπορώ να την ακούσω. Η μουσική είναι πεδίο ελευθερίας. Είναι η μόνη άυλη μορφή τέχνης, αφού δεν την προσεγγίζεις με την αφή, ούτε με τις άλλες αισθήσεις, αλλά με τη καρδιά και το μυαλό σου. Εγώ, ως ιδιοσυγκρασία και ως συνθέτης, βρίσκω πάντα πράγματα να με τραβάνε σε ανόμοια ακούσματα. Εμφανίζονται διάττοντες αστέρες που εναλλάσσονται με τον επόμενο, και σίγουρα δεν υπάρχουν τα πρότυπα των μεγάλων καλλιτεχνών, όπως εκείνα του παλιού κόσμου. Υπάρχει μια ταχύτητα στο να γίνεται κάτι και στο να αντικαθίσταται από το καινούργιο. Πόσο μου αρέσει ή δεν μου αρέσει αυτό; Το έχω αποδεχτεί. Προφανώς δεν ανήκω σε αυτήν τη γενιά, αλλά το βλέπω με ενδιαφέρον. Ακούω πράγματα που μου κινούν το ενδιαφέρον, άλλα μου αρέσουν κι άλλα όχι. Η μουσική και το τραγούδι έχουν τελείως άλλη θέση στον νέο κόσμο.

Πώς ένας απόφοιτος της Νομικής έκανε το άλμα στην μουσική; Φαινομενικά, είναι δυο δρόμοι που δεν συναντιούνται. Εκτός αν, με τη μουσική σας, θέλετε να «πείσετε» το κοινό σας για κάτι…

Στη Νομική πήγα επειδή μου άρεσαν τα Αρχαία Ελληνικά. Ή θα πήγαινα Φιλοσοφική γιατί ήμουν στην τρίτη δέσμη ή Νομική. Διάλεξα τη Νομική και, όπως εκ των υστέρων κατάλαβα, συγκρότησε την εφηβική μου σκέψη. Με βοήθησε να έχω πιο συγκροτημένη άποψη και να αντιμετωπίζω τους άλλους με επιχειρήματα. Όχι ότι, πάντα βοηθάνε…! Παρότι τότε ήμουν πολύ στεναχωρημένος και έλεγα ότι έχασα τέσσερα χρόνια από τις μουσικές μου σπουδές, νομίζω πως τελικά ήταν ωραίο. Η Νομική έχει μια ακρίβεια. Όπως και με τις νότες, αν βάλεις μία νότα αλλού έχει εντελώς διαφορετικό αποτέλεσμα. Χωρίς τη Νομική θα ήμουν σίγουρα ένας πιο χύμα καλλιτέχνης, ενώ τώρα νιώθω πιο συγκροτημένος. Έτσι, μπορώ να δω ότι, καθετί που έχει συμβεί στη ζωή μου έχει συμβάλλει, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, στην εξέλιξή μου, πρώτα ως άνθρωπο και μετά ως συνθέτη.

«Με ένα όνειρο τρελό, όνειρο απατηλό…» όπως λέει και το τραγούδι. Η ζωή, τελικά, είναι μια πραγματικότητα ή ένα όνειρο απατηλό;

Η ζωή βαδίζει σε αυτό το δίπολο, της πραγματικότητας και του ονείρου. Το ένα δεν αποκλείει το άλλο, αντιθέτως νομίζω πως χρειαζόμαστε και τα δύο για να αντέξουμε το δύσκολο, αλλά και όμορφο, ταξίδι που ονομάζεται ζωή.