Μητσοτάκης: Δεν αγγίζει τους κερδοσκόπους, βουλιάζουν τα νοικοκυριά

Αντιμέτωπα με “βομβαρδισμό” ανατιμήσεων είναι τα ελληνικά νοικοκυριά, καθώς η ακρίβεια συνεχίζει την ξέφρενη πορεία της, με τον πληθωρισμό να εκτινάσσεται μία ανάσα από το 9%, φθάνοντας σε ποσοστό που είχε να δει η οικονομία από το 1995. Τον Μάρτιο, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή εκτοξεύθηκε στο 8,9% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο Δείκτη του Μαρτίου 2021, ενώ μόνο σε διάστημα ενός μηνός (σύγκριση Μαρτίου 2022 με τον Φεβρουάριο 2022) κατέγραψε αύξηση 2,7%!

Η κυβέρνηση παρακολουθεί αμέτοχη τις εξελίξεις, αρνούμενη να παρέμβει ουσιαστικά στην αγορά για να περιορίσει τα φαινόμενα αισχροκέρδειας που τροφοδοτούν τις υπέρμετρες αυξήσεις αλλά και να εξαλείψει και τα “κρούσματα” διακίνησης εικονικών τιμολογίων από κυκλώματα επιτηδείων, τα οποία δρουν επικουρικά για τους σύγχρονους “μαυραγορίτες”. Η ηγεσία του αρμοδίου υπουργείου Ανάπτυξης γνωρίζει ότι οι μεγάλες αλυσίδες του λιανεμπορίου υιοθετούν πλήθος μεθοδεύσεων για να επωφεληθούν από το ανατιμητικό κλίμα και να αποκομίσουν τεράστια κέρδη, όπως η επιμονή τους στην έκδοση μεταχρονολογημένων επιταγών προς τους προμηθευτές τους, που τους επιτρέπει να λειτουργούν με καθαρό κέρδος 100%, καθώς πωλούν εισπράττοντας άμεσα, σε μετρητά, τα χρήματα από τους καταναλωτές, αλλά προμηθεύονται τα προς πώληση προϊόντα πληρώνοντας ουσιαστικά επί πιστώσει. Αφήνει ελεύθερα τα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων αυτών και παρεμβαίνει μόνο εκ των υστέρων με δειγματοληπτικούς ελέγχους και επιβολή προστίμων σε περιορισμένο αριθμό περιπτώσεων, Επιπλέον, η ηγεσία του υπουργείου ενώ γνωρίζει τα κόλπα των παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου με τα οποία εξασφαλίζουν υπερκέρδη, κάνει πως δεν καταλαβαίνει και, ουσιαστικά, τους κλείνει το μάτι, ώστε να συνεχίζουν να χρεώνουν με υπέρογκα ποσά τους καταναλωτές ενεργοποιώντας, ακόμη και αναδρομικά, τις ληστρικές ρήτρες αναπροσαρμογής των τιμολογίων τους.

Οι “πρωταθλητές” των ανατιμήσεων

Όπως δείχνουν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την πορεία του πληθωρισμού, “πρωταθλητές” στις ανατιμήσεις αναδεικνύονται οι τομείς των ειδών διατροφής και των προϊόντων ενέργειας. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε σχέση με τον Μάρτιο του 2021, οι τιμές τον ίδιο μήνα 2022 ανέβηκαν κατά 19,9% στα έλαια και στα λίπη, κατά 13,6% στα λαχανικά, κατά 8,4% στα γαλακτοκομικά και στα αβγά, κατά 7,8% στα φρούτα, κατά 7,6% στο ψωμί και στα δημητριακά, κατά 6,4% στα κρέατα και 5,4% στον καφέ. Επιπλέον, από τον Μάρτιο του 2021 έως τον Μάρτιο του 2022, αυξήθηκαν κατά 79,3% οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος, κατά 68,3% οι τιμές του φυσικού αερίου, κατά 58,5% οι τιμές του πετρελαίου θέρμανσης, κατά 29% οι τιμές στα λοιπά καύσιμα και τα λιπαντικά και κατά 26% και 16% στις υπηρεσίες μεταφοράς επιβατών με αεροπλάνα και πλοία. Την ίδια δωδεκάμηνη περίοδο τα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα είχαν αύξηση στις τιμές τους κατά 11,1% και τα καινούργια 8,5%, ενώ τα είδη ένδυσης και υπόδησης ανατιμήθηκαν κατά 6,7%. Οι τιμές των εισιτηρίων σε κινηματογράφους και θέατρα σημείωσαν αύξηση 9,2%, οι τιμές διαμονής σε ξενοδοχεία, καταλύματα και μοτέλ σημείωσαν άνοδο κατά 18,5% και οι εργασίες συντήρησης κατοικιών ακρίβυναν κατά 5%.

Και βέβαια αυτό το “ράλι” των τιμών πλήττει κυρίως τα φτωχότερα στρώματα που δαπανούν το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους σε βασικά αγαθά. Δεν είναι τυχαίο ότι το καμπανάκι κινδύνου λόγω του “ράλι του πληθωρισμού των φτωχών”, που είναι πολλαπλάσιο από αυτό που καταγράφεται επίσημα με το Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, έχουν κρούσει αναλυτές και διεθνείς οργανισμοί.

Αναλυτικά, σύμφωνα με όσα ανέφερε πριν λίγες μέρες το ΔΝΤ, “οι έμμεσες επιδράσεις και ο αντίκτυπος του υψηλότερου πληθωρισμού στο διαθέσιμο εισόδημα και στην κατανάλωση είναι πιο σημαντικές”.

Επίσης, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της ΓΣΕΕ και του Ινστιτούτου Εργασίας, που υλοποιήθηκε σε συνεργασία με την εταιρεία Alco, το 59% των εργαζομένων δηλώνει ότι η άνοδος των τιμών τούς έχει οδηγήσει σε μείωση της κατανάλωσης βασικών ειδών διατροφής. Επίσης, το 74% των εργαζομένων δηλώνει ότι η άνοδος των τιμών τούς έχει οδηγήσει σε περιορισμό των δαπανών για θέρμανση. Επίσης σύμφωνα με το Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ, για το 50% των νοικοκυριών το εισόδημα τελειώνει στις 20 του μήνα την ώρα που Ελλάδα έχει το δεύτερο χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ και άρα είναι κατανοητό ότι το “ψαλίδι” στην αγοραστική δύναμη πλήττει βάναυσα μεγάλες πλειοψηφίες. Κάτι βέβαια που έχει και σημαντικό αντίκτυπο, όπως φαίνεται και σταδιακά σε πολιτικό επίπεδο.

Νέες ανατιμήσεις

Το ζήτημα βέβαια είναι ότι εν όψει Πάσχα αλλά και πιέσεων που καταγράφονται καθημερινά σε βασικά αγαθά εκτιμάται ότι το ράλι ανόδου των τιμών δε θα σταματήσει τόσο εύκολα.

Δεν είναι, μάλιστα, τυχαίο ότι παράγοντες της αγοράς, με γνώση των τιμοκαταλόγων χονδρικής, αλλά και με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τις τιμές παραγωγού “φωτογραφίζουν” ακόμη και διπλάσια ποσοστά πληθωρισμού τους επόμενους μήνες. Υπενθυμίζεται ότι ο γενικός δείκτης τιμών παραγωγού στη βιομηχανία (σύνολο εγχώριας και εξωτερικής αγοράς) σημείωσε τεράστια αύξηση της τάξης του 33,6% τον Φεβρουάριο εφέτος σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Φεβρουαρίου 2021, έναντι μείωσης 0,03% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση των δεικτών το 2021 με το 2020.

Πτώση της ζήτησης

Βέβαια η όλη κίνηση των τιμών που “κουρεύει” διαθέσιμο εισόδημα και αγοραστική δύναμη κρατάει μακριά από τα μαγαζιά τους καταναλωτές δημιουργώντας ένα γενικότερο αρνητικό σπιράλ στην οικονομία με την αναπόφευκτη πτώση της ζήτησης. Κι έτσι η μείωση της διάθεσης για κατανάλωση αναπόφευκτα “φρενάρει” και την πορεία της ανάπτυξης, η οποία σε ένα σημαντικό ποσοστό βασίζεται στη ζήτηση. Ήδη οι αναλυτές υιοθετούν δυσμενή σενάρια. Είναι χαρακτηριστικό ότι το βασικό σενάριο της Τράπεζας της Ελλάδος προβλέπει για φέτος υποχώρηση του ρυθμού της ανάπτυξης στο 3,8% έναντι πρόβλεψης στον προϋπολογισμό για 4,5%, ενώ έχει καταρτίσει και ένα δυσμενέστερο σενάριο που προβλέπει το ποσοστό ανάπτυξης στο 2,8%. Σε ότι αφορά το μέσο πληθωρισμό αυτός εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στο 5,1% και 7,1%, αντίστοιχα.

Πολεμικές αυξήσεις

Τα χειρότερα όμως δεν τα έχουμε δει ακόμη, καθώς η ακρίβεια συνεχίζει να παρουσιάζει τρομακτική δυναμική, ενώ τώρα ξεκινούν να περνούν στο ράφι οι… πολεμικές αυξήσεις.

Μόνο μέσα σε έναν μήνα (1η Μαρτίου σε σύγκριση με 7 Απριλίου) ένα κιλό αλεύρι έχει ακριβύνει κατά 19,5% και η μέση τιμή από 1,28 ευρώ έχει εκτοξευτεί στο 1,53 ευρώ. Το ίδιο διάστημα η τιμή στο αραβοσιτέλαιο έχει αυξηθεί από 4,02 στα 4,27 ευρώ, στις πατάτες κατά 10 λεπτά το κιλό (+8,6%), στο ψωμί του τοστ 10 λεπτά στη συσκευασία του μισού κιλού, στο γιαούρτι 18 λεπτά το κύπελλο των 500 γραμμαρίων (+7,8%), ενώ στο ελαιόλαδο κατά 33 λεπτά στο λίτρο (από 7,66 ευρώ στα 7,99 ευρώ).

Παρεμβάσεις κατόπιν εορτής και μέτρα ασπιρίνες

Η κυβέρνηση προσπαθεί – πιο πολύ για το “θεαθήναι” – να δείξει ότι θέλει να στήσει ένα ανάχωμα στην επέλαση της ακρίβειας, προχωρώντας σε επιδοτήσεις της κατανάλωσης καυσίμων με πενιχρά ποσά της τάξεως των 13,2 ευρώ το μήνα και στην εφάπαξ χορήγηση επιδομάτων φτώχειας της τάξεως των 200 ευρώ μηνιαίως και προαναγγέλλοντας – δια του υπουργού Ανάπτυξης Αδωνι Γεωργιάδη – την κατάθεση τροπολογιών που θα ορίζουν για όλο το 2022 πλαφόν 3% στις αυξήσεις των εμπορικών μισθωμάτων σε σχέση με το 2021, με αναδρομική ισχύ από 1ης Ιανουαρίου και μειώσεις στους συντελεστές ΦΠΑ βασικών ειδών διατροφής.
Από την αγορά πάντως εκφράζονται επιφυλάξεις για την επιβολή πλαφόν στις αυξήσεις των εμπορικών μισθωμάτων, με την ΠΟΜΙΔΑ να το χαρακτηρίζει «λάθος μέτρο, με λάθος μήνυμα».

Και η αισχροκέρδεια καλά κρατεί

Την ίδια ώρα, συνεχίζονται οι έλεγχοι στην αγορά και ήδη ανακοινώθηκαν πρόστιμα συνολικού ύψους 120.340 ευρώ σε δύο αλυσίδες σουπερμάρκετ και συγκεκριμένα 86.340 ευρώ στη μία και 34.000 ευρώ στη δεύτερη διότι σε ελέγχους διαπιστώθηκε ότι πωλούσαν με μεγαλύτερο μεικτό περιθώριο κέρδους.