Να μην φορολογηθούν τα «προαιρετικά» φιλοδωρήματα

Του Αλέξη Μητρόπουλου*
Τον τελευταίο καιρό γίνεται πολλή συζήτηση για πρόσφατη απόφαση του Αρείου Πάγου που θεωρεί τα φιλοδωρήματα ως «εισόδημα εκ της μισθωτής εργασίας», στο οποίο επιβάλλονται και φόροι και εισφορές.

Πολλοί δημοσιολόγοι όμως φάνηκε να αγνοούν ότι η απόφαση του Α.Π. στηρίχθηκε σε Νομολογία που έχει αρχίσει να διαμορφώνεται τουλάχιστον από 30ετίας, όταν με τον ν. 2224/1994 (άρθρο 54) καθορίστηκε φιλοδώρημα-αμοιβή για τους σερβιτόρους ύψους 16% επί του λογαριασμού των πελατών αλλά και ρυθμίστηκαν τρόποι διανομής των φιλοδωρημάτων στα Καζίνο.

Τα «νομοθετημένα» («υποχρεωτικά») αυτά φιλοδωρήματα θεωρούνταν ευθέως «εισόδημα εκ της μισθωτής εργασίας» και συνεπώς επιβαρύνονταν με φόρο εισοδήματος και με αναλογούσες ασφαλιστικές εισφορές. Ουδεμία σχέση έχουν με τα «προαιρετικά» («εξ ελευθεριότητας») φιλοδωρήματα που προσφέρονταν στους εργαζόμενους-σερβιτόρους, τα οποία ΔΕΝ θεωρούνταν «εισόδημα εκ της μισθωτής εργασίας», δεν δηλώνονταν, δεν φορολογούνταν και δεν εισφοροδοτούνταν.

Το καθεστώς αυτό άλλαξε ο δευτερομνημονιακός ν. 4172/2013 της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου, στο άρθρο 12 (παρ. 3α) του οποίου ορίζεται ότι «3.Ως ακαθάριστα εισοδήματα από μισθωτή εργασία … θεωρούνται τα εξής: α)… προμήθειες, επιμίσθια και φιλοδωρήματα, β)….». Έτσι, τα φιλοδωρήματα, χωρίς καμία διάκριση πλέον, συνιστούν εισόδημα-τμήμα μισθού που αποκτάται στο πλαίσιο «υφιστάμενης, παρελθούσης ή μελλοντικής εργασιακής σχέσης».

Η διάταξη αυτή δεν ήταν ευρέως γνωστή και δεν εφαρμοζόταν για πρακτικούς λόγους. Τώρα, όμως, με την υποχρεωτική χρήση των POS σε όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες, η κυβέρνηση έκρινε σκόπιμο να εφαρμόσει κατά γράμμα την ανωτέρω ρύθμιση.

Η σχεδιαζόμενη από την κυβέρνηση φορολόγηση των φιλοδωρημάτων είναι αντίθετη στο Σύνταγμα, στην υπ’αριθ. 95/1949 ΔΣΕ «Περί προστασίας του ωρομισθίου…» (κυρώθηκε με τον ν. 3248/1955), καθώς και στην επί 30 χρόνια Νομολογία του Αρείου Πάγου, ο οποίος δεν έχει αποφανθεί (όπως αναληθώς υποστηρίζεται) υπέρ της φορολόγησης των «προαιρετικών» φιλοδωρημάτων (ΑΠ 838/2019, 4/2012, 1811/2011 κ.ά.).

Γι’αυτό καλούμε την κυβέρνηση να ακυρώσει τη σχεδιαζόμενη φορολόγηση (και εισφοροδότηση) όλων των φιλοδωρημάτων και να καταργήσει τη διάταξη του άρθρου 12 ν. 4172/2013 που περισσότερα προβλήματα δημιουργεί παρά επιλύει.

*Καθηγητής ΕΚΠΑ-Πρόεδρος ΕΝΥΠΕΚΚ