Νομοσχέδιο: Προστασία εργαζομένων από εργοδοτικές αυθαιρεσίες

Με ευνοϊκές διατάξεις που θα αλλάξουν προς το καλύτερο την καθημερινότητα εργαζομένων και ασφαλισμένων, επιδιώκει το υπουργείο Εργασίας να περιορίσει τα προβλήματα που προκάλεσαν στην αγορά εργασίας τα αλλεπάλληλα μνημόνια. Στο νομοσχέδιο που κατατέθηκε χθες αργά το απόγευμα στη Βουλή, περιλαμβάνονται διατάξεις που μεταξύ άλλων περιορίζουν σημαντικά (έως 120 μέρες) τον χρόνο εκδίκασης αποφάσεων για εργατικές διαφορές.

Επιφέρουν μέχρι και οριστικό κλείσιμο επιχειρήσεων που παραβιάζουν συστηματικά την εργατική νομοθεσία. Ισχυροποιούν το Σώμα Επιθεώρησης της Εργασίας (ΣΕΠΕ) στους ελέγχους που θα διενεργεί εφεξής. Στο ασφαλιστικό, τακτοποιούνται «αδικίες» σε βάρος μηχανικών και δικηγόρων. Ρυθμίζονται θέματα υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων και συνταξιοδότησης του Δημοσίου. Τακτοποιούνται οι ανάπηροι που βρίσκονται στην αναμονή για να λάβουν ιατρική γνωμάτευση από τα ΚΕΠΑ και ρυθμίζεται το καθεστώς εξαγοράς πλασματικών ετών για αγρότες. Οι κυριότερες διατάξεις του νομοσχεδίου είναι οι εξής:

Ασφαλιστικό

* Για τον υπολογισμό της σύνταξης αν δεν προκύπτει χρόνος ασφάλισης πέντε ετών από το 2002 και μετά, τότε αναζητείται η συμπλήρωση της πενταετίας ακόμα και από χρονιές πριν από το 2002. Για όσους υποβάλλου αίτηση συνταξιοδότησης μετά το 2021, τότε απαιτείται χρόνος ασφάλισης δέκα ετών. Ακόμα και τότε μπορεί να αναζητηθεί ο συγκεκριμένος χρόνος ασφάλισης και για τα έτη πριν από το 2002. Ο χρόνος ασφάλισης μπορεί να είναι πραγματικός, πλασματικός, χρόνος προαιρετικής ασφάλισης ή άλλος που λογίζεται ως συντάξιμος.

*Δεν μπορεί να υπερβαίνει το 30% η μείωση για περιπτώσεις πρόωρων συνταξιοδοτήσεων.

*Η καταβολή της σύνταξης για φυλακισμένους συνεχίζεται κανονικά. Αναστέλλεται μόνο για τις περιπτώσεις εκείνες  που ο δικαιούχος εκτίει ποινή μεγαλύτερη του ενός έτους και το αδίκημα για το οποίο καταδικάστηκε στρέφεται κατά του Δημοσίου ή Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου. Στην περίπτωση αυτή η σύνταξη μεταβιβάζεται στους δικαιοδόχους του φυλακισμένου.

*Το δικαίωμα της σύνταξης είναι απαράγραπτο και ισχύει από την ημερομηνία υποβολής της σχετικής αίτησης. Η διάταξη αυτή αφορά ειδικά τους συνταξιούχους του δημοσίου.

*Η εισφορά που μπορούν να καταβάλλουν οι αγρότες για να αναγνωρίσουν πλασματικά έτη ασφάλισης από 1.1.17 είναι 20% επί του 70% του κατώτατου μισθού άνω των 25 ετών (δηλαδή 410 ευρώ).

*Τα μέλη προσωπικών εταιριών, αλλά και οι αυτοαπασχολούμενοι του ΟΓΑ αποκτούν το δικαίωμα να επιλέξουν βάση υπολογισμού εισφορών μεγαλύτερη από εκείνη που προκύπτει βάσει του ετήσιου εισοδήματός τους. Έτσι μπορούν να αυξήσουν το ανταποδοτικό σκέλος της σύνταξής τους. Προϋπόθεση να υποβάλλουν σχετική αίτηση στον ΕΦΚΑ.

*Από 1.1.17 προβλέπονται ενιαίοι κανόνες επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών για όλους τους ασφαλισμένους του ΕΦΚΑ. Προβλέπεται άτοκη επιστροφή τους προς τους δικαιούχους, αφού προηγηθεί συμψηφισμός με πάσης φύσεως οφειλές προς τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης. Το ίδιο ισχύει και για ρυθμισμένες οφειλές προς τη φορολογική διοίκηση. Εάν έχει υπάρξει επιπλέον παρακράτηση εισφορών μισθωτών, προβλέπεται ο επιμερισμός του ποσού σε εργοδότη και εργαζόμενο.

*Ορίζεται ότι για αιτήσεις χορήγησης επικουρικής σύνταξης που υποβλήθηκαν από την 1.1.15 και μετά ισχύουν τα εξής: Ο τρόπος υπολογισμού του μέρους της σύνταξης που αντιστοιχεί σε χρόνο ασφάλισης που πραγματοποιήθηκε μέχρι 31.12.2014, κάθε έτος ασφάλισης αντιστοιχεί σε ποσοστό 0,45% επί των συντάξιμων αποδοχών κάθε ασφαλισμένου.

*Ορίζεται για το Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων (ΜΤΠΥ) ενιαίο ποσοστό κράτησης (4,5% επί των συντάξιμων αποδοχών), καθώς και ενιαία βάση υπολογισμού.

*Αποσυνδέεται η υποχρέωση ασφάλισης στον ΕΦΚΑ για όσους μηχανικούς είναι εγγεγραμμένοι στο ΤΕΕ και δικηγόρους που είναι εγγεγραμμένοι στους δικηγορικούς συλλόγους, αντίστοιχα, χωρίς να διαπιστώνεται άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας. Πάντως όσοι μηχανικοί και δικηγόροι που ήδη ασφαλίζονται το επιθυμούν μπορούν να συνεχίσουν προαιρετικά την ασφάλισή τους στον ΕΦΚΑ. Στην περίπτωση αυτή η μηνιαία ασφαλιστική εισφορά υπολογίζεται με βάση το κατώτατο όριο μηνιαίου εισοδήματος για ασφαλισμένους κάτω της πενταετίας. Για να συμβεί βέβαια κάτι τέτοιο και να συνεχιστεί η ασφάλιση, θα πρέπει ο ασφαλισμένος να υποβάλλει σχετική αίτηση έως και τρεις μήνες μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου.

*Δεν περικόπτεται η σύνταξη για όσους είναι συνταξιούχοι αναπηρίας με ψυχική πάθηση, εάν βρουν δουλειά στο πλαίσιο της κοινωνικής τους επανένταξης.

*Παρατείνεται η χορήγηση αναπηρικής σύνταξης για έξι μήνες για περιπτώσεις που λήγει το συνταξιοδοτικό δικαίωμα και εκκρεμεί ιατρική κρίση από τις υγειονομικές επιτροπές των ΚΕΠΑ, χωρίς υπαιτιότητα των ασφαλισμένων. Οι δικαιούχοι συνεχίζουν να λαμβάνουν το ίδιο ποσό για το χρονικό διάστημα της παράτασης. Εάν διαπιστωθεί όμως ότι οι δικαιούχοι δεν φέρουν πια συντάξιμο ποσοστό αναπηρίας ή ότι φέρουν μικρότερο ποσοστό αναπηρίας από το αρχικό, τότε προκύπτουν αχρεωστήτως καταβληθείσες παροχές. Αυτές αναζητούνται άτοκα, δια συμψηφισμού με μηνιαία παρακράτηση 20% από τις τυχόν χορηγούμενες συνταξιοδοτικές παροχές. Αν δεν χορηγούνται συνταξιοδοτικές παροχές τότε τα αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά αναζητούνται μέσω των διατάξεων ΚΕΔΕ. Το ίδιο ισχύει και για όλα τα επιδόματα που χορηγούνται λόγω αναπηρίας. Επίσης παρατείνεται και η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των δικαιούχων.

*Σεισμόπληκτοι από τον οικισμό Βρίσα της Λέσβου απαλλάσσονται από τη συμμετοχή στη φαρμακευτική δαπάνη από 1.6.2017 μέχρι 31.5.2019.  

Εργασιακά

*Αγωγές για περιπτώσεις άκυρης απόλυσης, μισθούς υπερημερίας και καθυστερούμενους μισθούς πρέπει να εκδικάζονται υποχρεωτικά εντός 60 ημερών από την κατάθεσή τους. Τυχόν αναβολή πρέπει να οδηγήσει σε εκδίκαση της υπόθεσης το αργότερο έως 30 ημέρες μετά. Η απόφαση του δικαστηρίου δημοσιεύεται το αργότερο 30 ημέρες μετά την εκδίκαση της υπόθεσης.

*Παρέχεται το δικαίωμα στον εργαζόμενο να ζητήσει την έκδοση διαταγής πληρωμής οφειλόμενου μισθού. Προϋπόθεση είναι η σύναψη της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας και το ύψος του μισθού να αποδεικνύονται με δημόσιο ή ιδιωτικό έγγραφο ή με απόφαση ασφαλιστικών μέτρων η οποία εκδόθηκε μετά από ομολογία ή αποδοχή της αίτησης από τον οφειλέτη.

*Για περιπτώσεις έκδοσης διαταγής πληρωμής δεν καταβάλλεται το δικαστικό ένσημο που ορίζει ο νόμος.

*Αναπροσαρμόζονται οι προϋποθέσεις τεκμαιρόμενης διακοπής επαγγέλματος για τους ασφαλισμένους που υπάγονταν στην ασφάλιση του ΕΤΑΑ για τουλάχιστον τρεις μήνες, ώστε να επιτευχθεί η δυνατότητα ένταξής τους στο επίδομα ανεργίας.  Επίσης θεσπίζεται η δυνατότητα κατάρτισης προγραμμάτων

*Αποκτά δικαίωμα στο επίδομα ανεργίας, ο εργαζόμενος που θα θεωρηθεί μονομερώς βλαπτική η μεταβολή των όρων εργασίας του από τον εργοδότη. Έτσι εκτός από το δικαίωμα στην αποζημίωση ο εργαζόμενος μπορεί άμεσα να καρπωθεί το όφελος από το επίδομα ανεργίας.

*Διακόπτεται προσωρινά η λειτουργία των επιχειρήσεων στις οποίες εντοπίζονται παραβάσεις που εγκυμονούν άμεσο ή σοβαρό κίνδυνο για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων. Η διακοπή μπορεί να γίνει είτε σε ολόκληρη την επιχείρηση είτε σε κάποιο τμήμα της ή σε κάποιο εξοπλισμό της. Το χρονικό διάστημα της διακοπής είναι μέχρι ο εργοδότης να συμμορφωθεί πλήρως στις παραβάσεις που εντοπίστηκαν. Αν όμως γίνει επανέλεγχος και διαπιστωθεί ότι η επιχείρηση συνεχίζει να παραβαίνει συστηματικά τους όρους της νομοθεσίας και θέτει σε άμεσο κίνδυνο τους εργαζόμενους, τότε το ΣΕΠΕ εισηγείται στον υπουργό Εργασίας την οριστική διακοπή της λειτουργίας της.

*Διακόπτεται προσωρινά για τρεις ημέρες η λειτουργία μιας επιχείρησης ή τμήματός της εάν επιβληθούν σε βάρος του εργοδότη τρεις πράξεις επιβολής προστίμου που χαρακτηρίζονται υψηλής ή πολύ υψηλής σοβαρότητας εντός δύο ετών.

*Διακόπτεται προσωρινά για τέσσερις ή πέντε μέρες η λειτουργία μιας επιχείρησης ή τμήματός της, εάν επιβληθούν σε βάρος του εργοδότης τέσσερις ή και περισσότερες πράξεις επιβολής προστίμου για παραβάσεις που χαρακτηρίζονται υψηλές ή πολύ υψηλές για χρονικό διάστημα έως δύο ετών.

*Διακόπτεται προσωρινά για τρεις ημέρες η λειτουργία μιας επιχείρησης ή τμήματος αυτής, εάν επιβληθούν σε βάρος του εργοδότη δύο ή παραπάνω πρόστιμα για αδήλωτη εργασία, εντός δύο ετών.

*Εάν υπάρξει αιτιολογημένη πρόταση, ο υπουργός Εργασίας έχει το δικαίωμα να επιβάλλει κλείσιμο της επιχείρησης για πέντε ημέρες ή ακόμα και οριστικά. Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις η διακοπή λειτουργίας μπορεί να επιβληθεί από τον Ειδικό Επιθεωρητή ή τον αρμόδιο Επιθεωρητή Εργασίας που διενεργεί τον έλεγχο.

*Ο εργοδότης υποχρεώνεται να καταχωρεί στο πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη» κάθε αλλαγή ή τροποποίηση ωραρίου ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων, το αργότερο έως και την ημέρα αλλαγής ή τροποποίησης του ωραρίου. Σε κάθε περίπτωση, πριν από την ανάληψη υπηρεσίας από τους εργαζόμενους. Το ίδιο ισχύει και για την υπερεργασία και για την υπερωριακή απασχόληση πριν από την έναρξη πραγματοποίησής της.

*Εργοδότης που εκτελεί οικοδομική εργασία ή τεχνικό έργο υποχρεώνεται να αναγγέλλει ηλεκτρονικά στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα του ΣΕΠΕ το απασχολούμενο προσωπικό, πριν από την έναρξη κάθε ημερήσιας απασχόλησης.

*O εργοδότης υποχρεώνεται να αναγγέλλει στο σύστημα Εργάνη κάθε περίπτωση οικειοθελούς αποχώρησης μισθωτού ή καταγγελίας σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου. Η αναγγελία μπορεί να γίνει το αργότερο δύο εργάσιμες ημέρες μετά την ημέρα αποχώρησης του εργαζόμενου. Όμως θα πρέπει να συνοδεύεται υποχρεωτικά είτε από ηλεκτρονικά σαρωμένο έντυπο υπογεγραμμένο από τον εργοδότη και από τον εργαζόμενο, είτε από εξώδικη δήλωση του εργοδότη προς τον εργαζόμενο.

*Μια επιχείρηση που θα υποπέσει σε σοβαρό παράπτωμα θα αποκλείεται στο εξής από τη συμμετοχή στη διαδικασία σύναψης συμβάσεων έργων, υπηρεσιών και προμηθειών με το Δημόσιο. Επίσης, θα αποκλείεται από τη διαχείριση προγραμμάτων χρηματοδότησης, ενισχύσεων ή επιδοτήσεων. Ως σοβαρό επαγγελματικών παράπτωμα θεωρείται εντός δύο ετών από την ημερομηνία υποβολής αίτησης για συμμετοχή σε κάποια από τις ανωτέρω διαδικασίες, να έχει επιβληθεί στον εργοδότη τρεις φορές πρόστιμο για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας «υψηλής» ή «πολύ υψηλής» σοβαρότητας, ή δύο φορές πρόστιμο για αδήλωτη εργασία.

*Γυναίκες που υιοθετούν τέκνο ηλικίας έως δύο ετών, λαμβάνουν το ίδιο επίδομα που χορηγείται στις κυοφορούμενες αυτοαπασχολούμενες μητέρες. Επίσης η μητέρα που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας δικαιούται το μεταγενέθλιο τμήμα της άδειας μητρότητας και τις πάσης φύσεως αποδοχές και επιδόματα που συνδέονται με αυτήν.

*Ειδική γονική άδεια δικαιούνται και οι γονείς των οποίων τα παιδιά πάσχουν από σύνδρομο down, βαριά νοητική στέρηση και αυτισμό.

*Ισχύει η προστασία από καταγγελία της σύμβασης εργασίας και για τις εργαζόμενες που υιοθετούν τέκνο έως έξι ετών, με χρονική αφετηρία την τοποθέτηση του τέκνου στην οικογένεια. Το ίδιο ισχύει και για τις εργαζόμενες που εμπλέκονται στη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, είτε ως τεκμαιρόμενες μητέρες, με χρονική αφετηρία τη γέννηση του παιδιού, είτε ως κυοφόροι γυναίκες.