Δεν είναι λίγες οι εκθέσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας τον τελευταίο καιρό, σχετικά με την αγορά των ακινήτων και την κίνησή της, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Αυτό που προκύπτει ως κοινός τόπος από αυτές, είναι πως οι τιμές των σπιτιών έχουν καταγράψει την υψηλότερη αύξηση από το 2007,χρονιά κομβική καθώς σηματοδοτεί το πέρασμα σε μια από τις μεγαλύτερες παγκόσμιες κρίσεις, αυτή του 2008.
Πως όμως σχετίζεται αυτή η αύξηση στις τιμές με το πληθωριστικό τσουνάμι που βιώνουμε και με την προσπάθεια των κεντρικών τραπεζών να το ελέγξουν;
Τα ενοίκια είναι υψηλότερα σε σχέση με πριν την πανδημία σε όλες τις πόλεις, καθώς η πτώση το 2020 ακολουθήθηκε από σημαντική ανάκαμψη τα τελευταία τρίμηνα. Κατά μέσο όρο, τα ενοίκια σε όλες οι πόλεις αυξήθηκαν σχεδόν με τον ίδιο ρυθμό όπως στα χρόνια προ πανδημίας—ένα σαφές σημάδι ότι η τάση αστικοποίησης δεν έχει επιβραδυνθεί. Παρ ‘όλα αυτά, οι τιμές των κατοικιών συνέχισαν να αυξάνονται ταχύτερα από τα ενοίκια στις περισσότερες πόλεις.
Η αγορά ακινήτων για αρκετά χρόνια έβρισκε ισχυρό στήριγμα στις κεντρικές τράπεζες. Το εξαιρετικά χαμηλό κόστος δανεισμού που προσέφεραν τα πολύ χαμηλά επιτόκια, οδήγησε σε ανάλογα μεγάλη ζήτηση κι αυτή με τη σειρά της σε πιο αισιόδοξες προσδοκίες για τις τιμές μεταξύ των αγοραστών. Το αποτέλεσμα ήταν οι τράπεζες με αυτόν τον τρόπο να “τρομπάρουν” τον κλάδο του real estate, ο οποίος έτσι οδήγησε σε μια φούσκα που ήταν θέμα χρόνου να σκάσει.
Τώρα όμως η εικόνα είναι διαφορετική, και ο χρόνος για να σκάσει η φούσκα ήρθε. Τα επιτόκια αυξάνονται από τις κεντρικές τράπεζες τους τελευταίους μήνες σε μια προσπάθεια αναχαίτισης του πληθωρισμού, ωστόσο αυτό είναι κάτι που σύμφωνα με τους αναλυτές δεν θα ωφελήσει τη Δύση. Ήδη οι φόβοι για ύφεση διαρκείας και στασιμοπληθωρισμό εντείνονται.
Ταυτόχρονα, πολλαπλά σοκ ταράζουν τις διεθνείς αγορές κάνοντάς τες να μετρούν απώλειες στα ταμπλό τους. Η προθυμία για αγορές κατοικιών πέφτει όπως είναι λογικό, και σε πόλεις με έντονη πληθυσμιακή αύξηση, μια τέτοια προσαρμογή θα μπορούσε να εκδηλωθεί με τη μορφή παρατεταμένης στασιμότητας των ονομαστικών τιμών αγοράς. Συμπερασματικά, αποδεικνύεται πως οι τράπεζες επιλέγουν να διορθώσουν το πρώτο λάθος με ένα δεύτερο.
Από πέρυσι, τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων έχουν σχεδόν διπλασιαστεί κατά μέσο όρο σε όλες τις μεγάλες ευρωπαϊκές -και όχι μόνο- πόλεις. Εκτός από τις αυξημένες τιμές, αυτό κάνει τη στέγαση στην πόλη πολύ λιγότερο προσιτή, όχι μόνο στις ακριβές, μα και στις φτηνότερες οικιστικές ζώνες.
Λευτέρης Στάικος
