Ωδή προς τις σκεπτομορφές του χάους ή… το μπινελίκι του διανοούμενου

Μπορείς να το εκλάβεις σαν ωδή προς τις σκεπτομορφές του χάους ή σαν λίβελο για την τύχη μου μέσα, την πανακώλα μου (!) ή ακόμη και ως άσκηση κοινή για την αντιμετώπιση του πανικού. Θα μπορούσε απλά να είναι το μπινελίκι του διανοούμενου.

Την ατυχία μου! Μια ζωή με θυμάμαι εγκλωβισμένο από τα χιόνια της Αττικής Oδού, στα βράχια της Πειραϊκής και της εθνικάρα-Eθνικής. Μη μασάς όμως, με τον νόμο του Μέρφι, δεν ήτο ο πρώτος τυχόν βράχος που έπεσε ατυχώς καταμεσής της Eθνικής Oδού για να διαχωρίσει τη δικαιολογημένη κρίση πανικού, ημών των εγκλωβισμένων οδηγών, από τη δική σου την εντελώς αναίτια, προκαλώντας κυκλοφοριακό χάος, όπως έλεγε ο ανυποψίαστος ρεπόρτερ. Είναι ακόμη ένας βράχος, σαν της Ακρόπολης ας πούμε, που μας ένωσε για ώρες ατελείωτες κάτω απ’ τη σκιά του με έναν φόβο κοινό, για να μοιραστούμε την ίδια αγωνία και να διαπιστώσουμε αν υπάρχουμε (του μπι, ορ νοτ του μπι) διαμέσου των άλλων.

Διαβεβαιώνοντάς Σας ότι δεν πετάω την μπάλα στην εξέδρα να μην γράψω για τις υποκλοπές -μυστικό που το ξέρουν περισσότεροι από ένας δεν είναι μυστικό, το θέμα δεν είναι αν τους παρακολουθείς, αλλά να μη σε πιάσουνε- το… SUPPORT  PUBLIC HEALTH και την Κιβωτό του κόσμου ετούτου, που μ’ έχει στοιχειώσει, δεν θέλω να το πιστέψω και επιφυλάσσομαι – τον πατέρα Αντώνιο τον γνώρισα όταν πρωτομάζεψε τα πρεζόνια έξω από τον (τα χρόνια σου 16, μα είχες ξεπετάξει, ολόκληρο τον) Κολωνό και τους έστρωσε να κοιμηθούν σπίτι του- δράττομαι της ευκαιρίας, για να υπάρχει μια κοινή βάση και να μπορούμε να συνεννοούμεθα χωρίς παρανοήσεις κάθε Κυριακή εδωπίσω, να ψιθυρίσω δυο φωνήεντα, διαχωρίζοντας πλήρως την θέση μου από την καθεστηκυία λογική σχετικά με την τάξη, το χάος και την τύχη.

«Η τάξη στο χάος. Πώς οι μεγάλοι αριθμοί μπορούν να εξαλείψουν την αταξία της τυχαιότητας… ή γιατί 200.000.000 οδηγοί δημιουργούν ένα ον με σταθερές συνήθειες», διαβάζω στο βιβλίο του Leonard Mlodinow, που κυκλοφορεί από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, «ΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΜΕΘΥΣΜΕΝΟΥ – Πώς η τυχαιότητα κυβερνά τη ζωή μας». Η κίνηση φαίνεται τυχαία, χωρίς σχήμα και κάποια συγκεκριμένη ροή. Αν παρατηρήσουμε την ίδια εικόνα από ένα αεροπλάνο, θα δούμε πως δεν είναι έτσι. Η κίνηση στον δρόμο μοιάζει να είναι σχηματοποιημένη, με ομαλή ροή. Υπάρχει μέσα στο χάος, μια μη φανερή, μια απόκρυφη τάξη, στην κίνηση και στην ακινησία.

Πως εξηγείται αυτό το παράδοξο με βάση τις θεωρίες -τις σκεπτομορφές- του Χάους; Μα, με την Ευρυθμία του *χαF < XAFOΣ στη Θεογονία του Ησιόδου, που επιφέρει ομαλό ρυθμό και αρμονία, την Αριστοτελική εικόνα του αδιαίρετου Κόσμου, ως ένας ζωντανός οργανισμός -της πλήρους ανυπαρξίας του άδειου-κενού χώρου, την αρχέγονη προσέγγιση της ΠΑΝ.δη.ΜΕΙΑς- όλα είναι Ένα, τη διατύπωση της ιδέας του ατόμου από τους Δημόκριτο και Λεύκιππο και τη διαπίστωση του Παρμενίδη ότι, ποτέ δεν είναι δυνατόν να χωριστούν τα άτομα από το σώμα του κόσμου, το κοσμικό μέλλον στο δόγμα Λαπλάς, τη μαγεία του Χάους, το οποίο δημιουργεί τα ίχνη μιας ιδιόμορφης, απόκρυφης τάξης, που τη συναντάς στους Ηράκλειτο, Πυθαγόρα, Λάο Τσε, Τάο Τε Τσινγκ, Μπαγκαβάτ Γκίτα, τη δίνη των αριθμών που ιχνηλατεί ο Benoît Mandelbrot στη μυστηριώδη  προσωπικότητα των Fractal, η οποία αναφέρεται σε ίχνη, σημάδια, σχήματα και σκεπτομορφές, που δημιουργήθηκαν από τη δράση χαοτικών δυναμικών συστημάτων και έχουν δική τους προσωπικότητα, βάθος, ποιότητα και μυστήριο, που κανένας αλγόριθμος, ούτε καν ένας μη γραμμικός δεν είναι σε θέση να αναπαράγει. Όπως και με την αρχή της απροσδιοριστίας του Heisenberg και της συμπληρωματικότητας του Bohr, τη δημιουργία ενός όντος με σταθερές συνήθειες και «βηματισμό μεθυσμένου» κατά Leonard Mlodinow, τις δομές του διασκορπισμού, στους χειμάρρους των σημείων διακλάδωσης, το οριακό σημείο πολυπλοκότητας, το φράγμα της εντροπίας, τις διαλλείψεις (intermittencies), όπου νησίδες τάξης παρεμβάλλονται μέσα στις περιοχές του χάους, τον κινησιολογικό μπιχεβιορισμό των μυρμηγκιών και των μελισσών, όπου η επανάληψη (iteration) γεννά τις σκεπτομορφές του χάους, οι οποίες επιτυγχάνουν το μέγα θαύμα της επικονίασης. Με νοιώθεις λιγάκι ε;

Παντού, όλα είναι ένα, μεταξύ των χωρισθέντων ατόμων δεν υπάρχει απολύτως τίποτα, ούτε καν άδειος χώρος χάρη στα ανισόρροπα μη γραμμικά συστήματά τους, που μελέτησε ο Prigοgine, τα οποία έχουν τη δυναμική να καθορίζουν τη σχέση ανάμεσα στην τάξη και το χάος με μια ενιαία, ολιστική διαδικασία και γι’ αυτό τον λόγο καταφέρνουν να αποφύγουν τόσο την απομείωση της ελεύθερης ενέργειας τους, όσο και τη μέγιστη εντροπία, όπως και την αυξητική τάση της αρνητικής εντροπίας -το μέτρο που προκύπτει απ’ τη σχέση οργάνωσης και αποδιοργάνωσης ενός συστήματος-, ανταλλάσσοντας αδιάκοπα ύλη και ενέργεια με το -εσωτερικό- περιβάλλον τους, εκμεταλλευόμενα τις ενεργειακές εισροές και διακυμάνσεις, για να διατηρούν τη δομική τους ευστάθεια.

Τυχαιότητα δεν υφίσταται. Η «τύχη» είναι η μέθοδος που χρησιμοποιεί το χάος για να επιβάλει την αδιανόητη σε μας λογική του. Η κάθε μια (οντότητα) από μας, ζει χάριν μιας δυναμικής συναρτήσεως, συνδεδεμένης με νι συν ένα συναρτήσεις -όπου νι τείνει στο άπειρο- όπερ σημαίνει πως η ελευθερία της βούλησης, ακόμη και από τη θεολογική σκοπιά, είναι ιδιαιτέρως περιορισμένη. Όλα για κάποιο λόγο γίνονται και το κάθε τι που δείχνει τυχαίο, είτε παραμένει εν στάση, είτε περιφέρεται στον χωροχρόνο ασκόπως, υπηρετεί με ακρίβεια έναν, ή μάλλον πολλούς, σοβαρούς, όσο και ακατανόητους σκοπούς. Η γενιά μας εφηύρε ένα σύνθημα «να πάρουμε τη ζωή μας στα χέρια μας» που ηττήθηκε από το ελαφρολαϊκό: «Εμείς για αλλού πηγαίναμε κι αλλού η ζωή μας πάει».

Είναι να το φιλοσοφείς; Κερδίσεις, δεν κερδίσεις το τζόκερ, το μόνο που έχει μια κάποια αξία είναι η φιλοσοφία και μια είναι η ουσία-η συνουσία.

Τι γράφω πάλι ο μαλακοπίτουρας, μπας και διασκεδάσω λίγο τον πανικό μου, δεν έχω κι ένα Ζάναξ, ένα Τραξενάκι πρόχειρο, μ’ έπιασε κλειστοφοβία εδώ μέσα, έχω λαλήσει κι όπως λέει το βουκολικό άσμα: «Σαν λαλήσει ο πετεινός, το τρακτέρ μου βάζω μπρος». Τα χάπια μου τώρα!