Οι αντιστάσεις του Μαδούρο και το δύσκολο δίλημμα των ΗΠΑ

Χιλιάδες πολίτες της Βενεζουέλας ανταποκρίθηκαν στο νέο αντικυβερνητικό κάλεσμα της αντιπολίτευσης και του αυτοανακηρυχθέντα προέδρου Χουάν Γουαϊδό πλημμυρίζοντας τους δρόμους του Καράκας. Όμως, η εικόνα αυτή που, λίγο-πολύ, έχει επαναληφθεί αρκετές φορές τους τελευταίους μήνες, για άλλη μια φορά δεν φαίνεται να είχε πραγματικό αντίκτυπο στα πολιτικά δεδομένα.

Ο Νίκολας Μαδούρο, γεμάτος αυτοπεποίθηση, ανακοίνωσε την ήττα της απόπειρας πραξικοπήματος εναντίον του και τα διεθνή Μέσα συμφώνησαν ότι το πραξικόπημα-εξέγερση ξεφούσκωνε, καθώς η πλειοψηφία των ένοπλων δυνάμεων παρέμειναν πιστές στον πρόεδρο της Βενεζουέλας.

Αυτό βέβαια δεν εμπόδισε τις ταραχές στους δρόμους να συνεχίζονται. Αλλά και τους διεθνείς συμμάχους της κάθε πλευράς να κονταροχτυπιούνται, επιβεβαιώνοντας τα υψηλά πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα που διακυβεύονται γύρω από τον έλεγχο της πλούσιας σε πετρέλαιο και φυσικούς πόρους Βενεζουέλας.

«Η ανάληψη στρατιωτικής δράσης είναι πιθανή» σχολίασε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, πυροδοτώντας την έντονη αντίδραση της Μόσχας. Μάλιστα, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, σε τηλεφωνική του επικοινωνία με τον Πομπέο καταδίκασε την αμερικανική παρέμβαση στα εσωτερικά της χώρας και προειδοποίησε για σοβαρότατες συνέπειες σε περίπτωση που δρομολογηθούν πιο… επιθετικά βήματα.

Διαφωνίες στο Λευκό Οίκο

Βεβαίως, διεθνή Μέσα και αναλυτές παρατήρησαν ότι το αμερικανικό Πεντάγωνο ήταν σαφώς πιο προσεκτικό, υποβαθμίζοντας σενάρια προετοιμασιών για τυχόν επέμβαση στη Βενεζουέλα. Η διαφοροποίηση αυτή δεν ήταν τυχαία. Αντανακλά το πολύ σοβαρό δίλημμα που έχουν οι ΗΠΑ, τη διαφορετική εκτίμηση που υπάρχει ακόμη και στο εσωτερικό της αμερικανικής κυβέρνησης για το πόσο μακριά θα πρέπει να κινηθεί προκειμένου να πετύχει την πολιτική αλλαγή που επιθυμεί στο Καράκας και την επιβολή του Γουαϊδό, τον οποίο η Ουάσιγκτον έχει ήδη αναγνωρίσει ως το νόμιμο πρόεδρο της χώρας.

Μετά από τρεις μήνες αναταραχής, διαδηλώσεις, συγκρούσεις, πιέσεις σε διπλωματικό και οικονομικό επίπεδο, κυρώσεις και απειλές, τα πράγματα στο έδαφος δεν φαίνεται να έχουν αλλάξει ριζικά. Ο Μαδούρο έχει σαφώς στριμωχθεί, όμως όπως φάνηκε ολοκάθαρα με την τωρινή κρίση, παραμένει πολύ σκληρός για να… πεθάνει. Διατηρεί τα ερείσματα του σε ένα κομμάτι της κοινωνίας και διατηρεί τον έλεγχο του στρατού. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι ο Λευκός Οίκος φτάνει πολύ κοντά στο κρίσιμο εκείνο σημείο του να πρέπει να αποφασίσει οριστικά, αν θα τεντώσει το σχοινί με μια έξωθεν στρατιωτική επέμβαση για την απομάκρυνση του.

Η δήλωση Πομπέο δείχνει ότι τα γεράκια στο παρασκήνιο (με κορυφαίο τον σύμβουλο εθνικής ασφαλείας Τζον Μπόλτον) πιέζουν, πλέον, ανοιχτά προς την κατεύθυνση αυτή. Όμως, μια τέτοια απόφαση δεν είναι εύκολη.

Αιματοκύλισμα και πρόσφυγες

Προφανώς θα χρειαστεί σίγουρα η στήριξη των γειτονικών κρατών, όχι τόσο για πρακτικούς όσο για συμβολικούς πολιτικούς λόγους. Όμως, αυτό δεν θα άρει την αρνητική εντύπωση που θα δημιουργηθεί και την έντονη αντίδραση που θα πυροδοτηθεί από τους συμμάχους του Μαδούρο (κυρίως Ρωσία και Κίνα) σε διεθνή φόρουμ όπως ο ΟΗΕ.    

Ο Μαδούρο προφανώς δεν θα φύγει… ησύχως. Θα ακολουθήσει πόλεμος, μακελειό, με άγνωστο αριθμό θυμάτων και το αιματοκύλισμα αυτό θα αμαυρώσει τον όποιο, δήθεν ευγενή, σκοπό των Αμερικανών να «απελευθερώσουν» τη χώρα. Άλλωστε, η πολύ ισχυρή παρουσία των «colectivos», ήτοι των αριστερών παραστρατιωτικών ομάδων που είναι απόλυτα πιστές στον Μαδούρο, πέρα από τον τακτικό στρατό της χώρας, σημαίνει ότι οι δυνάμεις επέμβασης μπορεί να καταλήξουν να εγκλωβιστούν σε έναν παρατεταμένο ανταρτοπόλεμο που θα τις εμποδίσει να εκπληρώσουν τον προφανή τους στόχο για μια δυναμική, αλλά σχετικά γρήγορη επιχείρηση.  

Πέρα από τα θύματα του πολέμου, είναι βέβαιο ότι χιλιάδες, αν όχι εκατομμύρια, κατοίκων θα προσπαθήσουν να εγκαταλείψουν τη χώρα αναζητώντας ασφαλές καταφύγιο. Γεγονός που θα προσθέσει στην εξίσωση και μια σοβαρή προσφυγική κρίση στο μαλακό υπογάστριο των ΗΠΑ.  

Πολιτικός αντίκτυπος

Εξάλλου, η πολιτική διαμάχη που θα ξεσπάσει διεθνώς, αλλά και στο εσωτερικό της Αμερικής, δεν είναι ευχάριστη προοπτική για τον Ντόναλντ Τραμπ, σε ένα διάστημα που η δημοτικότητα του ήδη δεν βρίσκεται στα… καλύτερα της. Μην ξεχνάμε, πως ο κύριος Τραμπ εξελέγη με την υπόσχεση να δώσει έμφαση στα εσωτερικά ζητήματα της χώρας, να ενισχύσει την οικονομία και να δημιουργήσει δουλειές και για το λόγο αυτό έχει ήδη επαναπροσδιορίσει την αμερικανική εξωτερική πολιτική σε πολλά ζητήματα, όπως στο Συριακό.

Πως θα βγει να δικαιολογήσει μια αμερικανική επέμβαση στη Βενεζουέλα, την ώρα που έχει δημιουργήσει ολόκληρο πολιτικό θέμα με την απόφαση του να αποσύρει τον αμερικανικό στρατό από τη Συρία; Η εύλογη απάντηση πως η Βενεζουέλα έχει πετρέλαιο και η Συρία όχι, δεν δημιουργεί μια κολακευτική εικόνα.

Οι τιμές του πετρελαίου

Τέλος, μην ξεχνάμε τον σημαντικό παράγοντα των αγορών και δη, της αγοράς πετρελαίου. Η διεθνής τιμή του μαύρου χρυσού έχει ήδη πάρει την ανιούσα τις τελευταίες εβδομάδες, όχι μόνο λόγω της κατάστασης στη Βενεζουέλα, αλλά και των αρνητικών εξελίξεων στο μέτωπο με το Ιράν. Προφανώς η πίεση στις τιμές θα κλιμακωθεί, σε περίπτωση μιας στρατιωτικής επέμβασης και θα συντηρηθεί, αν οι συμπλοκές παραταθούν και αν οι πετρελαϊκές δομές της χώρας υποστούν σοβαρές ζημιές.