Οικογενειακές επιχειρήσεις: Η αλήθεια. Εκπέμπουν SOS!

Οι δείκτες του ρολογιού δείχνουν δύο το μεσημέρι. Την πόρτα της μικρής οικογενειακής επιχείρησης έχουν περάσει ελάχιστοι πελάτες, οι περισσότεροι απλώς για να κάνουν μια ερώτηση. Στο γραφείο του ιδιοκτήτη οι λογαριασμοί για τις υποχρεώσεις που απαιτούν να πληρωθούν σχηματίζουν «βουνό».

Οι εισπρακτικές εταιρίες τηλεφωνούν, πιέζοντας και απειλώντας με κατασχέσεις. Η εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία προειδοποιούν με αναγκαστικά μέτρα είσπραξης. Οι προμηθευτές απαιτούν τα λεφτά τους. Οι καταναλωτές ζητούν «σκόντο». Οι ελάχιστοι, πλέον, υπάλληλοι δηλώνουν ότι, θα φύγουν αν δεν πάρουν τα λεφτά που τους χρωστά ο εργοδότης. Χιλιάδες μικρές, οικογενειακές επιχειρήσεις εκπέμπουν σήμα κινδύνου!

Άνισο αγώνα επιβίωσης -απέναντι στις μεγάλες αλυσίδες και τις πολυεθνικές- δίνουν σήμερα οι μικρές, παραδοσιακές, οικογενειακές επιχειρήσεις. Ένας ολόκληρος επιχειρηματικός κόσμος, που σηκώνει παραδοσιακά το μεγάλο βάρος της ελληνικής οικονομικής δραστηριότητας, δημιουργώντας θέσεις εργασίας, εθνικό πλούτο και σταθερές σχέσεις εμπιστοσύνης με τον Έλληνα καταναλωτή, ακροβατεί… κινδυνεύοντας να καταρρεύσει με απρόβλεπτες συνέπειες.

Η ενεργειακή ακρίβεια, οι κλειστές πόρτες των τραπεζών, η εξαίρεση από τα αναπτυξιακά προγράμματα (λόγω προϋποθέσεων) και κυρίως, η αδυναμία του μέσου νοικοκυριού -του παραδοσιακού τους, με άλλα λόγια, πελάτη- να ανταποκριθεί στην κάλυψη των βασικών του αναγκών, οδηγεί τους μικροεπαγγελματίες, τις αναρίθμητες ελληνικές οικογενειακές επιχειρήσεις, στην καταστροφή!

Εκτίναξη κόστους

Τα στοιχεία που ανατρέπουν ακόμα και τον πιο νοικοκυρεμένο προϋπολογισμό είναι αδιάσειστοι μάρτυρες του «Γολγοθά» που καλούνται να ανέβουν καθημερινά οι πολύ μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις στην Ελλάδα:

• Το κόστος ενέργειας αυξήθηκε κατά 76%.
• Το κόστος προμήθειας πρώτων υλών και εμπορευμάτων κατά 43,5%.
• Το κόστος καυσίμων οχημάτων κατά 57,8%.
• Το κόστος προμήθειας εξοπλισμού και μηχανημάτων κατά 26,2%.

Το υψηλό λειτουργικό κόστος, σε συνάρτηση με το «ψαλίδισμα» της κατανάλωσης, οδηγούν στα όρια τους αναρίθμητες μικρές επιχειρήσεις. Δεν είναι τυχαίο που το 45,3% δηλώνει πως η οικονομική του κατάστασή επιδεινώθηκε. Μικρότερος κύκλος εργασιών, λιγότερες παραγγελίες, μείωση θέσεων εργασίας, απλήρωτες υποχρεώσεις, αύξηση χρέους σε Δημόσιο και τράπεζες.

Μόνο με το πρώτο «κύμα» της ενεργειακής ακρίβειας, έκλεισαν σύμφωνα με στοιχεία του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου πάνω από 200 μικροί, συνοικιακοί φούρνοι σε όλη τη χώρα, καθώς δεν άντεξαν το αυξημένο κόστος λειτουργίας. Σήμερα, σοβαρά προβλήματα αντιμετωπίζουν οι οικογενειακές επιχειρήσεις από όλους τους κλάδους. Λιανεμπόριο, εστίαση, μεταποίηση, παροχή υπηρεσιών…

Ρευστότητα μηδέν

Με άδειους τραπεζικούς λογαριασμούς, με ελάχιστες εισπράξεις στο ταμείο τους και ένα ασήκωτο βάρος υποχρεώσεων να τους «κυνηγούν», οι ιδιοκτήτες των μικρών και πολύ μικρών οικογενειακών επιχειρήσεων στην Ελλάδα, βρίσκονται αντιμέτωποι με το πρόβλημα της ρευστότητας και κατ’ επέκταση της αδυναμίας πληρωμών. Δεν είναι τυχαίο, που από τα περίπου 113 δισ. ευρώ ληξιπρόθεσμων χρεών στο Δημόσιο, τα περίπου 74 δισ. ευρώ αφορούν σε επιχειρήσεις!

Η δέσμευση περιουσιακών στοιχείων για την άντληση ρευστότητας στο παρελθόν και η αδυναμία κάλυψης των μηνιαίων δόσεων σήμερα, δημιουργούν μια νέα «βραδυφλεγή βόμβα» στην ελληνική οικονομία και κοινωνία: Τον κίνδυνο των πλειστηριασμών και της απώλειας σημαντικών -συχνά των μοναδικών- περιουσιακών στοιχείων, των ιδιοκτητών αυτών των επιχειρήσεων.

Από το 2010 μέχρι σήμερα, για περίπου 13 συναπτά έτη, οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις «παλεύουν» ουσιαστικά να επιβιώσουν μόνες τους, χωρίς πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα. Τα στοιχεία, δε, του Ινστιτούτου Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ, δείχνουν ότι μόνο 6 στις 100 μικρομεσαίες επιχειρήσεις κατορθώνουν να χρηματοδοτήσουν επενδυτικά σχέδιά τους μέσω προγραμμάτων του ΕΣΠΑ.

Η ένταξη του βασικού «κορμού» της ελληνικής επιχειρηματικότητας στα προγράμματα του ΕΣΠΑ και κυρίως, του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, θα έπρεπε να ήταν ένα από τα βασικά σημεία συζήτησης και πολιτικού «ανταγωνισμού» στην προεκλογική περίοδο. Δυστυχώς, όμως, ελάχιστα έχουν ακουστεί στην πορεία προς την κάλπη…

Ποιοι βγαίνουν κερδισμένοι από την εξέλιξη αυτή; Οι μεγάλες αλυσίδες και οι πολυεθνικοί όμιλοι, που τείνουν πλέον να κυριαρχήσουν σε όλο το φάσμα της επιχειρηματικότητας, μεταβάλλοντας το μοντέλο του επιχειρείν στη χώρα μας μέσα από μια άνιση μάχη, η οποία οδηγεί τους μικρούς και πολύ μικρούς της αγοράς σε μαρασμό.

Τι ζητάνε οι μικρομεσαίοι;

• Νέα ρύθμιση 120 δόσεων για την αποπληρωμή του συνόλου των οφειλών στο Δημόσιο.
• Ουσιαστική στήριξη των μικρομεσαίων για το μείζον πρόβλημα της ενεργειακής ακρίβειας.
• Ενίσχυση του εισοδήματος των πολιτών, ώστε να μπορεί να αυξηθεί και η κατανάλωση.
• Μέτρα προστασίας για την πρώτη κατοικία για τους δανειολήπτες που αποδεδειγμένα αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.
• Στήριξη των επιχειρήσεων για τον ψηφιακό τους μετασχηματισμό.
• Περαιτέρω μείωση φορολογικών και ασφαλιστικών εισφορών.
• Ειδικά μέτρα ενίσχυσης ανά κλάδο, με βάση τις ιδιαιτερότητες, τα επιμέρους προβλήματα και τις προοπτικές τους.

στο τέλος της ημέρας ωφελούνται μόνο λίγοι, μεγάλοι όμιλοι.

Σύμφωνα με μελέτες, μία σειρά παραγόντων τείνουν να αλλάξουν τη δομή των αγορών, μεταξύ των οποίων:

• Η μείωση της ζήτησης προϊόντων από τους τελικούς καταναλωτές.
• Η αδυναμία εύρεσης φθηνών πρώτων υλών.
• Η αναστολή επενδυτικών αποφάσεων.
• Η αύξηση των οφειλών προς το Δημόσιο.
• Η μείωση του τζίρου και των κερδών.
• Ο κίνδυνος αναστολής λειτουργίας πολλών μικρών επιχειρήσεων.
• Η αδυναμία εξωστρεφούς ανάπτυξης, για τις παραδοσιακά δομημένες οικογενειακές επιχειρήσεις.
• Ο κίνδυνος διάχυσης (spill-over) του πληθωριστικού φαινομένου και στο επόμενο έτος.