Όταν οι βουλές της Χάγης δεν είναι θέσφατο

Η υπόθεση θα πρέπει να μας προβληματίσει έντονα δεδομένων των ανοιχτών εθνικών μας θεμάτων. Σηματοδότησε δε, μια κακή αρχή για τη νέα χρονιά για την ευαίσθητη περιοχή των Βαλκανίων.

Το Σάββατο, τρία κροατικά ψαροκάϊκα βγήκαν, όπως σχεδόν κάθε μέρα, για τη συνηθισμένη τους ψαριά στον Κόλπο του Πιράν, στη βόρειο Αδριατική. Όμως, αυτή, δεν ήταν μια συνηθισμένη ημέρα. Τα καϊκια συνοδεύονταν από πλοία του κροατικού Ναυτικού και η κίνηση αυτή προκάλεσε την οργισμένη αντίδραση της γειτονικής σλοβενικής κυβέρνησης, που πέρα από τους συνήθεις διπλωματικούς χειρισμούς, ανακοίνωσε ότι θα προσφύγει σε όλα τα αρμόδια δικαστικά αλλά και διοικητικά όργανα της Ε.Ε. επικαλούμενη παραβίαση της εθνικής της κυριαρχίας.

Τι πυροδότησε, όμως, το πολεμικό αυτό κλίμα ανάμεσα σε δύο γειτονικές χώρες, οι οποίες, μάλιστα, τυγχάνουν να είναι αμφότερες μέλη του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης;

Η κόντρα τους δεν είναι καινούργια. Μετρά αισίως 26 χρόνια, ήτοι δηλαδή από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και τα προβλήματα που προέκυψαν από την επαναχάραξη των συνόρων στην περιοχή. Οι δύο πλευρές κατάφεραν να έρθουν σε συμφωνία αναφορικά με τα εδαφικά τους σύνορα. Όμως, τα θαλάσσια ήταν πολύ πιο δύσκολη υπόθεση, με σημείο αιχμής τον Κόλπο του Πιράν, ο οποίος αποτελεί μέρος της νοτιότερης άκρης του Κόλπου της Τεργέστης.

Υπό την πίεση της ευρωπαϊκής οικογένειας, Ζάγκρεμπ και Λιουμπλιάνα συμφώνησαν να λύσουν τις διαφορές τους στην Χάγη. Και όταν λέμε «συμφώνησαν», εννούμε πως η Κροατία συμφώνησε, διότι ήταν προαπαιτούμενο για την ένταξη της στην Ε.Ε. Η Σλοβενία είχε ήδη γίνει μέλος από το 2004 και δεν πρόκειται να προχωρούσε σε άρση του βέτο που είχε θέσει για την ένταξη της Κροατίας στην Ε.Ε., κάτι που έκανε το 2009, αν το Ζάγκρεμπ δεν δεχόταν να προσφύγουν στη Χάγη. Η Σλοβενία, άλλωστε, ήθελε την Χάγη, διότι θεωρούσε ότι νομικά είχε το δίκιο με το μέρος της.  

Ππραγματικά τον περασμένο Ιούνιο, το Διαρκές Διαιτητικό Δικαστήριο της Χάγης (Permanent Court of Arbitration) εξέδωσε ομόφωνα(!) την απόφαση του, σύμφωνα με την οποία τα δύο τρίτα του επίμαχου κόλπου θα πρέπει να βρίσκονται στην κατοχή της Σλοβενίας, διασβαλίζοντας έτσι την απρόσκοπτη πρόσβαση της χώρας στην Αδριατική. Έδωσε δε, στις δύο χώρες περιθώριο έξι μηνών, ώστε να προετοιμαστούν για την εφαρμογή της υπόθεσης.

Η Σλοβενία προφανώς δεν είχε κανένα πρόβλημα. Ενέκρινε και αγκάλιασε την απόφαση. Όμως, η Κροατία αρνήθηκε να αποδεχτεί την απόφαση. Νομικά δεν είχε τρόπο να απαντήσει, δεδομένου ότι η απόφαση ήταν τελεσίδικη. Οπότε όλοι περίμεναν τι θα συμβεί πρακτικά με την πάροδο του εξαμήνου, κάτι που συνέβη το ξημέρωμα του Σαββάτου, όταν οι Κροάτες ψαράδες βγήκαν στον Κόλπο κανονικά, συνοδευόμενοι από δυνάμεις του Ναυτικού, με τρόπο που επιβεβαίωσε ότι το Ζάγκρεμπ σκοπεύει να αγνοήσει την απόφαση του δικαστηρίου της Χάγης.

Τι θα συμβεί τώρα; Προφανώς τίποτε καλό. Σε πρώτη φάση η σλοβενική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα μπλοκάρει την ένταξη της Κροατίας στην Ζώνη Σένγκεν και τον ΟΟΣΑ, αλλά και ότι θα προσφύγει στο ευρωπαϊκό δικαστήριο κατά της Κροατίας. Όμως, το θέμα δεν θα μείνει εκεί, εμπλέκοντας και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, από τους οποίους η Λιουμπλιάνα θα απαιτήσει στήριξη και ποινές κατά του Ζάγκεμπ, που όχι μόνο παραβιάζει την εθνική κυριαρχία έτερου κράτους μέλους, αλλά αρνείται να εφαρμόσει την απόφαση του ανωτάτου δικαστηρίου της Χάγης.  

Δεν χρειάζεται, νομίζω, να αναλύσω με λεπτομέρειες γιατί η υπόθεση και δη, η εξέλιξη της από δω και πέρα παρουσιάζει τεράστιο ενδιαφέρον για την Αθήνα. Αν η απόφαση της Χάγης συνεχίσει να αγνοείται από ένα κράτος μέλος, δίχως η ίδια η Ε.Ε. να απαντήσει με σκληρό και κατηγορηματικό τρόπο, υποχρεώνοντας το με κάθε τρόπο να συναιτιστεί, τι συμπέρασμα προκύπτει για το κύρος της Ευρώπης και δη, για το κύρος του ίδιου του δικαστηρίου της Χάγης; Και κυρίως, πόσες ελπίδες υπάρχουν, μια χώρα που δεν είναι καν μέλος της Ε.Ε., σε μια ανάλογη διένεξη, να σεβαστεί και να συμμορφωθεί με τις βουλές της Χάγης;  Τα ερωτήματα, προφανώς, είναι ρητορικά…