Σήμερα κληρώνει για το κρίσιμο θέμα του Κατάρ

Μια κρίσιμη ημέρα ξημερώνει για το ζήτημα του Κατάρ και τη νέα πληγή που έχει ανοίξει στην καρδιά του αραβικού κόσμου, προσθέτοντας ένα ακόμη στοιχείο αποσταθεροποίησης στη μόνιμα προβληματική περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Έχοντας δώσει δύο ημέρες παράτασης στο χρονικό τελεσίγραφο της Κυριακής, για να αποδεχτεί το Κατάρ τους όρους που του είχαν θέσει για την επίλυση της κρίσης, οι υπουργοί Εξωτερικών Αιγύπτου, Σαουδικής Αραβίας, Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και Μπαχρέιν θα συναντηθούν σήμερα στο Κάιρο. Και στο τραπέζι, η ατζέντα έχει μόνο ένα θέμα: την πιθανή κλιμάκωση των κυρώσεων κατά του Κατάρ, εφόσον η Ντόχα δεν συμμορφωθεί με τα αιτήματα τους και τους όρους του συμβιβασμού που της έχουν προτείνει.

Θυμίζουμε ότι οι τέσσερις συγκεκριμένες χώρες διέκοψαν τις διπλωματικές τους σχέσεις και επέβαλαν ταξιδιωτικούς και οικονομικούς περιορισμούς στο Κατάρ τον περασμένο μήνα, κατηγορώντας τη Ντόχα ότι υποστηρίζει «την τρομοκρατία» και αποτελεί σύμμαχο του Ιράν στην περιοχή του Κόλπου. Το Κατάρ απορρίπτει τις κατηγορίες. Όμως, η προοπτική επιδείνωσης της κρίσης ελλοχεύει σοβαρότατους κινδύνους, όχι μόνο για τη σταθερότητα της αραβικής χερσονήσου ή της Μέσης Ανατολής, αλλά και της παγκόσμιας πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας, αν λάβουμε υπόψη τους παίχτες και τα συμφέροντα που εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα.   

Η λίστα των απαιτήσεων των «4» περιλαμβάνει 13 σημεία, τα οποία απλώνονται σε ένα σημαντικό εύρος μετώπων, από τον περιορισμό των σχέσεων του Κατάρ με το Ιράν (που είναι μάλλον και το σημείο-κλειδί) έως το κλείσιμο της τουρκικής στρατιωτικής βάσης στο κρατίδιο (που αλλάζει τις ισορροπίες μεταξύ των παικτών της περιοχής), αλλά και το κλείσιμο του τηλεοπτικού δικτύου Αλ-Τζαζίρα, πολύ απλά διότι η δημοτικότητα του σε όλο τον αραβικό κόσμο και όχι μόνο, εκνευρίζει τα γειτονικά βασίλεια και ενισχύει την παρεμβατικότητα της Ντόχα στον απλό κόσμο.  

Το Κατάρ, μέσω και του Κουβέιτ, που έχει αναλάβει ρόλο μεσολαβητή, έχει αποστείλει απαντήσεις και για τα 13 σημεία. Όμως, δεν είναι διόλου βέβαιο ότι οι απαντήσεις του θα κριθούν ικανοποιητικές. Δεν είναι τυχαίο ότι χθες το Κατάρ ανακοίνωσε δραστική αύξηση των επιπέδων παραγωγής φυσικού αερίου, κίνηση που ερμηνεύτηκε από τις αγορές ως προετοιμασία του για… τα χειρότερα.  

Προφανώς καθοριστικός παράγοντας στις αυριανές εξελίξεις θα είναι και η διάθεση της αμερικανικής κυβέρνησης, χωρίς την στήριξη της οποίας οι «4» δύσκολα θα είχαν τολμήσει να προχωρήσουν σε μια τόσο δυναμική κίνηση. Και αυτό με στόχο να περιοριστεί η ενίσχυση της επιρροής του Ιράν, που είναι κοινό μυστικό ότι είχε αυξήσει σημαντικά τις πολιτικές και οικονομικές διασυνδέσεις του με την Ντόχα. Άλλωστε, ο νέος Αμερικανός πρόεδρος έχει σαφώς διαφορετική άποψη για το θέμα του Ιράν έναντι του προκατόχου του και έχει ξεκαθαρίσει ότι σκοπεύει να ακολουθήσει σκληρότερη στάση έναντι της Τεχεράνης.

Όμως, αν και η Ουάσιγκτον θέλει προφανώς να πιέσει την Τεχεράνη και τους συμμάχους της είναι απορίας άξιον αν θέλει μια κάθετη κλιμάκωση της έντασης που θα ήταν επικίνδυνη πολιτικά και οικονομικά (δεδομένων και των ενεργειακών αγορών), αν τα πράγματα εκτροχιάζονταν. Το σύνολο των διεθνών αναλυτών συμφωνούν ότι μέχρι τώρα η Ντόχα έχει επιδείξει εντυπωσιακή αυτοσυγκράτηση, υιοθετώντας χαμηλούς τόνους. Όμως, κανείς δεν ξέρει πως θα αντιδράσει σε τυχόν αυξημένες κυρώσεις που σε βάθος χρόνου θα επηρεάσουν σοβαρά την οικονομία της και θα διαταράξουν την κοινωνική και πολιτική της σταθερότητα.  Μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι η σύμμαχος της, Τουρκία, έχει ήδη αποστείλει επιπλέον στρατιωτικές δυνάμεις στη βάση της, που είναι σε ετοιμότητα για να βοηθήσουν, όπου χρειαστεί!