Σύνοδος Κορυφής: Δεν σκοτώνει ο κορονοϊός την Ε.Ε. αλλά οι πολιτικοί της(upd)

Ιστορικό προηγούμενο μιας Συνόδου Κορυφής που τράβηξε σχεδόν τέσσερις ημέρες έψαχναν μάταια χθες οι διεθνείς ανταποκριτές. Άλλωστε, οι μαραθώνιες διαπραγματεύσεις θα περνούσαν σε δεύτερη μοίρα, εφόσον οι ηγέτες των «27» κατάφερναν να καταλήξουν σε συμφωνία, κάτι που μέχρι τώρα δεν έχουν καταφέρει.

Πραγματικά, μετά από ένα ακόμη ολονύκτιο και εξαντλητικό παζάρι αποφάσισαν τα ξημερώματα να διακόψουν προσωρινά τη συζήτηση και να δώσουν νέο ραντεβού για σήμερα το απόγευμα (στις 17:00 ώρα Ελλάδος).

Βέβαια το γεγονός πως δεν εγκατέλειψαν την προσπάθεια νωρίς δείχνει πως μάλλον αντιλαμβάνονται τη σοβαρότητα της κατάστασης και το πόσο ζωτικά είναι τα κονδύλια που πρέπει να δρομολογηθούν για να στηρίξουν τις οικονομίες της Ένωσης εν μέσω πανδημίας. Μιας πανδημίας που κάθε άλλο παρά βρίσκεται πίσω μας και που κανείς δεν ξέρει πότε θα ολοκληρώσει τον κύκλο της και πόση καταστροφή θα προκαλέσει τελικά.

Όμως οι βαθιές διαφωνίες και το σκληρό παζάρι εκθέτει για μια ακόμη φορά ανεπανόρθωτα τα τρωτά σημεία της Ένωσης και τις πολύ βαθιές διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στα κράτη μέλη, στο βορρά και στο νότο, στην παλιά και στη νέα Ευρώπη, κάτι που εύλογα εντείνει την ανησυχία για το μέλλον του κοινού ευρωπαϊκού οράματος.

Αναφορικά με το ίδιο το αντικείμενο των συνομιλιών, ήτοι τον επόμενο επταετή προϋπολογισμό και το περίφημο Ταμείο Ανάκαμψης οι διαφωνίες εξαρχής ήταν πολλές και το χάσμα δεν αμβλύνθηκε ιδιαίτερα παρά την υποτιθέμενη πρόθεση όλων να επέλθει συμφωνία. Μάλιστα, όπως και στο ακανθώδες διπλό Eurogroup της άνοιξης για το πρώτο πακέτο των οικονομικών μέτρων, το ρόλο του «κακού» έπαιξε (με ιδιαίτερη… επιτυχία, θα τολμούσαμε να πούμε) η Ολλανδία, με τους σκληρούς συμμάχους της, τη Δανία, τη Σουηδία, την Αυστρία και ενίοτε και την Φινλανδία να… σιγοντάρουν.  

Το σκληροπυρηνικό μπλοκ επέμεινε στη μείωση του πακέτου του Ταμείου από τα 750 στα 700 δισ. ευρώ, στην αλλαγή της ισορροπίας μεταξύ δανείων και επιχορηγήσεων και στην ύπαρξη αυστηρής επιτήρησης για τον τρόπο που θα διατίθενται τα χρήματα.

Αναφορικά με την ισορροπία μεταξύ επιχορηγήσεων και δανείων από την αρχική πρόταση των 500 προς 250 δισ. ευρώ, η νέα συμβιβαστική πρόταση του προέδρου του ευρωσυμβουλίου Σαρλ Μισέλ έκανε λόγο για 450 προς 300 δισ. όμως οι σκληροί κατέθεσαν πρόταση ακόμη και για πτώση των επιχορηγήσεων μόλις στα 155 δισ. ευρώ, ποσό που έκανε… έξαλλες τις χώρες του νότου. Έτσι, η χθεσινή αντιπρόταση των «σκληρών» ήταν για μοίρασμα των κονδυλίων 50%-50%, ισορροπία που επίσης είναι πολύ δύσκολο να «χωνέψουν» οι χώρες του νότου.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg, η τελευταία συμβιβαστική πρόταση που θα συζητηθεί σήμερα προβλέπει πως το συνολικό πακέτο θα παραμείνει στα 750 δισ. ευρώ, αλλά με την αναλογία να χωρίζεται στα 390 δισ. για επιχορηγήσεις και τα υπόλοιπα χρήματα σε δάνεια. Μια πρόταση που βρίσκεται πολύ μακριά από την αρχική αναλογία και που σαφώς κινείται πιο κοντά στις απαιτήσεις της Ολλανδίας και των 3-4 συμμάχων της, που φαίνεται ότι κατόρθωσαν να εκβιάσουν και να υποβάλουν τους όρους τους σε όλους τους υπόλοιπους ηγέτες, ακόμη και την πάλαι ποτέ πανίσχυρη Καγκελάριο Μέρκελ.  

Εξαιρετικά δύσκολα κύλησε η συζήτηση και αναφορικά με τη διαχείριση του Ταμείου, με την Ολλανδία να έχει προσέλθει στις Βρυξέλλες με την σκληρή πρόταση να μπορεί η κάθε χώρα να μπορεί να ασκήσει βέτο στην εκταμίευση κονδυλίων. Μάλιστα, η ίδια και οι σύμμαχοι της αρνούνταν την έγκριση με πλειοψηφία των κρατών μελών. Έτσι, ο κ. Μισέλ πρότεινε μια φόρμουλα που ονόμασε «φρένο εκτάκτου  ανάγκης» που δίνει τη δυνατότητα σε κάθε χώρα, εφόσον έχει σοβαρές αντιρρήσεις, να προσφεύγει στο ευρωπαϊκό συμβούλιο προκειμένου να εμποδίσει τη ροή κονδυλίων προς κάποιο μέλος.

Και σαν να μην έφταναν οι παραπάνω διαφωνίες, σε μεγάλο αγκάθι εξελίχτηκε το ζήτημα της λεγόμενης ρήτρας για το Κράτος Δικαίου, σύμφωνα με την οποία οι χώρες που κρίνονται ότι παραβιάζουν τις αρχές δικαίου της Ένωσης μπορεί να βρεθούν εκτός χρηματοδότησης. Πρόκειται για μια ρήτρα σχεδόν φωτογραφική για χώρες όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία που έχουν πολλές φορές προκαλέσει τη μήνιν των υπολοίπων για τον αμφιλεγόμενο, αντιδημοκρατικό τρόπο δράσης των κυβερνήσεων τους. Και πάλι ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε βγήκε μπροστά στήνοντας -σύμφωνα με πληροφορίες- έναν άγριο καυγά με τον Ούγγρο Βίκτορ Όρμπιν, ο οποίος με τη σειρά του δεν «μάσησε» τα λόγια του ούτε μπροστά στις κάμερες για τη γνώμη του για τον Ολλανδό πρωθυπουργό.   

Εκνευρισμένος ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν σε δηλώσεις του χθες επεσήμανε πως η επίτευξη συμφωνίας δεν θα πρέπει να χτιστεί θυσιάζοντας την Ευρώπη, ήτοι την ευρωπαϊκή ενότητα και το ευρωπαϊκό όραμα, δεδομένης της άνευ προηγουμένη κρίσης που αντιμετωπίζει η Ευρώπη σε υγειονομικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Όμως, το πλοίο αυτό, μάλλον, έχει ήδη σαλπάρει…

Το περιεχόμενο της νέας συμφωνίας, αν βέβαια υποθέσουμε πως τελικά επιτευχθεί συμβιβασμός, θα είναι… σκιά του παλιού, φιλόδοξου κειμένου για το οποίο ο γαλλογερμανικός άξονας είχε πανηγυρίσει και μαζί τους πολλές χώρες του νότου, οι οποίες ήλπιζαν στο πακέτο αυτό για να ορθοποδήσουν.

Υπάρχουν βέβαια και αυτοί που θα δικαιολογήσουν τις εξελίξεις ισχυριζόμενοι πως μια… μέτρια έως κακή συμφωνία στο όνομα ενός δήθεν συμβιβασμού είναι καλύτερη από μια μη συμφωνία. Όμως, αυτό στα αυτιά των απλών πολιτών είναι… φτηνές δικαιολογίες από ανίκανους πολιτικούς, σαφώς κατώτερους των περιστάσεων, που άφησαν την ενωμένη Ευρώπη να χάσει το δρόμο της και σταδιακά να αποδομείται.